Η Δημοκρατία της Δυτικής Παπούα είναι προτεινόμενο, πρώην, και μη αναγνωρισμένο κράτος που αποτελείται από την περιοχή της δυτικής Νέας Γουινέας. Η περιοχή βρίσκεται υπό την διοίκηση της Ινδονησίας και ελέγχεται από την Ινδονησία από την 1η Μαΐου 1963 με πολλά ονόματα, όπως τα Δυτικό Ιριάν, Ιριάν Τζάγια και Παπούα. Σήμερα η περιοχή αποτελείται από τις δύο ανατολικότερες επαρχίες της Ινδονησίας: Παπούα και Δυτική Παπούα.
Η πρόταση υποστηρίζεται από το Βανουάτου και τα Νησιά του Σολομώντα. Το 2010, το κοινοβούλιο του Βανουάτου πέρασε το νόμο Ουαντόκ Μπλονγκ Γιουμί (Οι στενοί μας φίλοι), δηλώνοντας επίσημα ότι η εξωτερική πολιτική του Βανουάτου είναι να στηρίξει την επίτευξη της ανεξαρτησίας της Δυτικής Παπούα.[1][2][3] Το κοινοβούλιο του Βανουάτου ζήτησε τη παραχώρηση καθεστώτος παρατηρητή για τη Δυτική Παπούα στο Φόρουμ των Νήσων του Ειρτηνικού Ωκεανού.[4][5][6]
Η Δημοκρατία της Δυτικής Παπούα είναι κράτος μέλος του Οργανισμού Μη εκπροσωπούμενων Εθνών και Λαών από το 2014.
Η περιοχή ήταν πρώην αποικία της Ολλανδίας ως μέρος των Ολλανδικών Ανατολικών Ινδιών, ενώ από το 1949 ήταν γνωστή ως Ολλανδική Νέα Γουινέα. Οι Ολλανδοί είχαν προγραμματίσει να εγκαταλείψουν το νησί μέχρι το 1970 και άρχισαν την "παπουανοποίηση" για να προετοιμάσουν το έδαφος για την ανεξαρτησία.[7] Τον Φεβρουάριο του 1961, οι Ολλανδοί διοργάνωσαν εκλογές για το Συμβούλιο της Νέας Γουινέας, ένα αντιπροσωπευτικό σώμα της Παπούα για να συμβουλεύει τον Κυβερνήτη.[7][8] Το Συμβούλιο διόρισε Εθνική Επιτροπή για να προετοιμάσει ένα πολιτικό μανιφέστο για το μέλλον του κράτους.[7][8] Στις 1 Δεκεμβρίου 1961, έλαβε χώρα μια τελετή εγκαινίων, όπου υψώθηκε η σημαία του Πρωινού Αστεριού έξω από το κτίριο του Συμβουλίου με την παρουσία του Κυβερνήτη. Επίσης παίχτηκε ο ύμνος "Χάι Τανάχκου Παπούα", το εθνόσημο της μελλοντικής χώρας, το σύνθημα, ενώ προτάθηκε το όνομα "Δυτική Παπούα" (Παπούα Μπαράτ) για το νέο κράτος.[7][8] Οι Ολλανδοί είχαν αποδεχθεί ολόκληρο το Μανιφέστο με εξαίρεση την ονομασία της σημαίας, καθώς την αναγνώριζαν ως εδαφική και όχι ως εθνική σημαία.[8]
Στις 1 Ιουλίου του 1971, ο Ταξίαρχος Σεθ Τζαφέθ Ρουμκόρεμ, ηγέτης της στρατιωτικής οργάνωσης για την ανεξαρτησία Κίνημα της Ελεύθερης Παπούα (Ινδονησιακά: Organisasi Papua Merdeka, (OPM)), ανακήρυξε μονομερώς την Δυτική Παπούα ως ανεξάρτητη δημοκρατία.[9] Η σημαία του Πρωινού Αστεριού ανακηρύχθηκε ως εθνική σημαία.[8]
Στις 14 Δεκεμβρίου 1988, ο Δρ. Τόμας Ουαϊνγκάι ανακήρυξε την ανεξαρτησία της Δημοκρατίας της Δυτικής Μελανησίας χρησιμοποιώντας τη Μελανησιακή ταυτότητα των κατοίκων της Δυτικής Παπούας ως σκεπτικό για το όνομα.[10][11] Η σημαία της Δυτικής Μελανησίας είχε 14 αστέρια σε τρεις χρωματιστές γραμμές μαύρου, κόκκινου και λευκού χρώματος.[10]
Στις 19 Οκτωβρίου 2011, ο Φορκόρους Γιαμποϊσέμπουτ, επικεφαλής της Εθνικής Αρχής της Δυτικής Παπούας (ΕΑΔΠ), ανακοίνωσε μονομερώς την ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Δυτικής Παπούας (ινδονησιακά: Negara Republik Federal Papua Barat, (NRFPB)). Το περιστέρι Μαμπρούκ ανακοινώθηκε ως το σύμβολο του αυτοανακηρυγμένου κράτους.[12]
Τον Δεκέμβριο του 2014, οι ομάδες και κινήματα για την ανεξαρτησία της Δυτικής Παπούα συγχωνεύθηκαν σε μια ενιαία οργάνωση, το Ενωμένο Απελευθερωτικό Κίνημα για τη Δυτική Παπούα.[13][14]
Στις 9 Νοεμβρίου 2017, η ένοπλη πτέρυγα του Κινήματος της Ελεύθερης Παπούα, ο Δυτική Παπούα-Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός (TPN-OPM), κατέλαβαν τα χωριά Κίμπερλι και Μπάντι κοντά στο ορυχείο Γκράσμπεργκ. Ήταν υπό την κατοχή τους για 8 μέρες πριν ανακαταληφθούν από τις Ινδονησιακές δυνάμεις.[15][16][17]