Ο Φιντέλ Κάστρο κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Ουάσινγκτον, λίγο μετά την κουβανική επανάσταση το 1959.
Η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών (CIA) έκανε αρκετές ανεπιτυχείς προσπάθειες να δολοφονήσει τον πρόεδρο της Κούβας Φιντέλ Κάστρο κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης εξουσίας του.
Ιστορικό
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να εμπλέκονται μυστικά σε μια πρακτική διεθνών πολιτικών δολοφονιών και προσπαθειών εναντίον ξένων ηγετών. Για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης των ΗΠΑ αρνήθηκαν έντονα οποιαδήποτε γνώση αυτού του προγράμματος, δεδομένου ότι θα ήταν αντίθετο με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Στις 5 Μαρτίου1972, ο Ρίτσαρντ Χελμς, διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, δήλωσε ότι «καμία τέτοια δραστηριότητα ή επιχείρηση δεν πρέπει να αναληφθεί, να υποβοηθηθεί ή να προταθεί από κάποιο προσωπικό μας».[1] Το 1975, η Γερουσία των ΗΠΑ συγκάλεσε την Εξεταστική Επιτροπή της Γερουσίας για τη Μελέτη των Κυβερνητικών Επιχειρήσεων με τον επικεφαλής τον γερουσιαστή Τσερτς (Αϊντάχο). Η Επιτροπή Τσερτς όπως έγινε γνωστή αποκάλυψε ότι η CIA και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες χρησιμοποίησαν τη λεγόμενη τακτική «εύλογης άρνησης» κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις δολοφονίες. Οι υφιστάμενοι της CIA προφυλάσσαν σκόπιμα τους ανώτερους αξιωματούχους από οποιαδήποτε ευθύνη, παρακρατώντας τον πλήρη αριθμό πληροφοριών σχετικά με τις προγραμματισμένες δολοφονίες. Οι κυβερνητικοί υπάλληλοι έλαβαν σιωπηρή έγκριση των πράξεών τους χρησιμοποιώντας ευφημισμούς και κωδικοποιήμενες φράσεις στις επικοινωνίες τους.[2]
Πρώιμες προσπάθειες
Σύμφωνα με τον διευθυντή της CIA, Ρίτσαρντ Χελμς, οι αξιωματούχοι της διοίκησης του Κένεντι άσκησαν έντονη πίεση στη CIA να «απαλλαγεί από τον Κάστρο».[2]:148–150 Εξηγεί έναν εντυπωσιακό αριθμό δολοφονιών, με στόχο τη δημιουργία ευνοϊκής εντύπωσης για τον Πρόεδρο Τζον Φ. Κένεντι.[3]:25 Υπήρχαν πέντε φάσεις στις απόπειρες δολοφονίας, με προγραμματισμένη τη συμμετοχή της CIA, του Υπουργείου Άμυνας και του Υπουργείου Εξωτερικών :[3]:24–25
Πριν τον Αύγουστο του 1960
Αύγουστος 1960 έως Απρίλιος 1961
Απρίλιος 1961 έως τέλη 1961
Στα τέλη του 1961 έως τα τέλη του 1962
Στα τέλη του 1962 έως τα τέλη του 1963
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο Τζακ Άντερσον, η πρώτη απόπειρα δολοφονίας της CIA ήταν μέρος της επιχείρησης εισβολής στον κόλπο των χοίρων, αλλά εστάλησαν πέντε ακόμη ομάδες της CIA, όπου η τελευταία συνελήφθη σε μια στέγη εντός του επίβλεψης του Κάστρο, στα τέλη Φεβρουαρίου ή στις αρχές του Μαρτίου 1963.[4][5] Ο Ρόμπερτ Μέιχιου αναγνωρίστηκε ως ο αρχηγός της ομάδας, ο οποίος προσέλαβε τον Τζον Ροσέλλι, έναν τζογαδόρο του Λας Βέγκας και μέλος της ιταλικοαμερικανικής μαφίας και τους κουβανικού υπόκοσμου. Η CIA ανέθεσε δύο αξιωματικούς επιχειρήσεων, τον Γουίλιαμ Κινγκ Χάρβεϊ και τον Τζέιμς Ο'Κόνελλ, να συνοδεύσουν τον Ροσέλλι στο Μαϊάμι για την πρόσληψη των πραγματικών ομάδων.[6]
Δέσμευση μαφίας
Ο Σαμ Τζιανκάνα, επικεφαλής του Συνδικάτου εγκλημάτος του Σικάγου.
Τον Σεπτέμβριο του 1960, ο Σαμ Τζιανκάνα, διάδοχος του Αλ Καπόνε στο Chicago Outfit, και ο ηγέτης του μαφίας του Μαϊάμι, Σάντο Τραφικάντε, που ήταν και οι δύο στη λίστα των δέκα ανεπιθύμητων του FBI εκείνη την εποχή, επικοινώνησαν έμμεσα με τη CIA σχετικά με την πιθανότητα της δολοφονίας του Φιντέλ Κάστρο. Ο Ροσέλλι, μέλος του Συνδικάτου του Λας Βέγκας, χρησιμοποιήθηκε για να αποκτήσει η CIA πρόσβαση στα αφεντικά της Μαφίας. Ο σύνδεσμος μεταξύ της CIA και της μαφίας ήταν ο Μέιχιου, ο οποίος προσποιήθηκε τον εκπρόσωπο πολλών διεθνών επιχειρήσεων στην Κούβα που κρατικοποιήθηκαν από τον Κάστρο.
Στις 14 Σεπτεμβρίου1960, ο Μέιχιου συναντήθηκε με τον Ροσέλλι σε ένα ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης και του πρόσφερε 150.000 δολάρια για την «απομάκρυνση» του Κάστρο από την εξουσία. Ο Τζέιμς Ο'Κόνελλ, ο οποίος υποδύθηκε τον συνεργάτη του Μέιχιου, αλλά που ήταν στην πραγματικότητα ο επικεφαλής του τμήματος επιχειρησιακής υποστήριξης της CIA, ήταν παρών κατά τη διάρκεια της συνάντησης.[8] Τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα δεν αποκάλυψαν εάν οι Ροσέλλι, Τζιανκάνα ή ο Τραφικάντε δέχτηκαν προκαταβολή για αυτή την δουλειά. Σύμφωνα με τα αρχεία της CIA, ο Τζιανκάνα πρότεινε τα χάπια δηλητηριάσεων ως μέσο να δολοφονηθεί ο Κάστρο τοποθετώντας τα στο φαγητό ή τα ποτά του. Τέτοια χάπια, που κατασκευάστηκαν από το τμήμα τεχνικών υπηρεσιών της CIA , δόθηκαν στον υποψήφιο του Τζιανκάνα με όνομα Χουάν Όρτα.[9] Ο Τζιανκάνα σύστησε τον Όρτα ο οποίος ήταν αξιωματούχος της κουβανικής κυβέρνησης, η οποία είχε πρόσβαση στον Κάστρο.[10][11][12]
Υποτίθεται ότι, μετά από αρκετές ανεπιτυχείς προσπάθειες εισαγωγής του δηλητηρίου στα τρόφιμα του Κάστρο, ο Όρτα ζήτησε απότομα να αποχωρήσει από την αποστολή, παραδίδοντας τη δουλειά σε άλλο ανώνυμο συμμετέχοντα. Αργότερα, πραγματοποιήθηκε μια δεύτερη απόπειρα μέσω των Τζιανκάνα και Τραφικάντε χρησιμοποιώντας τον Δρ. Άντονι Βερόνα, τον αρχηγό της κουβανών εξόριστων, ο οποίος, σύμφωνα με τον Τραφικάντε , «απογοητεύτηκε με την προφανή αναποτελεσματική πρόοδο». Ο Βερόνα ζήτησε 10.000 δολάρια σε έξοδα και εξοπλισμό επικοινωνίας αξίας 1.000 δολαρίων. Ωστόσο, είναι άγνωστο αν πραγματοποιήθηκε η δεύτερη απόπειρα, καθώς η απόπειρα δολοφονίας του Κάστρο ακυρώθηκε λόγω της έναρξης της εισβολής στον κόλπο των χοίρων.[11] Στις 26 Οκτωβρίου 2017, αποχαρακτηρισμένα έγγραφα αποκάλυψαν ότι ο γενικός εισαγγελέας των ΗΠΑ Ρόμπερτ Κένεντι δίστασε να στρατολογήσει τη μαφία σε απόπειρες δολοφονίας στο Κάστρο λόγω της απέχθειας του ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα.[13]
Μετέπειτα προσπάθειες
Η Επιτροπή Τσερτς ανέφερε ότι τεκμηρίωσε οκτώ απόπειρες της CIA να δολοφονήσει τον Φιντέλ Κάστρο το 1960-1965.[2]:71 Ο Φαμπιάν Εσκαλάντε, συνταξιούχος επικεφαλής της αντι-πληροφόρησης της Κούβας, ο οποίος είχε επιφορτιστεί με την προστασία του Κάστρο, υπολόγισε ότι ο αριθμός των σχεδίων δολοφονίας ή των πραγματικών προσπαθειών της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών ήταν 638, ένα σχέδιο με κωδικό όνομα «Executive Action» και τις διαχώρισε μεταξύ των διοικήσεων των ΗΠΑ ως εξής:[14][15]
Ο διευθυντής της CIA Richard Helms με τον Πρόεδρο Λίντον Τζόνσον.
Μερικά από αυτά ήταν μέρος του μυστικού προγράμματος της CIA που ονομάστηκε «Επιχείρηση Μανγκούστα» με στόχο την ανατροπή της κουβανικής κυβέρνησης. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι απόπειρες δολοφονίας περιελάμβαναν πούρα δηλητηριασμένα με τοξίνη αλλαντίασης, με στολή υποβρύχιας κατάδυσης, [16] ένα εκρηκτικό πούρο (ο Κάστρο αγαπούσε τα πούρα και τις καταδύσεις, αλλά έκοψε το κάπνισμα το 1985), [16][17] ένα στυλό που περιείχε υποδερμική σύριγγα που περιείχε το θανατηφόρο σκεύασμα Blackleaf 40, [16] και απλές προσπάθειες εκτέλεσης τύπου μαφίας, μεταξύ άλλων.[18] Υπήρχαν επίσης σχέδια για την ανατίναξη του Κάστρο κατά την επίσκεψή του στο μουσείο του Έρνεστ Χέμινγουεϊ στην Κούβα.[19]
Συνάντηση του διευθυντή της CIA Τζορτζ Μπους με τον Πρόεδρο Τζέραλντ Φορντ.
Μερικά από τα σχέδια αυτά απεικονίστηκαν σε ένα τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ με τίτλο 638 τρόποι να δολοφονηθεί ο Κάστρο (2006) που προβλήθηκε στο κανάλι 4 του BBC. [20] Μία από αυτές τις απόπειρες ήταν η πρώην ερωμένη του Μαρίτα Λόρενζ, την οποία συνάντησε το 1959. Συμφώνησε να βοηθήσει τη CIA και προσπάθησε να λανσάρει ένα βάζο κρύας κρέμας που περιέχει χάπια δηλητηρίου στο δωμάτιό του. Όταν ο Κάστρο έμαθε για τις προθέσεις της, φέρεται να της έδωσε ένα όπλο και της είπε να τον σκοτώσει, αλλά αυτήν δίστασε.[16][21] Ορισμένες συνωμοσίες δεν στόχευαν την δολοφονία αλλά την δολοφονία χαρακτήρα, για παράδειγμα, αφορούσαν τη χρήση αλάτων θαλίου για να καταστρέψουν τη διάσημη γενειάδα του Κάστρο ,[3]:30 ή ψέκασμα του ραδιοφωνικού του στούντιο με LSD για να προκαλέσει απωλεια προσανατολισμού κατά τη διάρκεια της μετάδοσης και να βλάψει τη δημόσια εικόνα του. Όταν ο Κάστρο ταξίδεψε στο εξωτερικό, η CIA συνεργάστηκε με κουβανούς εξόριστους για μερικές από τις πιο σοβαρές απόπειρες δολοφονίας. Η τελευταία τεκμηριωμένη απόπειρα για τη ζωή του Κάστρο ήταν το 2000 και περιελάμβανε την τοποθέτηση 90 κιλών εκρηκτικών υλών κάτω από ένα βάθρο στον Παναμά όπου θα έδινε μια ομιλία. Η ομάδα προσωπικής ασφάλειας του Κάστρο ανακάλυψε τα εκρηκτικά πριν εκείνος φτάσει.[22][17][16] Ο Κάστρο είπε κάποτε, σχετικά με τις πολυάριθμες απόπειρες στη ζωή του που πίστευε ότι είχαν γίνει, «Εάν οι επιζώντες από δολοφονίες ήταν ολυμπιακό γεγονός, θα κέρδιζα το χρυσό μετάλλιο».[16][23]
Η CIA το 1962 εξέτασε ένα σχέδιο που ονομάζονταν «Επιχείρηση Μπάουντι», το οποίο θα είχε ως αποτέλεσμα τη ρήξη φυλλαδίων πάνω από την Κούβα, που θα προσφέρε οικονομικές ανταμοιβές στον κουβανικό πληθυσμό για τη δολοφονία διαφόρων ατόμων, συμπεριλαμβανομένων 5.000 έως 20.000 δολαρίων για πληροφοριοδότες, 57.000 για τους επικεφαλής τμημάτων, 97.000 δολάρια για ξένους κομμουνιστές που λειτουργούσαν στην Κούβα, έως 1 εκατομμύριο δολάρια για μέλη της κουβανικής κυβέρνησης και μόνο 0,02 δολάρια για τον ίδιο τον Κάστρο, το οποίο προοριζόταν να τον «υποτιμήσει» στα μάτια του κουβανικού λαού. Το απόρρητο έγγραφο που αποκάλυψε το σχέδιο, το οποίο δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή, ήταν ένα από τα 2.800 που σχετίζονταν με την ομοσπονδιακή έρευνα για τη δολοφονία του Κένεντι, τα οποία απελευθερώθηκαν όπως είχε προγραμματιστεί τον Οκτώβριο του 2017.[24][25]
Επιπτώσεις
Εκτός από τις απόπειρες εναντίον του Φιντέλ Κάστρο, η CIA έχει κατηγορηθεί για συμμετοχή στη δολοφονία ξένων ηγετών όπως ο Ραφαέλ Τρουχίλιο, ο Πατρίς Λουμούμπα και ο Νγκο Ντιν Ντιέμ.[26] Η Επιτροπή Τσερτς απέρριψε την πολιτική δολοφονία ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής και δήλωσε ότι ήταν «ασυμβίβαστη με την αμερικανική αρχή, τη διεθνή τάξη και την ηθική».[2]:1 Συνέστησε το Κογκρέσο να εξετάσει το ενδεχόμενο ανάπτυξης ενός καταστατικού για την εξάλειψη τέτοιων ή παρόμοιων πρακτικών, η οποία δεν θεσπίστηκε ποτέ. Αντ 'αυτού, ο Πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ υπέγραψε το 1976 το εκτελεστικό διάταγμα με αριθμό 11905, το οποίο ανέφερε ότι «Κανένας υπάλληλος της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών δεν θα εμπλέκεται ή θα συνωμοτεί σε μια πολιτική δολοφονία».[27]
↑ 2,02,12,22,3"Alleged Plots Involving Foreign Leaders", U.S. Senate, Select Committee to Study Governmental Operations with Respect to Intelligence Activities, S. Rep. No. 755, 94th Cong., 2d sess. PDFΑρχειοθετήθηκε 2013-09-21 στο Wayback Machine.
