Ανθρωποκτονία του Ζακ Κωστόπουλου

Προτείνεται το λήμμα με τίτλο «Ανθρωποκτονία του Ζακ Κωστόπουλου» να μετακινηθεί υπό τον τίτλο «Θάνατος του Ζακ Κωστόπουλου». Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος. → (μετονομασία)

Ανθρωποκτονία του Ζακ Κωστόπουλου
Ο Ζακ Κωστόπουλος στα Εξάρχεια το 2017
Ημερομηνία	21 Σεπτεμβρίου 2018, πριν 6 έτη (2018--9-21)
Τοποθεσία	Αθήνα

Ο Ζακ Κωστόπουλος (zackie) σκοτώθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018, από θανάσιμο τραυματισμό σε επεισόδιο που έλαβε χώρα στην περιοχή της πλατείας Ομονοίας στην Αθήνα.^[1][2] Ειδικότερα, ο Κωστόπουλος βρέθηκε παγιδευμένος μέσα σε κοσμηματοπωλείο επί της οδού Γλάδστωνος υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες.^[3] Ξυλοκοπήθηκε από τον ιδιοκτήτη του καταστήματος και έναν παριστάμενο μεσίτη, θεωρούμενος ως ληστής. Κατόπιν του ξυλοδαρμού, ο αιμόφυρτος Κωστόπουλος συνελήφθη από τουλάχιστον 8 αστυνομικούς που έσπευσαν στον τόπο του βίαιου συμβάντος.^[4] Ο Κωστόπουλος εξέπνευσε κατά την μεταφορά του με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο.^[3][5]

Για το θάνατό του ασκήθηκαν ποινικές διώξεις για θανατηφόρα σωματική βλάβη σε δύο πολίτες -τον ιδιοκτήτη του κοσμηματοπωλείου και τον μεσίτη- και σε τέσσερις, από τους συνολικά οχτώ, αστυνομικούς που έσπευσαν να τον συλλάβουν. Στην εκδίκαση της υπόθεσης οι τέσσερις αστυνομικοί κρίθηκαν αθώοι, ενώ ένοχοι κρίθηκαν ο κοσμηματοπώλης Σπυρίδων Δημόπουλος και ο μεσίτης Αθανάσιος Χορταριάς για πρόκληση θανατηφόρας σωματικής βλάβης κατά παραυτουργία.^[6]

Μετά τον θάνατό του διενεργήθηκαν πορείες διαμαρτυρίας και συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, ενώ σύλλογοι, κόμματα και άλλες οργανώσεις εξέδωσαν ανακοινώσεις, καταδικάζοντας κυρίως το φαινόμενο της αυτοδικίας, το οποίο απασχόλησε επί σειρά μηνών την ελληνική κοινή γνώμη.^[7][8][9] Ετησίως πραγματοποιούνται σχετικές πορείες και εκδηλώσεις μνήμης ανήμερα της 21ης Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις.^[10]

Η σταδιοδρομία του Ζακ Κωστόπουλου

Ο Ζαχαρίας «Ζακ» Κωστόπουλος ήταν Έλληνας ακτιβιστής της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και των οροθετικών ανθρώπων.^[11]

Γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής στις 22 Αυγούστου 1985 από Έλληνες μετανάστες, ήρθε στην Ελλάδα σε ηλικία επτά ετών, έφυγε ξανά στο εξωτερικό και επέστρεψε ξανά.^[12][13] Σπούδασε υποκριτική και μάρκετινγκ.^[14] Εργάστηκε στο «Athens Check Point» (κέντρο πρόληψης για τον ιό ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας)^[15] πρόσφερε εθελοντικά στη Θετική Φωνή (Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος),^[16] ενώ αρθρογραφούσε στο διαδίκτυο, στο περιοδικό Antivirus^[17] και στην εφημερίδα Documento^[18] για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σεξουαλικότητας και για τον HIV. Επιπλέον, είχε διατελέσει πρόεδρος της ΟΛΚΕ.^[19] Στις δημοτικές εκλογές του 2014, ήταν υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων με το συνδυασμό «Π.Ν.ΟΙΚ.Α.».^[20] Τα τελευταία χρόνια, συμμετείχε σε παραστάσεις ντραγκ κουίν στην Αθήνα με την περσόνα «Zackie Oh».^[21]

Σκοτώθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018 σε περιστατικό επί της οδού Γλάδστωνος στην κεντρική Πλατεία Ομονοίας της Αθήνας.^[22] Για το θάνατό του, απαγγέλθηκαν κατηγορίες για θανατηφόρα σωματική βλάβη σε δύο πολίτες —τον ιδιοκτήτη του κοσμηματοπωλείου και τον μεσίτη— και σε τέσσερις από τους οκτώ αστυνομικούς που διενήργησαν τη σύλληψή του. Οι τέσσερις αστυνομικοί κρίθηκαν αθώοι, ενώ οι Σπυρίδων Δημόπουλος (κοσμηματοπώλης) και Αθανάσιος Χορταριάς (μεσίτης) ένοχοι για πρόκληση θανατηφόρας σωματικής βλάβης κατά παραυτουργία. Οι ποινές που τους επιβλήθηκαν ήταν κάθειρξη 10 ετών έκαστος, με τον κοσμηματοπώλη να εκτίει την ποινή κατ’ οίκον, λόγω ηλικίας^[23]

Μετά τον θάνατό του, η 6η Μπιενάλε της Αθήνας αφιερώθηκε στη μνήμη του.^[24] Τον Μάιο του 2019 εκδόθηκε στα ελληνικά και τα αγγλικά το βιβλίο «Ζακ/Zackie Oh» που αποτυπώνει την καθημερινότητα του μέσα από συζητήσεις και συνεντεύξεις.^[25] Περαιτέρω, καθιερώθηκαν πορείες και εκδηλώσεις μνήμης ανήμερα της 21ης Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις, σε ετήσια βάση.^[10] Το 2021 οι επιστήμονες Γκέλης και Πάνου^[26] του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έδωσαν τα ονόματα του Ζακ Κωστόπουλου και του Παύλου Φύσσα αντίστοιχα σε δύο κυανοβακτήρια που ανακάλυψαν, τα Iphianassa zackieohae και Speos fyssasii.^[27]

Γεγονότα

Την Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2018 ο Κωστόπουλος εισήλθε απόντος του κοσμηματοπώλη σε κοσμηματοπωλείο επί της οδού Γλάδστωνος στην Ομόνοια. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των αυτοπτών μαρτύρων, είχε σκοπό να ληστέψει το κατάστημα,^[28] εκδοχή που, αργότερα, αμφισβητήθηκε.^[29]

Ο Κωστόπουλος εγκλωβίστηκε μέσα στο κατάστημα, λόγω του μηχανισμού ασφαλείας της κεντρικής πόρτας, και προσπαθώντας να δραπετεύσει χρησιμοποίησε πρώτα έναν πυροσβεστήρα για να σπάσει την πόρτα και έπειτα έσπασε τα τζάμια της βιτρίνας και σύρθηκε έξω από το κατάστημα. Ο ιδιοκτήτης μαζί με έναν περαστικό κατάφεραν να αποτρέψουν την διαφυγή του Κωστόπουλου με τη χρήση βίας.^[30]

Όταν κατέφθασε το ΕΚΑΒ, ο αιμόφυρτος Κωστόπουλος δέχθηκε τις πρώτες βοήθειες, αλλά στη συνέχεια επιχείρησε να διαφύγει κραδαίνοντας ένα υάλινο θραύσμα και απειλώντας όποιον επιχειρούσε να ανακόψει την πορεία του. Εν συνεχεία κατέφθασε αστυνομική δύναμη και ο Κωστόπουλος δέχτηκε χτύπημα από αστυνομικό που τον καταδίωκε. Έπειτα του περάστηκαν χειροπέδες, ενώ, ως φαίνεται σε σχετικό βίντεο που δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο, δέχτηκε χτυπήματα από αστυνομικούς ενόσω βρισκόταν στο έδαφος, χτυπήματα που, σύμφωνα με τον τεχνικό σύμβουλο της οικογένειας Κωστόπουλου συνδέονταν με τον θάνατο.^[31][32] Ο Ζακ Κωστόπουλος απεβίωσε κατά τη διάρκεια της διακομιδής του.^[33]

Η δικαστική έρευνα

Μετά τη γνωστοποίηση του περιστατικού η Εισαγγελία άσκησε ποινική δίωξη εναντίον του κοσμηματοπώλη κι ενός ακόμη ατόμου για τον θάνατο του Κωστόπουλου.^[34] Σύμφωνα με την Πολιτική Αγωγή, στην αρχική δικογραφία κατά των δυο ανδρών που κλωτσούσαν στο κεφάλι τον Κωστόπουλο έγιναν σοβαρές παραλείψεις, αφού δεν γινόταν λόγος για τη βιαιότητα του περιστατικού.^[35][36] Επιπλέον, αν και υπήρχε βίντεο όπου εμφανίζονται να χτυπούν τον πεσμένο Κωστόπουλο οι δύο άντρες, αυτό δεν συμπεριλήφθηκε στην αρχική δικογραφία και σύμφωνα με τη δικηγόρο της οικογένειας του Κωστόπουλου, αν δεν είχε δημοσιοποιηθεί το εν λόγω βίντεο κανείς δεν θα γνώριζε ότι ο Κωστόπουλος δέχθηκε σφοδρή επίθεση.^[37]

Μεταγενέστερο βίντεο ανέτρεψε εκ νέου τα γεγονότα, δείχνοντας ότι ο Κωστόπουλος δέχτηκε τραμπουκισμό την ώρα που προσπαθούσε να μπει σε διπλανό ταχυφαγείο για να πάρει ένα μπουκάλι νερό, ενώ υπάρχει μαρτυρία νεαρής κοπέλας ότι φώναζε για βοήθεια πριν εισέλθει στο κοσμηματοπωλείο, απομακρύνοντας το σενάριο ληστείας ή κλοπής αφού ο Κωστόπουλος παρέμεινε για αρκετά λεπτά έξω από το ταχυφαγείο κρατώντας μόνο ένα μπουκάλι νερό.^[38]

Οι τοξικολογικές εξετάσεις στη σορό του Κωστόπουλου βγήκαν αρνητικές και για τις πέντε κατηγορίες (οπιούχα, κοκαΐνη/μεταβολίτες, αμφεταμίνες/μεθαμφεταμίνες, βενζοδιαπεζίνες, μεθαδόνη/μεταβολίτες), καθώς και για αλκοόλ, απομακρύνοντας και το σενάριο του θανάτου από ναρκωτικές ουσίες.^[39] Ο ανακριτής της υπόθεσης, αν και έχει ζητήσει επανειλημμένως την αποστολή κρίσιμων στοιχείων για την πορεία της έρευνας, όπως είναι οι καταγραφές των διαβιβάσεων από τα κέντρα επιχειρήσεων της Ελληνικής Αστυνομίας και του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας, δύο χρόνια μετά το συμβάν εξακολουθούσε να μην τις διαθέτει.^[40]

Κατάθεση αστυνομικών

Σύμφωνα με την κατάθεση των αστυνομικών που ήταν παρόντες στο συμβάν, ο Κωστόπουλος μπήκε στο κοσμηματοπωλείο με σκοπό τη ληστεία κρατώντας μαχαίρι, ενώ επιτέθηκε με σπασμένο γυαλί στον διασώστη του ΕΚΑΒ που νωρίτερα είχε φροντίσει τα τραύματα του.^[41]

Ο πρόεδρος των αστυνομικών υπαλλήλων Αθηνών, Δημοσθένης Πάκος, σε ερώτημα αν θεωρεί ότι χρησιμοποιήθηκε υπερβολική βία στην αντιμετώπιση του Κωστόπουλου από τους αστυνομικούς, απάντησε ότι αυτή είναι η πρακτική που ακολουθείται,^[42] ενώ το ίδιο ισχυρίστηκε και ο γενικός γραμματέας των Ειδικών Φρουρών, Στράτος Μαυροειδάκος.^[43]

Ένας από τους αστυνομικούς, κατά τη διάρκεια της επίθεσης, κρατούσε το εικαζόμενο ως πειστήριο εγκλήματος μαχαίρι με γυμνά χέρια.^[44] Ο Πάκος δικαιολόγησε τον αστυνομικό, λέγοντας ότι έπρεπε να δράσει γρήγορα για την προστασία των περαστικών και του ατόμου σε παροξυσμό.^[45]

Αν και οι πρώτες τοξικολογικές εξετάσεις ήταν καθαρές, η υπεράσπιση των οκτώ αστυνομικών ζήτησε επανέλεγχο των αποτελεσμάτων, τα οποία βρέθηκαν εις διπλούν αρνητικά.^[40]

Αντίδραση οικογένειας Κωστόπουλου

Στις 12 Φεβρουαρίου 2019, η οικογένεια του θύματος κατέθεσε εναντίον των κατηγορούμενων μήνυση για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και όχι θανατηφόρες σωματικές βλάβες, όπως ήταν μέχρι πρότινος η κατηγορία.^[46] Επίσης, από την οικογένεια του θύματος κατατέθηκε μήνυση για ανθρωποκτονία κατά των αστυνομικών μετά από Ένορκη Διοικητική Εξέταση που συνέστησε την επιβολή των ανώτατων πειθαρχικών ποινών στους ελεγχόμενους αστυνομικούς.^[47]

Εκτός δικαστικής έρευνας, με τη βοήθεια της διεπιστημονικής ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture έχει εντοπιστεί άλλος ένας άνδρας που ήταν παρών στα περιστατικά, αλλά δεν έχει αναγνωριστεί από την αστυνομία.^[48] Στην ερώτηση της ΕΡΤ για την αδυναμία ταυτοποίησης τριών ανδρών στο βίντεο που εξετάστηκε από την ομάδα, η οποία ανακοινώθηκε μια μόλις ημέρα μετά το σχετικό αίτημα του ανακριτή, η απάντηση της ΕΛ.ΑΣ. ήταν ότι η προανάκριση είναι μυστική.^[49]

Κατηγορίες και δίκη

Για το θάνατό του, απαγγέλθηκαν κατηγορίες για θανατηφόρα σωματική βλάβη σε δύο πολίτες -τον ιδιοκτήτη του κοσμηματοπωλείου και τον μεσίτη- και σε τέσσερις από τους συνολικά οχτώ, αστυνομικούς που έσπευσαν να τον συλλάβουν. Η εκδίκαση της υπόθεσης αναβλήθηκε λόγω των μέτρων εναντίον της πανδημίας του covid 19^[50] και τελικά άρχισε στις 20 Οκτωβρίου 2021 με έξι κατηγορούμενους.^[51]

Στην απολογία του στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας, στις 22 Μαρτίου 2022, ο κατηγορούμενος ιδιοκτήτης του κοσμηματοπωλείου υποστήριξε ότι φοβήθηκε όταν είδε το θύμα να κρατάει μαχαίρι, σημειώνοντας ότι λειτούργησε ως νομοταγής πολίτης και ότι οι κλωτσιές που του έριξε ήταν ξώφαλτσες.^[52] Ο δεύτερος κατηγορούμενος, μεσίτης, ισχυρίστηκε ότι ουδέποτε χτύπησε τον Κωστόπουλο, αλλά καθώς κλωτσούσε τα τζάμια «το κεφάλι του ήρθε σε επαφή με το πόδι μου». Ακολούθησαν οι απολογίες των δύο από τους τέσσερις αστυνομικούς που ανέφεραν ότι μέλημα τους ήταν να τον συλλάβουν και να τον παραδώσουν.^[53]

Δικαστική ετυμηγορία

Η ετυμηγορία του ποινικού δικαστηρίου, που εκδόθηκε στις 3 Μαΐου 2022, ήταν ενοχή και των δύο κατηγορουμένων με ποινές κάθειρξης 10 χρόνια για κάθε έναν. Νωρίτερα, ο εισαγγελέας ζήτησε να μην χορηγηθεί στους κατηγορούμενους αναστολή, αλλά να ξεκινήσουν την έκτιση της ποινής τους. Ωστόσο, για τον Δημόπουλο (τον κοσμηματοπώλη) πρότεινε να εκτίσει κατ’ οίκον την ποινή του λόγω της ηλικίας του, καθώς διανύει το 77ο έτος. Το ίδιο ακριβώς αποφάσισε και το δικαστήριο, γεγονός που οδήγησε τον Χορταριά (τον μεσίτη) στη φυλακή. Επίσης, αποφάσισε ομόφωνα ότι δεν θα πρέπει να τους χορηγηθεί κανένα ελαφρυντικό, όπως είχε εισηγηθεί ο εισαγγελέας, καθώς και οι δύο δεν επέδειξαν καμία μεταμέλεια, αντιθέτως φάνηκαν ότι δεν έχουν αντιληφθεί την ποινική απαξία της πράξης τους. «Η συμπεριφορά και η δράση τους ενέχουν στοιχεία τιμωρητικής διάθεσης» υπογράμμισε ο εισαγγελέας, προσθέτοντας ότι «ο Ζαχαρίας Κωστόπουλος ουδέποτε επιτέθηκε κατά των κατηγορούμενων αφού ήταν εγκλωβισμένος και εκείνοι ασφαλείς. Αποδείχθηκε ότι εκείνοι του επιτέθηκαν. Από τον τρόπο δράση τους και τη συμπεριφορά τους προκύπτει ότι κανένα ελαφρυντικό δεν θα πρέπει να τους αναγνωριστεί». Οι τέσσερις αστυνομικοί απαλλάχθηκαν από τις κατηγορίες με πλειοψηφία 4 προς 3, ενώ μειοψήφησαν δύο ένορκοι και η πρόεδρος της έδρας, που ήταν της άποψης ότι πρέπει να καταδικαστούν για επικίνδυνη σωματική βλάβη. Το δικαστήριο δεν υιοθέτησε το αίτημα της υπεράσπισης για μετατροπή της κατηγορίας σε ανθρωποκτονία από πρόθεση.

Οι συγγενείς του Κωστόπουλου αντέδρασαν αρνητικά στην απόφαση, όπως και αλληλέγγυοι και μέλη της ΛΟΑΤ+ κοινότητας που βρίσκονταν στη δικαστική αίθουσα. Η μητέρα του Παύλου Φύσσα, Μάγδα, που ήταν παρούσα στο δικαστήριο αποχώρησε, επίσης αντιδρώντας στην απόφαση.^[54][55]

Ο Χορταριάς αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους αφότου το αίτημά του για αναστολή της ποινής έγινε δεκτό δύο μήνες μετά την ανακοίνωσή της.^[56]

Παραπομπές

1. «Δολοφονία Ζακ Κωστόπουλου: Ο κατηγορούμενος μεσίτης επιτέθηκε σε δημοσιογράφο». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. 27 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2020. 
2. «My son Zak Kostopoulos was kicked to death in Greece». www.amnesty.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2020. 
3. Ζακ Κωστόπουλος: Πώς από τις διαρροές της ΕΛ.ΑΣ. φτάσαμε στην αλήθεια, news247, Χρήστος Δεμέτης, 20 Νοεμβρίου 2018
4. «Θάνατος Κωστόπουλου: Νέο βίντεο - Οι άνδρες της ΕΛΑΣ κλωτσούν τον ακινητοποιημένο Ζακ». www.news247.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
5. «Γιατί συνεχίζετε, θα τον σκοτώσετε», Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 21.10.2020, Γ. Σουλιώτης
6. Μάνδρου, Ιωάννα (3 Μαΐου 2022). «Δίκη Ζακ Κωστόπουλου: Ένοχοι κοσμηματοπώλης και μεσίτης, αθώοι οι αστυνομικοί». www.kathimerini.gr. Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2022. 
7. «Αυτοδικία ή φόνος το περιστατικό με τον Ζακ Κωστόπουλο;». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2020. 
8. IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (24 Σεπτεμβρίου 2018). «ΚΚΕ: Το λιντσάρισμα του Ζακ Κωστόπουλου συνιστά πράξη βαρβαρότητας | ΠΟΛΙΤΙΚΗ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2020. 
9. «Γιατί σκότωσαν τον Ζαχαρία Κωστόπουλο;». www.avgi.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2020. 
10. Πορεία μνήμης για τα τρία χρόνια από την δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, Μακεδονία, 21/09/2021
11. «Ποιος ήταν ο Ζακ Κωστόπουλος». Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
12. «Ο ακτιβιστής-αντιφασίστας, Ζακ Κωστοπούλος, ήταν ο άντρας που πέθανε στη ληστεία στο κοσμηματοπωλείο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
13. «Συνέντευξη από τον Ζακ Κωστόπουλο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
14. Λοΐζου-Μάνσκε, Δανάη-Νάντια (26 Φεβρουαρίου 2015). «Συνέντευξη από τον Ζακ Κωστόπουλο!». Frapress. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2019. 
15. «Η ζωή του Ζακ Κωστόπουλου όπως τη διηγήθηκε στην Popaganda». Popaganda. 1 Δεκεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2018. 
16. «Συνέντευξη από το Ζακ Κωστόπουλο!». frapress.gr. 26 Φεβρουαρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2018. 
17. «Ιστότοπος περιοδικού Antivirus (avmag.gr)». Homoevolution. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2021. 
18. «Για τον Ζακ Κωστόπουλο: Η περιουσία δεν είναι πιο ιερή από την ανθρώπινη ζωή». 
19. «Π.Ν.ΟΙΚ.Α - ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ για μια ΝΕΑ και ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΘΗΝΑ». antenna.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-06-29. https://web.archive.org/web/20200629231323/https://www.ant1news.gr/Politics/article/343820/p-n-oik-a--protoboylia-gia-mia-nea-kai-oikologiki-athina. Ανακτήθηκε στις 2018-10-06. 
20. «Ζακ Κωστόπουλος: «Να συμμετέχουμε, να είμαστε ορατοί και ορατές»». Antivirus Magazine. 2014-05-09. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-10-02. https://web.archive.org/web/20171002082738/http://avmag.gr/46202/zak-kostopoulos-na-simmetechoume-na-imaste-orati-ke-orates/. Ανακτήθηκε στις 2018-10-06. 
21. «Ο ακτιβιστής Ζακ Κωστόπουλος ήταν ο άντρας που πέθανε στη ληστεία στο κοσμηματοπωλείο». Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
22. Ζακ Κωστόπουλος: Πώς από τις διαρροές της ΕΛ.ΑΣ. φτάσαμε στην αλήθεια, news247, Χρήστος Δεμέτης, 20 Νοεμβρίου 2018
23. Μάνδρου, Ιωάννα (3 Μαΐου 2022). «Δίκη Ζακ Κωστόπουλου: Ένοχοι κοσμηματοπώλης και μεσίτης, αθώοι οι αστυνομικοί». www.kathimerini.gr. Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2022. 
24. «Η 6η Μπιενάλε της Αθήνας αφιερωμένη στον Ζακ Κωστόπουλο». Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2018. 
25. «Ζακ / Zackie Oh, ένα βιβλίο για το Ζακ». onassis.org. Ίδρυμα Ωνάση. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2019. 
26. ο επίκουρος καθηγητής Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Σπύρος Γκέλης και ο υποψήφιος διδάκτορας Μάνθος Πάνου
27. ΑΠΘ: Ερευνητές ανακάλυψαν νέα κυανοβακτήρια και πέρασαν τον Παύλο Φύσσα και τον Ζακ Κωστόπουλο στην αθανασία μέσω της επιστήμης, ΤΟ ΕΘΝΟΣ, 14.10.2021
28. Βρέθηκε μαχαίρι στο κοσμηματοπωλείο της Ομόνοιας - Τη Δευτέρα η ιατροδικαστική για τον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου
29. «Ζακ Κωστόπουλος: Νέα αποκάλυψη αποδυναμώνει το σενάριο ληστείας». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2020. 
30. Μάνδρου, Ιωάννα. «Ζακ Κωστόπουλος: Τρία χρόνια μετά άρχισε η δίκη». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2023. 
31. «Τα χτυπήματα των αστυνομικών συνδέονται με τον θάνατο του Ζακ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2020. 
32. «Ζακ Κωστόπουλος: Ο θάνατος συνδέεται και με τα χτυπήματα των αστυνομικών-Τα επίμαχα έγγραφα». www.news247.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2020. 
33. Γρίφος για την ΕΛΑΣ ο θάνατος στο κοσμηματοπωλείο της Ομόνοιας
34. «Ποινική δίωξη εναντίον του κοσμηματοπώλη για το θάνατο του επίδοξου ληστή». ΤΑ ΝΕΑ. 22 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2019. 
35. «Ζακ Κωστόπουλος - Νέα μαρτυρία που σοκάρει: Τού κλωτσάγανε το κεφάλι και τρανταζόταν - Υπήρχε κι άλλος». Documento. https://www.documentonews.gr/article/zak-kwstopoylos-nea-martyria-poy-sokarei-toy-klwtsagane-to-kefali-kai-trantazotan-yphrxe-ki-allos. Ανακτήθηκε στις 2018-10-30. 
36. ΣΚΑΪ. «Πολιτική Αγωγή:«Ούτε λέξη για βιαιοπραγία σε Ζακ Κωστόπουλο στη δικογραφία»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-10-29. https://web.archive.org/web/20181029233850/http://www.skai.gr/news/greece/article/384291/politiki-agogioute-lexi-gia-viaiopragia-se-zak-kostopoulo-sti-dikografia. Ανακτήθηκε στις 2018-10-30. 
37. «Ζακ Κωστόπουλος: Παραλείψεις στη δικογραφία, ούτε λέξη για βιαιοπραγία | in.gr». in.gr. 2018-09-25. https://www.in.gr/2018/09/25/greece/zak-kostopoulos-gia-paraleipseis-sti-dikografia-mila-o-dikigoros-oute-leksi-gia-viaiopragia/. Ανακτήθηκε στις 2018-10-30. 
38. «Βίντεο ντοκουμέντο: Ο Ζακ Κωστόπουλος, δέχθηκε τραμπουκισμό λίγο πριν μπει στο κοσμηματοπωλείο». https://www.news247.gr/koinonia/vinteo-ntokoymento-o-zak-kostopoylos-dechthike-trampoykismo-ligo-prin-mpei-sto-kosmimatopoleio.6653806.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-30. 
39. «Καθαρές για ναρκωτικά και αλκοόλ οι τοξικολογικές εξετάσεις του Ζακ Κωστόπουλου». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
40. Σταμέλλος, Λουκάς (13 Φεβρουαρίου 2019). «Κατατέθηκε και η μήνυση για ανθρωποκτονία κατά μεσίτη και κοσμηματοπώλη, άφαντες οι διαβιβάσεις της ΕΛ.ΑΣ». omniatv. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
41. Αποκλειστικό: Η απολογία των δύο αστυνομικών στην υπόθεση του Ζακ Κωστόπουλου: «Ο δράστης κρατούσε μαχαίρι με σκοπό την ληστεία»
42. Τσαλδάρης, Μάνος (28 Σεπτεμβρίου 2018). ««Αυτή είναι η πρακτική. Σε όποιον αρέσει»!». efsyn.gr. Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2021. 
43. «Εκπρόσωποι αστυνομικών: Ασκήθηκε νόμιμη βία στον Ζακ Κωστόπουλο». Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2019. 
44. «Υπόθεση Ζακ Κωστόπουλου: Νέο φριχτό βίντεο ντοκουμέντο - Κλωτσιές και κλομπ από αστυνομικούς στο αναίσθητο θύμα». www.topontiki.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
45. ««Σ΄ όποιον αρέσει» - του Θάνου Καμήλαλη». www.thepressproject.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
46. Σταμέλλος, Λουκάς (12 Φεβρουαρίου 2019). «Ανακοίνωση των δικηγόρων της οικογένειας Ζακ Κωστόπουλου για την επανάληψη των τοξικολογικών». omniatv. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
47. «Υπόθεση Ζακ: Να παραπεμφθούν οι αστυνομικοί πρότεινε η ΕΔΕ, μηνύσεις κατέθεσε η οικογένεια». omniatv. 28 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2019. 
48. «Ποιος είναι ο άνδρας με το κίτρινο μπλουζάκι στη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου;». thepressproject.gr. 2019-04-09. https://thepressproject.gr/poios-einai-o-andras-me-to-kitrino-mplouzaki-sti-dolofonia-tou-zak-kostopoulou-video/. Ανακτήθηκε στις 2019-04-10. 
49. Παπαϊωάννου, Η-Β (9 Απριλίου 2019). «Υπόθεση Ζακ Κωστόπουλου: Ο μυστηριώδης άνδρας με το κίτρινο μπλουζάκι (video)». ertnews.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2019. 
50. Επ' αόριστον αναβολή στη δίκη για τη δολοφονία του Ζακ
51. Ζακ Κωστόπουλος – Την Τετάρτη η δίκη για τη δολοφονία του, ΤΑ ΝΕΑ, 19 Οκτωβρίου 2021
52. Ζακ Κωστόπουλος: «Ήθελα να τον κρατήσω μέχρι να έρθει η Αστυνομία - Ξώφαλτσες οι κλωτσιές» είπε ο κοσμηματοπώλης, ethnos.gr, 22 Μαρτίου 2022
53. Ζακ Κωστόπουλος - Μεσίτης: «Το κεφάλι του ήρθε σε επαφή με το πόδι μου» - Ατυχές συμβάν, ethnos.gr, 22 Μαρτίου 2022
54. Οργή και θλίψη μετά την απόφαση για το λιντσάρισμα Ζακ, efsyn.gr, 3 Μαΐου 2022
55. Δίκη Ζακ Κωστόπουλου: Φυλάκιση δέκα χρόνων στον κοσμηματοπώλη και τον μεσίτη, in.gr, 3 Μαΐου 2022
56. «Ζακ Κωστόπουλος: Ελεύθερος δύο μήνες μετά την καταδίκη του και ο μεσίτης». www.news247.gr. 4 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2022.