Αλέκα Παΐζη

Αλέκα Παΐζη
Γέννηση	1919 Ηράκλειο, Κρήτη
Θάνατος	4 Φεβρουαρίου 2009 (90 ετών) Αθήνα
Τόπος ταφής	Δεύτερο Νεκροταφείο Αθηνών[1]
Εθνικότητα	Ελληνική
Χώρα πολιτογράφησης	Ελληνική
Σπουδές	Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου
Ιδιότητα	ηθοποιός θεάτρου, ηθοποιός ταινιών και ηθοποιός τηλεόρασης
Σύζυγος	Τίτος Βανδής (1950–1956)
Είδος τέχνης	ηθοποιός
Βραβεύσεις	Έπαθλο "Μαρίκα Κοτοπούλη"

Η Αλέκα Παΐζη (Ηράκλειο Κρήτης, 1919 – 4 Φεβρουαρίου 2009) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός.

Βιογραφία

Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Η οικογένειά της είχε οικονομική άνεση, καθώς ο πατέρας της ήταν καπνοβιομήχανος και βίωσε δύσκολες στιγμές όταν έχασε την επιχείρησή του^[2].

Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1941, ερμηνεύοντας τη Σουζάνα στη Βεντάλια του Κάρλο Γκολντόνι, στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Το 1945 και 1946 συμμετείχε στην θεατρική ομάδα "Ενωμένοι Καλλιτέχνες",^[3] που ιδρύθηκε με εντολή του ΚΚΕ ως πολιτιστικός βραχίονας του κόμματος. Το 1946, συγκρότησε θίασο με τον Δήμο Σταρένιο και τον Τίτο Βανδή, τον πρώτο της σύζυγο.

Συνεργάστηκε με τον θίασο του Κώστα Μουσούρη, της Κατερίνας, της Έλσας Βεργή και άλλων. Από το 1963 ως το 1966, ερμήνευσε διάφορους ρόλους σε έργα από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.

Καριέρα

Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1957, στην ταινία Μπαρμπα-Γιάννης, ο κανατάς. Έπαιξε επίσης στις ταινίες Ο Μιμίκος και η Μαίρη του Γρηγόριου Ξενόπουλου, Το παιδί του δρόμου του Τ. Αλιφέρη, Συνοικία το όνειρο του Αλέκου Αλεξανδράκη κ.ά.

Στο εξωτερικό εργάστηκε στον ιταλικό κινηματογράφο. Εμφανίστηκε και στην τηλεόραση, με πιο διάσημο τον ρόλο της Χρυσοστόμης στους Πανθέους του Τάσου Αθανασιάδη, σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη.

Διακρίσεις

Στις 28 Νοεμβρίου 1994, σε εκδήλωση του Κέντρου Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου, της απονεμήθηκε για τη συνολική της προσφορά το έπαθλο «Μαρίκα Κοτοπούλη»^[4].

Το 2008 συμμετείχε στην έκθεση και στο αντίστοιχο φωτογραφικό λεύκωμα γυμνών πορτρέτων με τίτλο «Λευκό βιβλίο» του φωτογράφου Τάκη Διαμαντόπουλου^[5][6].

Αγώνες

Η Αλέκα Παΐζη υπήρξε παράλληλα αγωνίστρια της Αριστεράς: συμμετείχε στην Ελληνική Αντίσταση κατά την Κατοχή, μέσα από το ΕΑΜ, πέρασε από τη Μακρόνησο, το Τρίκερι, ενώ συνελήφθη αρκετές φορές. Μετά την κήρυξη της δικτατορίας τον Απρίλιο του 1967, έφυγε στο εξωτερικό. Επιστρέφοντας μετά τη Μεταπολίτευση στην Ελλάδα, συνεργάστηκε με το Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο του Λεωνίδα Τριβιζά, με το Μάνο Κατράκη, με το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» του Καρόλου Κουν κ.ά.

Θάνατος

Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου 2009, έπειτα από πολύμηνη περιπέτεια που είχε με την υγεία της^[7], περίπου ένα μήνα πριν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη «Σονάτα του Σεληνόφωτος», σκηνική μεταφορά του ποιήματος του Γιάννη Ρίτσου, έχοντας υπηρετήσει το θέατρο για περισσότερο από 60 χρόνια. Κηδεύθηκε στο Β΄ Νεκροταφείο.

Φιλμογραφία

Έτος	Τίτλος	Ρόλος
1957	Μπάρμπα Γιάννης ο κανατάς	Θηρεσία Βενέτη
	Το παιδί του δρόμου	Μάγδα
1958	Ο Μιμίκος και η Μαίρη [8]	κυρία Βέμπερ
1959	Ερωτικές ιστορίες [9]	μητέρα Μαρίτσας
	Καραγκιόζης, ο αδικημένος της ζωής	Δημητρούλα
1960	Πόθοι στα στάχυα	Μαρία
1961	Συνοικία το όνειρο [10]	Ελένη
1962	Πολιορκία	Πόπη
1970	Υποψίες που φέρνουν τον θάνατο (Uccidete il vitello grasso e arrostitelo)	Θάλεια
	Υπεράνω πάσης υποψίας (Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto)	σπιτονοικοκυρά
	The Martlet's Tale
1973	Το αξέχαστο Σαββατοκύριακο (Mordi e fuggi)	μητέρα Νόρμας
1974	Il gioco della verità	Μαρία
	Το άρωμα της γυναίκας με τα μαύρα (Il profumo della signora in nero)	Καρντίνι
1976	Languidi baci, perfide carezze	Σερένα
1979	Ταξίδι του μέλιτος [11]	Ζαχαρούλα
1980	Μελόδραμα;	μητέρα Γιάννη
1982	Ρόζα [12]
1989	Γάμος στο περιθώριο [12]	Φωτεινή Γαζιάδου
1991	Ήσυχες μέρες του Αυγούστου [13]	Αλέκα
1993	Meine Tochter gehört mir	Δέσποινα
1994	Το όνειρο της πεταλούδας (Il sogno della farfalla)	τσοπάνα
2005	Γλυκιά μνήμη

Παραστασιογραφία

σεζόν	παράσταση	ρόλος	θίασος	θέατρο	σκηνοθέτης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1943/1944	Μίνα φον Μπάρνχελμ	Φραγκίσκα	Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας	Κτήριο Τσίλερ	Πέλος Κατσέλης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1944/1945	Το μεγάλο παιχνίδι	Φιφή	Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας	Κτήριο Τσίλερ	Πέλος Κατσέλης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1952/1953	Ο αρχισιδηρουργός	Αθηναΐς Μουλινέ	Θίασος Κώστα Μουσούρη	Θέατρο Μουσούρη	Κώστας Μουσούρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1952/1953	Η Φάννυ τα κατάφερε	Μεγάλη Δεσποινίς Γουέδερελ	Θίασος Κώστα Μουσούρη	Θέατρο Μουσούρη	Κώστας Μουσούρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1952/1953	Ο ποπολάρος	Ζαμπέλλα	Θίασος Κώστα Μουσούρη	Θέατρο Μουσούρη	Κώστας Μουσούρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1957/1958	Βασίλισσα Αμαλία	Βαρώνη Πλασκώφ	Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο Μάνου Κατράκη	Θέατρο Άλσος	Πέλος Κατσέλης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1958/1959	Φουέντε Οβεχούνα	Πασκουάλα	Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο Μάνου Κατράκη	Θέατρο Άλσος	Τάκης Μουζενίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1960/1961	Το άλλο κύμα	Αλίκη	Πορεία (Α.Ε. Θεατρικών και Καλλιτεχνικών Επιχειρήσεων)	Θέατρο Πορεία	Αλέξης Δαμιανός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1961/1962	Μια όμορφη Κυριακή του Σεπτέμβρη	Αδριάνα	Κυκλικό Θέατρο	Κυκλικό Θέατρο	Λεωνίδας Τριβιζάς
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1961/1962	Προμηθεύς Δεσμώτης	Κορυφαία	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	περιοδεία	Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963	Ο αρχοντοχωριάτης	Νικολέτα	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	περιοδεία	Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963 Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964	Το νησί της Αφροδίτης	Κέιτ Πάτερσον	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	περιοδεία Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών	Αλέξης Σολομός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963 Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964	Ιφιγένεια εν Αυλίδι	Κλυταιμνήστρα	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	περιοδεία	Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964	Ο ματωμένος γάμος	Πεθερά του Λεονάρντο	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών	Κυβέλη Αλέξης Σολομός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964	Τρισεύγενη	Τρισεύγενη	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών	Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964	Οθέλλος	Αιμιλία	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών	Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1964/1965 Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1965/1966	Ιππόλυτος	Φαίδρα	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	Αρχαίο θέατρο Φιλίππων	Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1964/1965	Μαρία Στιούαρτ	Ελισάβετ	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών	Μήτσος Λυγίζος
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1964/1965 Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1965/1966	Λυσιστράτη	Λυσιστράτη	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	περιοδεία	Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1966/1967	Ερρίκος Δ	Ματίλντα Σπίνα	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	περιοδεία	Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1980/1981	Το σόι	Πανάγιω	Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν»	Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν - Υπόγειο	Κάρολος Κουν
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1983/1984	Ο γυάλινος κόσμος	Αμάντα	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών	Διαγόρας Χρονόπουλος
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1986/1987	Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε	Κυρία Φρόλα	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών	Νίκος Χαραλάμπους
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1991/1992	Η διήγηση της υπηρέτριας Τσερλίνε	Τζερλίνε	Καλλιτεχνικός Οργανισμός Φάσμα	Απλό Θέατρο	Αντώνης Αντύπας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1993/1994 Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1994/1995	Λόγω φάτσας	Σουζάνα	Καλλιτεχνικός Οργανισμός Φάσμα	Απλό Θέατρο	Αντώνης Αντύπας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1995/1996	Τ' αγαπημένα σας τραγούδια + Νέες προοπτικές	Κυρία Ρούζαμ Δεσποινίς Μάιερχοφ	Καλλιτεχνικός Οργανισμός Φάσμα	Απλό Θέατρο	Αντώνης Αντύπας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1996/1997	Τοιχογραφία		Καλλιτεχνικός Οργανισμός Φάσμα	Απλό Θέατρο	Βίκτωρ Αρδίττης

Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από το έντυπο πρόγραμμα της κάθε παράστασης ή/και από σχετικά δελτία τύπου

Παραπομπές

1. (Αγγλικά) Find A Grave. 169081685. Ανακτήθηκε στις 22  Μαρτίου 2020.
2. Κατερίνα Κόμητα (30 Ιουνίου 2008). «Αλέκα Παΐζη - «Δεν με απορρόφησε η τέχνη, η ζωή με απορρόφησε»». Εφημερίδα του Ελληνικού Φεστιβάλ. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2009. 
3. «Νάσος Κεδράκας (Ηθοποιός)». Φίνος Φιλμ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023. 
4. «Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικό Μουσείο - Θεατρικά Έπαθλα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2009. 
5. «mixtape.gr ΤΕΧΝΕΣ - Εγκαίνια για την νέα έκθεση του Τάκη Διαμαντόπουλου (Προσοχή: Αλλαγή ημέρας εγκαινίων!)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2009. 
6. Κώστας Ζαλίγκας (18 Φεβρουαρίου 2008). «Γυμνές στα φλας». Τέχνες. Ελεύθερος Τύπος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2009. 
7. Ιωάννα Μπλάτσου (5 Φεβρουαρίου 2009). «Τελευταία υπόκλιση… για την Αλέκα Παΐζη». Ελεύθερος Τύπος. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2009. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
8. «Αλέκα Παΐζη, μια ζωή γεμάτη δυνατούς ρόλους». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023. 
9. «Πρεμιέρα απόψε για το 15ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αίγινας - Αναλυτικά το πρόγραμμα». LiFO. 1 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023. 
10. «ΕΡΤ - Πρόγραμμα Τηλεόρασης & Ραδιοφώνου». ΕΡΤ. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023. 
11. «Honeymoon». Athens Voice. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023. 
12. «Αλέκα Παίζη ταινίες στις οποίες έχει πάρει μέρος». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023. 
13. Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ήσυχες μέρες του Αυγούστου, http://www.tainiothiki.gr//el/tainies/1580-isyxes-meres-tou-avgoystou, ανακτήθηκε στις 2023-01-16 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η ηθοποιός στο cine.gr
• IMDB - Internet Movie Database
• Καθημερινή - «'Έφυγε» η ηθοποιός Αλέκα Παΐζη^{[νεκρός σύνδεσμος]}
• Ελευθεροτυπία - "Μια γυναίκα και ηθοποιός φαινόμενο"
• Σελίδα του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών για την Αλέκα Παΐζη^{[νεκρός σύνδεσμος]}
• ΑΛΕΚΑ ΠΑΪΖΗ (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)