Τριτημόριοι της Εύβοιας

Τριτημόριοι της Εύβοιας
1204–1470
Πρωτεύουσα	Χαλκίδα
Ίδρυση	1204
δεδομένα (π • σ • ε )

Οι τριτημόριοι της Εύβοιας (terzieri) ήταν τρεις βαρώνοι που ανέλαβαν τη διοίκηση της Εύβοιας το 1204 ή το 1205. Καταγόταν από τη Λομβαρδία της Ιταλίας (τόπο καταγωγής του Βονιφάτιου του Μομφερρατικού βασιλιά της Θεσσαλονίκης). Το όνομα τριτημόριοι (terzieri) σημαίνει ότι ο καθένας τους πήρε από ένα τρίτο της Εύβοιας.^[1]

Στη Λατινοκρατούμενη Εύβοια, μετά το 1204, οπότε καταλύθηκε η Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) Αυτοκρατορία από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας και δημιουργήθηκε η Λατινική αυτοκρατορία, τη διοίκηση καταρχήν ανέλαβε ο Ιάκωβος ντ' Αβέν, ένας Σταυροφόρος από το Αινώ (τόπο καταγωγής και του Λατίνου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης) και στη συνέχεια ανέλαβαν οι τρεις βαρώνοι. Η περίοδος αυτή της τριαρχίας κράτησε από το 1205, με αλλαγές των διοικήσεων από τους Λομβαρδούς, ώσπου η Εύβοια πέρασε σταδιακά στους Βενετούς, μέχρι την κατάληψη των ελλαδικών εδαφών από τους Τούρκους και άμεσων εχθροπραξιών με τις κτήσεις της Βενετίας το 1470.

Πριν τους τριτημόριους: 1204 ή 1205, Ιάκωβος ντ' Αβέν

Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1204, ο Ιάκωβος ντ' Αβέν ακολούθησε τον Βονιφάτιο το Μομφερρατικό στα ελλαδικά εδάφη. Ο Ιάκωβος Β΄ ντ' Αβέν (Jacques d'Avesnes) ήταν πιθανότατα γιος του Ιάκωβου Α΄ ντ' Αβέν, σταυροφόρου της Γ' Σταυροφορίας, καταγόμενος από την Αβέν-συρ-Έλπ (Avesnes-sur-Helpe), στην περιοχή του Αινώ (Hainaut), την ίδια περιοχή από την οποία καταγόταν ο Βαλδουΐνος ΣΤ' κόμης του Αινώ (Baudouin VI de Hainaut), μετέπειτα πρώτος Λατίνος αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης. Κατά την κατάληψη των ελλαδικών εδαφών υπό την αρχηγία του Βονιφάτιου του Μομφερρατικού, ανέλαβε τη Χαλκίδα ως ηγεμόνας της Εύβοιας, στην οποία έχτισε ένα μικρό κάστρο στο μέσο του Ευρίπου^[2]. Στη συνέχεια ακολούθησε το Βονιφάτιο και αναφέρεται ότι ήταν επικεφαλής των ανδρών που πολιορκούσαν την Κόρινθο, καθώς και ότι πληγώθηκε το 1205 σε μια έξοδο των εκεί Ελλήνων του Λέοντα Σγουρού.

Σε επιστολή του 1210 ο Ιάκωβος αναφέρεται ως αποβιώσας, ενώ ως ηγέτης της Εύβοιας στη θέση του αναφέρεται ο Γκιμπέρτο νταλε Κάρτσερι (Giberto dalle Carceri). Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες πληροφορίες για το έτος θανάτου του, το οποίο εκτιμάται από σύγχρονους συγγραφείς το 1205, το 1209 ή το 1210.

Οι τριτημόριοι (i terzieri)

Αν και η συνθήκη για τη Διανομή της Αυτοκρατορίας (Partitio Terrarum Imperii Romaniae) στους Σταυροφόρους έδινε τα καλύτερα λιμάνια της εποχής στους Βενετούς (Ωρεοί και Κάρυστος), ο αρχηγός της Σταυροφορίας Βονιφάτιου του Μομφερράτου, ο οποίος έγινε βασιλιάς της Θεσσαλονίκης, αποφάσισε να αγνοήσει την πράξη Διανομής των εδαφών και να μοιράσει την Εύβοια σε τρεις συμπατριώτες του από τη Λομβαρδία, πιθανότατα υπό την εξουσία του Ιακώβου ντ' Αβέν. Το κεντρικό τμήμα της Εύβοιας (τη Χαλκίδα) το έδωσε στον Γκιμπέρτο νταλε Κάρτσερι (Giberto dalle Carceri), τη Νότια Εύβοια (την Κάρυστο) στον πιθανότατα συγγενή του Ραβάνο νταλλε Κάρτσερι (Ravano dalle Carceri) και τη Βόρεια Εύβοια (τους Ωρεούς) στον Πεκοράρο ντέι Πεκοράρι ντε Μερκανουόβο (Pecoraro dei Pecorari de Mercanuovo). ^[3]

Ηγέτες και Τριτημόριοι της Εύβοιας

Κατάλογος ηγετών και τριτημορίων της Εύβοιας^[4]:

Ηγεμόνας της Ευβοίας

• Ιάκωβος Β΄ ντ' Αβέν (Jacques d'Avesnes) (1205)

Τριτημόριο του Ωρεού

Πεκοράρο ντε Μερκανουόβο (1205–1209)
Οικογένεια νταλλε Κάρτσερι
Ραβάνο νταλλε Κάρτσερι (1209–1216)
Ρικάρντο νταλε Κάρτσερι (1216–1220)		Μαρίνο Α΄ νταλε Κάρτσερι (1216 – περίπου 1255)
Μαρίνο Α΄ νταλε Κάρτσερι (1220 – περίπου 1255)
Καριντάνα νταλλε Κάρτσερι (; – 1255) με τον σύζυγο της Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο (1256-1259 είχε καταλάβει τον Ωρεό)		Ναρτζόττο νταλλε Κάρτσερι (μετά το 1255 – μετά το 1262)
Γκραπέλα νταλε Κάρτσερι (1255 – μετά το 1262)
Γκραπότσο νταλε Κάρτσερι (μετά το 1270 – ;)		Μαρινέτο νταλε Κάρτσερι (μετά το 1270–1278) με την μητέρα του Φελίσα ντα Βερόνα]
		Αλιτσία νταλε Κάρτσερι (; – 1296) με τον σύζυγο της Γεώργιος Α΄ Γκίζι (; – 1311)
Βυζαντινή κατάκτηση (1275–1280s)
Οικογένεια Γκίζι
Πιέτρο νταλλε Κάρτσερι (περίπου το 1315)		Βαρθολομαίος Β΄ Γκίζι (1311–1341)
Γεώργιος Β΄ Γκίζι (1341–1358)
Βαρθολομαίος Γ΄ Γκίζι (1358–1384)
Γεώργιος Γ΄ Γκίζι (1384–1390)
Οικογένεια ντ' Ωλνουά/ντε Νοά (1385–1470)
Γιανουλί Α΄ ντε Νοά (1385–1394)
Νικολό ντε Νοά (1394 – περίπου το 1426)
Γιανουλί Β΄ ντε Νοά (περίπου το 1426–1434)
Τζιοφρέντο ντε Νοά (1434–1446)
Γιανουλί Γ΄ ντε Νοά (1446–1470)
Οθωμανική κατάκτηση (1470)

Τριτημόριο της Χαλκίδας

Οικογένεια ντα Βερόνα / Οικογένεια νταλλε Κάρτσερι
Γκιμπέρτο ντα Βερόνα (ή Γιλβέρτος Α΄ ντα Βερόνα)(1205–1208)
Ραβάνο νταλλε Κάρτσερι (1209–1216)
Γουλιέλμος Α΄ ντα Βερόνα (1217 – 1263)	Αλμπέρτο ντα Βερόνα (1217 – περίπου 1230)
	Γουλιέλμος Α΄ ντα Βερόνα (1217 – 1263)
Γουλιέλμος Β΄ ντα Βερόνα ( 1263–1273 ή 1275)
Γκιμπέρτο Β΄ ντα Βερόνα (1275–1279)
Μαρία Α΄ Ναβιγκαγιόζο (1279–1328)	Βεατρίκη ντα Βερόνα (1279 – μετά το 1310) μαζί με τον σύζυγο της Ιωάννη ντε Νοαγιέ (1303–1326)
Πιέτρο νταλλε Κάρτσερι (1328–1340)
Τζοβάννι νταλλε Κάρτσερι (1340–1358)
Νικκολό νταλλε Κάρτσερι (1358–1383)
Οικογένεια Σομμαρίπα
Μαρία Β΄ Σανούδο (1383 – ;), μαζί με τον σύζυγο της Γκασπάρε Σομμαρίπα (1383–?)
Κρουσίνο Α΄ Σομμαρίπα (1430–1462)
Ντομένικο Σομμαρίπα (1462–1466)
Τζιοβάνι Σομμαρίπα (1466–1468)
Κρουσίνο Β΄ Σομμαρίπα (1468–1470)
Οθωμανική κατάκτηση(1470)

Τριτημόριο της Καρύστου

Οικογένεια νταλλε Κάρτσερι
Ραβάνο νταλλε Κάρτσερι (1205–1216)
Ιζαμπέλλα νταλε Κάρτσερι (1216 – ;)			Μπέρτα νταλε Κάρτσερι (1216 – ;)
Γκραπέλα νταλε Κάρτσερι (; – μετά το 1262)			Ναρτζόττο νταλλε Κάρτσερι (περίπου 1255 – περίπου 1270)
Γκαετάνο νταλε Κάρτσερι			Μερινέτο νταλε Κάρτσερι (περίπου 1270–1278) μαζί με την μητέρα του Φελίσα ντα Βερόνα
Βυζαντινή κατάκτηση (1276–1296)
Λικάριος (Licario) (1276 – ;)
Οικογένεια νταλλε Κάρτσερι
Μαρία νταλλε Κάρτσερι μαζί με τον πρώτο σύζυγο της Αλβέρτο Παλαβιτσίνι μαζί με τον δεύτερο σύζυγο της Αντρέα Κορνάρο			Αλιτσία νταλε Κάρτσερι μαζί με τον σύζυγο της Γεώργιο Γκίζι
Πιέτρο νταλλε Κάρτσερι			Βαρθολομαίος Β΄ Γκίζι
Καταλανική κατάκτηση
Μαρούλλα ντα Βερόνα (1317–1338) μαζί με τον σύζυγο της Αλφόνσο Φαδρίκ (1317–1338)
Βονιφάτιος Φαδρίκ (1338–1365)
Ενετική κατάκτηση (1365–1386)
Οικογένεια Τζιουστιάνη
Μικέλε Τζιουστιάνη (1386–1402)		Αντρέα Τζιουστιάνη (1386 – ;)		Τζιοβάννι Τζιουστιάνη (1386 – ;)
		Αντώνιο Τζιουστιάνη (; – 1406)
Οικογένεια Ζόρζι
Νικολό Ζόρζι (1406–1436)
Ιάκωβος Ζόρζι (1436–1447)
Αντώνιο Ζόρζι (1447–1470)
Οθωμανική κατάκτηση (1470)

1390-1470

• Βασίλειο του Νεγρεπόντε (Ενετoκρατία) (1390-1470)

Αναφορές

1. «LATIN LORDSHIPS IN GREECE». fmg.ac. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
2. Το κάστρο της Χαλκίδας Αρχειοθετήθηκε 2016-03-09 στο Wayback Machine., παράγραφος Το κάστρο του Ευρίπου, 4ο Γενικό Λύκειο Χαλκίδας
3. Bury, John B. (1886-01-01). The Lombards and Venetians in Euboia. (1205-1303.). doi:10.2307/623649. https://zenodo.org/record/1449900. 
4. Κατάλογος ηγεμόνων Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine., Η Φραγκοκρατία στον ελλαδικό χώρο, ime.gr Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού