Τζέιμς Χέπμπορν, 4ος κόμης του Μπόθγουελ

Τζέιμς Χέπμπορν, 4ος κόμης του Μπόθγουελ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	James Hepburn (Αγγλικά)
Γέννηση	1534 (περίπου) Εδιμβούργο
Θάνατος	14  Απριλίου 1578[1] Κάστρο της Κοπεγχάγης
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Σκωτίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά σκωτς
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αριστοκράτης
Οικογένεια
Σύζυγος	Μαρία Α΄ της Σκωτίας (από 1567)[2][3][4] Jean Gordon, Countess of Bothwell
Τέκνα	stillborn twin Hepburn[5] stillborn twin Hepburn[5]
Γονείς	Patrick Hepburn, 3rd Earl of Bothwell[5] και Agnes Sinclair[5]
Αδέλφια	Jean Hepburn
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	ναύαρχος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μέλος του κοινοβουλίου της Σκωτίας Warden of the Scottish Western March Warden of the Scottish Middle March
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Ο Τζέιμς Χέπμπορν, αγγλ.: James Hepburn, 1ος δούκας του Όρκνεϋ (Orkney) και 4ος κόμης του Μπόθγουελ (Bothwell) (π. 1534 - 4 Απριλίου 1578), πιο γνωστός απλώς ως λόρδος Μπόθγουελ, ήταν εξέχων Σκωτσέζος ευγενής και για λίγο βασιλιάς σύζυγος της Σκωτίας το 1567. Ήταν γνωστός για τον γάμο του με τη Μαρία Α΄ της Σκωτίας, ως τρίτος και τελευταίος σύζυγός της. Κατηγορήθηκε για τη δολοφονία τού 2ου συζύγου της, του Ερρίκου Στιούαρτ, λόρδου Ντάρνλεϊ, μία κατηγορία για την οποία αθωώθηκε. Ο γάμος του με τη Μαρία ήταν αμφιλεγόμενος και δίχασε τη χώρα. Λόγω της αυξανόμενης εξέγερσης διέφυγε στη Νορβηγία, όπου συνελήφθη, και έζησε το υπόλοιπο τής ζωής του φυλακισμένος στη Δανία.

Πρώιμη ζωή

Ήταν γιος του Πάτρικ Χέπμπορν, 3ου κόμη του Μπόθγουελ, και της Άγκνες Σίνκλαιρ (απεβ. 1572), κόρης του Χένρι, λόρδου Σίνκλερ, και ονομάστηκε κύριος του Μπόθγουελ από τη γέννησή του. Διαδέχτηκε τον πατέρα του ως κόμης του Μπόθγουελ και λόρδος Χέιλς το 1556.

Γάμοι

Ως Ύπατος Λόρδος Ναύαρχος της Σκωτίας, ο λόρδος Μπόθγουελ επισκέφτηκε την Κοπεγχάγη γύρω στο 1559. Ερωτεύτηκε την Άννα Τροντς, γνωστή στα αγγλικά ως Άννα Τρόντσεν ή Άννα Ράστανγκ. Ήταν μια Νορβηγίδα ευγενής, της οποίας ο πατέρας Κρίστοφερ Τρόντσον, διάσημος Νορβηγός ναύαρχος, υπηρετούσε ως βασιλικός πρέσβης της Δανίας. Μετά τον αρραβώνα τους, ή πιο πιθανά τον γάμο σύμφωνα με τη νορβηγική νομοθεσία, η Άννα έφυγε με τον Μπόθγουελ. Στη Φλάνδρα είπε ότι του είχαν τελειώσει τα χρήματα, και ζήτησε από την Άννα να πωλήσει όλα τα υπάρχοντά της. Αυτή υπάκουσε και επισκέφθηκε την οικογένειά της στη Δανία, για να ζητήσει περισσότερα χρήματα. Η Άννα ήταν δυστυχισμένη, και προφανώς παραπονέθηκε για τον Μπόθγουελ. Η μεταχείρισή του προς την Άννα έπαιξε ρόλο στην τελική πτώση του.

Τον Φεβρουάριο του 1566 ο Μπόθγουελ νυμφεύτηκε τη λαίδη Ιωάννα Γκόρντον, κόρη του 4ου κόμη του Χάντλυ και αδελφή του σερ Τζον Γκόρντον και του 5ου κόμη του Χάντλυ. ^[6] Αυτή τον χώρισε στις 7 Μαΐου 1567, επικαλούμενη τη μοιχεία του με την υπηρέτριά της Μέση Κρώφορντ. ^[7] ως αιτία. Οκτώ ημέρες αργότερα νυμφεύτηκε τη Μαρία Στιούαρτ βασίλισσα της Σκωτίας.

Συνάντηση με τη βασίλισσα Μαρία στη Γαλλία

Ο Λόρδος Μπόθγουελ φαίνεται ότι συνάντησε τη βασίλισσα Μαρία Στιούαρτ, όταν επισκέφτηκε τη Γαλλική Αυλή το φθινόπωρο του 1560, όταν είχε αφήσει την Άννα Ράσταγκ στη Φλάνδρα. Τού έγινε ευγενική υποδοχή από τη βασίλισσα και τον σύζυγό της, βασιλιά Φραγκίσκο Β' των Βαλουά, και, όπως το έθεσε ο ίδιος: «η βασίλισσα με αντάμειψε πιο φιλελεύθερα και τιμητικά από ό,τι μου άξιζε». Έλαβε 600 κορώνες, και τη θέση με τον μισθό τού κυρίου τού Κοιτώνος τού βασιλιά της Γαλλίας. Επισκέφτηκε ξανά τη Γαλλία την άνοιξη του 1561, και στις 5 Ιουλίου επέστρεψε στο Παρίσι για τρίτη φορά: αυτή τη φορά συνοδευόμενος από τον επίσκοπο του Όρκνεϋ και τον κόμη του Έγκλιντον. Μέχρι τον Αύγουστο η χήρα βασίλισσα ήταν καθ' οδόν για την επιστροφή της στη Σκωτία σε μια γαλλική γαλέρα, ενώ ορισμένα μέλη της οργάνωσης υπάκουαν στον Μπόθγουελ λόγω της ναυτικής του ιδιότητας.

Υπό την αντιβασιλεία της Mαρίας του Γκιζ

Ο Μπόθγουελ υποστήριξε τη Mαρία του Γκιζ, βασιλική σύζυγο και αντιβασίλισσα της Σκωτίας, ενάντια στους προτεστάντες Λόρδους της Εκκλησίας. Ο Μπόθγουελ και 24 ακόλουθοι πήραν 6.000 αγγλικές κορώνες, που προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν εναντίον της Μαρίας του Γκιζ από τη Laird of Ormiston το Halloween του 1559, σε μια ενέδρα κοντά στο Χάντινγκτον. Σε αντίποινα, ο προτεστάντης ηγέτης, ο δούκας του Σατελερώ, έστειλε τον γιο του κόμη του Aράν και τον κύριο τού Mάξγουελ να καταλάβουν το σπίτι του Μπόθγουελ, το Crichton Castle και να αναγκάσουν τον κόμη, που ήταν κοντά στο Borthwick, να τους ακολουθήσει. Ο Bothwell παρέμεινε πιστός στην αντιβασίλισσα, αν και τον Ιανουάριο ειπώθηκε ότι ήταν "κουρασμένος από την πλευρά του". Ο Άγγλος διπλωμάτης Τόμας Ράντολφ υπαινίχθηκε επίσης αυτή τη στιγμή για ένα σκάνδαλο, που αφορούσε την αδελφή του Ιωάννα Χέπμπορν. ^[8]

Στην αυλή της Βασίλισσας Μαρίας

Αφού οι προτεστάντες Λόρδοι κέρδισαν την εξουσία μετά το τέλος τής Μαρίας της Γκίζ και την επιστροφή στη Σκωτία της Μαρίας Α΄ βασίλισσας της Σκωτίας, ο Μπόθγουελ φαίνεται ότι δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένας ενοχλητικός ευγενής στην αυλή. Η ανοιχτή του διαμάχη με τον κόμη του Αράν και τους Χάμιλτον, που τον κατηγόρησαν για δολοπλοκία εναντίον του Στέμματος, προκάλεσε κάποιο βαθμό αγωνίας στη βασίλισσα, και παρόλο που ο κόμης του Αράν τελικά κηρύχθηκε τρελός, ωστόσο ο Μπόθγουελ φυλακίστηκε στο κάστρο του Εδιμβούργου χωρίς δίκη το 1562. Αργότερα το ίδιο έτος, ενώ η βασίλισσα ήταν στα Χάιλαντς, δραπέτευσε και πήγε στο κάστρο Χέρμιταζ. ^[9]

Η βασίλισσα και ο Μπόθγουελ ήταν πλέον πολύ κοντά. Όταν ο Μπόθγουελ νυμφεύτηκε τη Λαίδη Ιωάννα Γκόρντον, κόρη του 4ου κόμη του Χάντλι, τον Φεβρουάριο του 1566, η βασίλισσα παρευρέθηκε στον γάμο. Έμειναν παντρεμένοι λίγο περισσότερο από έναν χρόνο. Το επόμενο καλοκαίρι, όταν η ΜΑρία Α΄ άκουσε ότι είχε τραυματιστεί σοβαρά και ότι ήταν πιθανό να πεθάνει, οδήγησε από το Τζέντμπουργκ για να είναι μαζί του στο Κάστρο Ερμιτάζ, μόνο λίγες εβδομάδες μετά τη γέννηση τού γιου της. Ωστόσο η ιστορικός Aντόνια Φρέιζερ ισχυρίζεται ότι η βασίλισσα Mαρία Α¨ ήταν ήδη καθ' οδόν για να επισκεφτεί τον Μπόθγουελ για κρατικά ζητήματα, πριν μάθει για την ασθένειά του και ότι επομένως αυτή η επίσκεψη δεν αποτελεί απόδειξη ότι ήταν ήδη εραστές τη στιγμή τού ατυχήματος του. Η συγγραφέας Άλιζον Γουέιρ συμφωνεί, και μάλιστα τα αρχεία δείχνουν ότι η Mαρία Α΄ περίμενε ολόκληρες έξι ημέρες αφότου έμαθε για τα τραύματά του, πριν πάει να επισκεφτεί τον Μπόθγουελ. Η ιστορία της τρελής φυγής της στο πλευρό του αναφέρθηκε αργότερα από τους εχθρούς της για να την δυσφημήσουν.

Ο φόνος του Ντάρνλεϋ

Στις 9 Φεβρουαρίου 1567 ο Μπόθγουελ έφυγε από το κατάλυμά του στο Tόντρικ'ς Γουύντ στη νότια πλευρά του Ρόγιαλ Μάιλ στο Εδιμβούργο (ανατολικά της οδού Μπλάκφραϊαρς), και με συνεργούς τούς Dalgliesh, Powrie και Wilson, μετέφεραν πολλά βαρέλια με πυρίτιδα στο κατάλυμα Kirk o'Field στα νότια., σχεδόν συναντώντας τη βασίλισσα Μαρία καθ' οδόν. Στο Kirk O'Field άναψαν την πυρίτιδα καταστρέφοντας μέρος του κτιρίου, και σκοτώνοντας τον σύζυγό της Ντάρνλεϋ και τον βοηθό του. ^[10]

Ο Μπόθγουελ κατηγορήθηκε δημόσια ότι δολοφόνησε τον σύζυγο τής βασίλισσας, τον λόρδο Ντάρνλεϋ. Ο πατέρας του Darnley, ο κόμης του Λένοξ και άλλοι συγγενείς του ανακίνησαν εκδίκηση και το Ιδιωτικό Συμβούλιο ξεκίνησε διαδικασίες εναντίον το ύΜπόθγουελ στις 12 Απριλίου 1567. Ο Sir William Drury ανέφερε στον Sir William Cecil, υπουργό Εξωτερικών της Ελισάβετ Α' της Αγγλίας, ότι η Μαρία Α΄ ήταν σε συνεχή κακή υγεία "ως επί το πλείστον είτε μελαγχολική, είτε άρρωστη. Την καθορισμένη ημέρα ο Μπόθγουελ κατέβηκε υπέροχα στο Κάνονγκεϊτ, με τον κόμη του Μόρτον και τον Γουίλιαμ Μέιτλαντ του Λέθινγκτον να τον πλαισιώνουν, και τους Χέπμπορνς του να περπατούν πίσω. Η δίκη διήρκεσε από το μεσημέρι έως τις επτά το βράδυ. Ο Μπόθγουελ αθωώθηκε, και φημολογήθηκε πολύ ότι θα νυμφευόταν τη Mαρία Α΄.

Απαγωγή και γάμος με τη βασίλισσα Μαρία

Όπλα του Τζέιμς Χέπμπορν, 1ου Δούκα του Όρκνεϋ

Την επόμενη Τετάρτη, η βασίλισσα οδηγήθηκε στις Τάξεις του Κοινοβουλίου, με τον λόρδο Μπόθγουελ να κουβαλά το Σκήπτρο. Εκεί οι διαδικασίες της δίκης του Μπόθγουελ δηλώθηκαν επίσημα ότι ήταν δίκαιες σύμφωνα με το νόμο της χώρας. Το Σάββατο 19 Απριλίου 1567 οκτώ επίσκοποι, εννέα κόμητες και επτά λόρδοι του Κοινοβουλίου υπέγραψαν αυτό, που έγινε γνωστό ως Ainslie Tavern Bond, ένα μανιφέστο που δήλωνε ότι η Μαρία έπρεπε να παντρευτεί έναν γηγενή υπήκοο, και το παρέδωσε στον Μπόθγουελ.

Στις 24 Απριλίου, ενώ η Μαρία Α΄ βρισκόταν στο δρόμο από το παλάτι Linlithgow προς το Εδιμβούργο, ο Bothwell εμφανίστηκε ξαφνικά με 800 άνδρες. Τη διαβεβαίωσε ότι την περίμενε κίνδυνος στο Εδιμβούργο, και της είπε ότι τής προτείνει να την πάει στο κάστρο του στο Ντάνμπαρ, χωρίς κίνδυνο. Αυτή συμφώνησε να τον συνοδεύσει, και έφτασε στο Ντάνμπαρ τα μεσάνυχτα. Εκεί, η Mαρία Α΄ αιχμαλωτίστηκε από τον Μπόθγουελ, και φέρεται να βιάστηκε από αυτόν, για να εξασφαλίσει τον γάμο με αυτήν και το στέμμα (αν και το αν αυτή ήταν συνεργός του, ή το απρόθυμο θύμα του, παραμένει ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα). Στις 12 Μαΐου η βασίλισσα τον έκανε δούκα του Όρκνεϋ και μαρκήσιο του Φάιφ, και στις 15 Μαΐου παντρεύτηκαν στη Μεγάλη Αίθουσα στο Χόλυρουντ, σύμφωνα με προτεσταντική τελετή που τέλεσε ο Άνταμ Μπόθγουελ, επίσκοπος του Όρκνεϊϋ. ^[11] Η Μαρία Α΄ έδωσε στον νέο της σύζυγο ένα νυχτικό με γούνινη επένδυση. ^[12]

Ο γάμος χώρισε τη χώρα σε δύο στρατόπεδα, και στις 16 Ιουνίου, οι λόρδοι εναντιώθηκαν στη Μαρία Α΄ και τον δούκα του Όρκνεϋ (που είχε γίνει πρόσφατα ο Μπόθγουελ): υπέγραψαν ένα κείμενο, που τους κατήγγειλε. Ακολούθησε μια αναμέτρηση μεταξύ των δύο αντίπαλων πλευρών στο Carberry Hill στις 15 Ιουνίου, από την οποία ο Όρκνεϋ (όπως ήταν πλέον γνωστός ο λόρδος Μπόθγουελ) έφυγε, μετά από μια τελευταία αγκαλιά, για να μην τον δει ποτέ ξανά η Mαρία Α΄. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, οι τίτλοι και οι περιουσίες του Μπόθγουελ κατασχέθηκαν με νόμο του Κοινοβουλίου.

Απόδραση στη Σκανδιναβία και φυλάκιση

Αφού έφυγε από την αντιπαράθεση στο Κάρμπερυ Χιλ, ο δούκας του Όρκνεϋ (δηλ. ο Μπόθγουελ) πήγε στο κάστρο Χάντλυ και στο ανάκτορο Σπάινι. ^[13] Πήρε πλοίο από το Aμπερντήν τού Σέτλαντ, όπου τον βοήθησε ο Όλαφ Σίνκλαιρ. ^[14] Ο Μπόθγουελ καταδιώχθηκε από τον Γουλιέλμο Κίρκαλντυ του Γκρέιντζ και τον Γουίλιαμ Μάρεϋ του Tάλιμπαρντιν, ο οποίος έπλευσε στο Μπρέσεϊ Σάουντ κοντά στο Λέργουικ. Τέσσερα από τα πλοία του δούκα τού Όρκνεϋ στο Σάουντ έπλευσαν βόρεια προς το Ουνστ, όπου ο Όρκνεϋ διαπραγματευόταν με Γερμανούς καπετάνιους, για να προσλάβει περισσότερα πλοία. ^[15] Η ναυαρχίδα του Κίρκαλντυ, ο Λέων, κυνήγησε ένα από τα πλοία του Όρκνεϋ, και τα δύο πλοία υπέστησαν ζημιές σε έναν ύφαλο. ^[16] Ο δούκας του Όρκνεϋ έστειλε το πλοίο τού ταμείου του στο Σκάλογουεϊ και έδωσε μια θαλάσσια μάχη διάρκειας τριών ωρών στα ανοιχτά του λιμανιού του Ουνστ, όπου το κατάρτι ενός από τα πλοία του Όρκνεϋ εκσφενδονίστηκε. Στη συνέχεια, μια καταιγίδα ανάγκασε τον δούκα να πλεύσει προς τη Νορβηγία. ^[17]

Ο Όρκνεϋ μπορεί να ήλπιζε να φτάσει στη Δανία, και να συγκεντρώσει στρατό με την υποστήριξη τού Φρειδερίκου Β΄ της Δανίας για να επαναφέρει τη Μαρία στον θρόνο. Συνελήφθη στις ακτές της Νορβηγίας (τότε σε ένωση με τη Δανία) στον φάρο Høyevarde στο Karmsundet χωρίς τα κατάλληλα χαρτιά, και συνοδεύτηκε στο λιμάνι του Μπέργκεν. Αυτή ήταν η πατρίδα της Άννας Θρόντσεν. Η Άννα υπέβαλε μία καταγγελία εναντίον τού Όρκνεϋ, η οποία επιβλήθηκε από την ισχυρή οικογένειά της. Ο εξάδελφός της Έρικ Ρόζενκρατς, υψηλόβαθμος αξιωματούχος στη Νορβηγία, έστειλε τον Όρκνεϋ στο φρούριο Μπέργκενχους, ενώ η Άννα τον μήνυσε για εγκατάλειψη και ζήτησε την επιστροφή της προίκας της. Η Άννα μπορεί να είχε μια καλή άποψη για τον Όρκνεϋ, καθώς την έπεισε να αναλάβει τη φύλαξη τού πλοίου του, ως αποζημίωση. Ο Όρκνεϋ θα είχε αφεθεί ελεύθερος, αλλά ο βασιλιάς Φρειδερίκος άκουσε ότι η κυβέρνηση της Σκωτίας αναζητούσε τον Όρκνεϋ για τη δολοφονία του Ντάρνλεϋ, και αποφάσισε να τον κρατήσει στη Δανία. ^[18]

Ο δούκας του Όρκνεϋ στάλθηκε στην Κοπεγχάγη, όπου ο Δανός μονάρχης Φρειδερίκος Β', συζήτησε για τη μοίρα του. Ο δούκας στάλθηκε στο Øresund στο φρούριο-φυλακή κάστρο Malmøhus. ^[19] Ωστόσο, καθώς έφτασαν τα νέα, τόσο από την Αγγλία όσο και από τη Σκωτία, ο Φρειδερίκος Β΄ κατάλαβε τελικά ότι η Μαρία Α΄ δεν θα γινόταν ξανά βασίλισσα. Χωρίς τη Μαρία Α΄, ο βασιλιάς τον θεώρησε ασήμαντο.

Το τέλος

Φυλακίστηκε στο κάστρο Ντράγκσχολμ, 75 χλμ δυτικά της Κοπεγχάγης και κρατήθηκε υπό φρικτές συνθήκες. Εν τω μεταξύ το Κοινοβούλιο της Σκωτίας τού αφαίρεσε επίσημα όλους τους σκωτικού τίτλους του, συμπεριλαμβανομένου τού δουκάτου του Όρκνεϋ τον Δεκέμβριο του 1567. Απεβίωσε τον Απρίλιο τού 1578, ^{[18] [20]} και τάφηκε στην κρύπτη της εκκλησίας Fårevejle κοντά στο κάστρο.

Διακρίνεται ακόμη μια κολόνα, στην οποία ήταν αλυσοδεμένος τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του, με μια κυκλική αυλάκωση στο πάτωμα γύρω από την κολόνα.

Το 1858 έγινε εκταφή της σορού και δηλώθηκε ότι ήταν του λόρδου Μπόθγουελ. Ήταν σε στεγνή κατάσταση και στη συνέχεια αναφέρθηκε ως "μούμια του Μπόθγουελ". Η ευρύτερη οικογένειά του προσπάθησε να στείλει το σώμα του πίσω στη Σκωτία, αλλά το αίτημά τους δεν έγινε δεκτό. ^[21] Η ταυτότητα τής σορού δεν έχει αποδειχθεί ποτέ οριστικά. ^{[21] [22]}

Ένα σώμα που αναφέρεται ως "μούμια του Μπόθγουελ" υλοποιήθηκε το 1976 στο Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων του Εδιμβούργου στο Ρόγιαλ Μάιλ, ως το μοναδικό μη κέρινο έκθεμα. Ο οδηγός ισχυρίστηκε ότι είχε μεταφερθεί στη Σκωτία το 1858. ^[23]

Δείτε επίσης

• Επιστολές της κασετίνας
• Μπαρούτι, προδοσία και πλοκή

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. «Encyclopædia Britannica». (Αγγλικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα έκδοση 11. Cambridge University Press. Νέα Υόρκη, Κέιμπριτζ. 1911.
2. «Kindred Britain»
3. p10190.htm#i101892. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
4. (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 128438088. Ανακτήθηκε στις 13  Απριλίου 2024.
5. Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
6. Dunn, Jane (2003). Elizabeth and Mary. New York: Alfred A. Knopf. σελ. 185. 
7. Mary, Queen of Scots, by Antonia Fraser, 1969
8. Joseph Bain, Calendar State Papers Scotland, vol. 1 (Edinburgh, 1898), pp. 262, 290.
9. Joseph Bain, Calendar of State Papers Scotland, vol. 1 (Edinburgh, 1898), pp. 548, 622, 652.
10. James Grant, Old and New Edinburgh, vol. 2, pp. 262–266.
11. Gordon Donaldson, The Memoirs of Sir James Melville of Halhill (London: Folio Society, 1969), p. 65: Grant G. Simpson, Scottish Handwriting (Tuckwell, 1998), no. 18 contract 14 May 1567.
12. Joseph Robertson, Inventaires de la Royne Descosse (Edinburgh, 1863), 176, "a M. le Duc d'Orquenez ... ung manteaux de nuyct."
13. Calendar State Papers Scotland: 1563-1569, vol. 2 (Edinburgh, 1900), p. 354.
14. Diurnal of Occurrents (Edinburgh, 1833), p. 123
15. John H. Ballantyne & Brian Smith, Shetland Documents, 1195-1579 (Lerwick, 1999), pp. 126–8 no. 171.
16. Register of the Privy Seal of Scotland, vol. 8 (Edinburgh, 1982), 66-67, no. 397: John Guy, Queen of Scots, the True Life (2005) p. 360 (Bothwell was not on the ship chased by the Lion at Bressay)
17. Agnes Strickland, Letters of Mary Queen of Scots, vol. 1 (London, 1842), pp. 244–248, "Declaration of the Earl of Bothwell": David Reid, Hume of Godscroft's History of the House of Angus, vol. 1 (Edinburgh, 2005), p. 171.
18. «Jarlen af Bothwell». Forside (στα Δανικά). 10 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2017. "Jarlen af Bothwell". Forside (in Danish). 10 April 2017. Retrieved 16 April 2017. . Mainly fifth part, Danish:

    Her begynder det danske forløb. Jarlen blev ført til Bergen, hvor han tilfældigvis stødte på Anna Trundsen, som havde slået sig ned i byen efter at være blevet droppet af jarlen i Skotland. Nu måtte han igennem en ydmygende retssag, inden han blev ført til København, fængslet på slottet og senere flyttet til Malmøhus. I denne periode, hvor det endnu var usikkert om den nye skotske regering ville overleve, var jarlen lidt af en politisk varm kartoffel for Frederik II. Da det viste sig, at Mary Stuart ikke ville komme til magten igen, mistede jarlen sin betydning og blev overført til Dragsholm slot, muligvis fordi han var blevet sindssyg. Der døde han så i april 1578.

19. «735-736 (Nordisk familjebok / 1800-talsutgåvan. 10. Lloyd – Militärkoloni)». Project Runeberg (στα Σουηδικά). 17 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2017.  – Swedish Encyklopedia "Nordisk Familjebok", first edition (1880) Article "Malmö"; 25-30 lines from the article name "Malmö", "Inom dess murar hölls grefve Bothwell, Maria Stuarts tredje gemål, en tid som statsfånge" – in English "Within its walls (Malmøhus Castle, as of then) was earl Bothwell, the third husband of Mary Stuart, held as a prisoner of the (Danish) state during some time",
20. Schiern, Frederik Eginhard Amadeus (1880). life of James Hepburn, Earl of Bothwell. Edinburgh: Thomas and Archibald Constable. σελίδες 387–388. 
21. «James Hepburn». Kendtes gravsted (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2017.  – Danish site about burial locations.
22. A photo of the coffin in Fårevejle Church, with his assumed remains, can be seen here: «James Hepburn». Kendtes gravsted (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2017. 
23. Edinburgh Wax Museum Guidebook 1980

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Τζέιμς Χέπμπορν, 4ος κόμης του Μπόθγουελ