Το Δικτατορικό Σύνταγμα του 1968 ήταν ένα συνταγματικό κείμενο της Χούντας που ψηφίστηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1968 με νόθο δημοψήφισμα. Με αυτό διατηρούνταν το πολίτευμα της Βασιλευομένης Δημοκρατίας. Καταργήθηκε, όπως και αυτό του 1973, από την Καταστατική Συντακτική Πράξη της 1ης Αυγούστου 1974.[1]
Ιστορικό
Η Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Κόλλια 1967 είχε συγκροτήσει επιτροπή για την κατάρτιση του νέου συντάγματος. Πρόεδρος της επιτροπής αυτής ήταν ο Χαρίλαος Μητρέλιας. Η Επιτροπή άρχισε να λειτουργεί τον Μάιο του 1967. Το «Σχέδιο Συντάγματος» παρεδόθη στη δικτατορική νέα κυβέρνηση του Παπαδόπουλου τον Δεκέμβριο του 1967. Όμως το σχέδιο αυτό τελικά αγνοήθηκε από τους στρατιωτικούς, οι οποίοι παρουσίασαν το δικό τους σχέδιο συντάγματος, μεταξύ Μαρτίου και Αυγούστου 1968.[2]
Στις 15 Μαρτίου 1968, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος σε συνέντευξή του τόνισε οτι το νέο Σύνταγμα επιδιώκει την εξυγίανσιν του δημοσίου βίου και την δημιουργίαν μίας δημοκρατικής Πολιτείας. Επίσης ανακοίνωσε πως θα διεξαχθεί δημοψήφισμα για την έγκρισή του.
Το δημοψήφισμα διεξήχθη την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 1968, σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης[2], και έδωσε αποτέλεσμα "υπέρ" με ποσοστό 91,87%[3]. Δικαίωμα ψήφου δεν είχαν οι πολιτικοί κρατούμενοι οι οποίοι είχαν συλληφθεί και εκτοπιστεί από τον Απρίλιο του 1967. Κυρίαρχη στη διαφημιστική εκστρατεία της χούντας ήταν η λέξη «ΝΑΙ», η οποία προωθήθηκε από όλα τα μέσα της εποχής, όπως αφίσες, έντυπο υλικό, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και εφημερίδες. Ίσχυσε από τις 15 Νοεμβρίου 1968 και είναι γνωστό ως Δικτατορικό Σύνταγμα του 1968.
Είναι το πρώτο σύνταγμα από τα δύο που κατάρτισε η επταετής Δικτατορία.
Περιεχόμενο
Το νέο σύνταγμα απέδιδε τη νοοτροπία των δικτατόρων. Το μόνο μέλος της κυβέρνησης με βουλευτική έδρα θα ήταν ο πρωθυπουργός και θα λογοδοτούσε στον βασιλιά. Όμως ο βασιλιάς δεν διατηρούσε τους παλιούς δεσμούς του με τις ένοπλες δυνάμεις. Έτσι ο στρατός διασφάλιζε για τον εαυτό του τις θεμελιώδεις εξουσίες. Γενικά, μαζί με το Συνταγματικό Δικαστήριο, τα άρθρα του Συντάγματος παρείχαν στο στρατό υπερβολικές εξουσίες. Σύμφωνα με το νέο σύνταγμα, πολλές αρμοδιότητες της πολιτικής ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων (δηλαδή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας) μεταβιβάστηκαν στην ηγεσία του στρατού. Έτσι, ο διορισμός της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων, οι προαγωγές, οι συνταξιοδοτήσεις και οι διορισμοί έγιναν αποκλειστική αρμοδιότητα του στρατού.[2] Τα άρθρα 129-131, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του ΝΔ 58/1968 για το καθεστώς των Ενόπλων Δυνάμεων όριζαν μάλιστα ως πρόσθετη αποστολή τους "την προστασίαν της πολιτικοκοινωνικής τάξεως". Δημιουργούσαν, ακόμη, οι διατάξεις αυτές ένα πολιτικά πανίσχυρο "Συμβούλιο Εθνικής Αμύνης", το μόνο πολιτικά ανεύθυνο και συνταγματικά αμετακίνητο μέλος του οποίου ήταν ο ενισχυμένος με εξαιρετικές προσωπικές αρμοδιότητες Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων.
Βέβαια, περιείχε και κάποιες διατάξεις πολιτικού εκσυγχρονισμού. Την θεσμοθέτηση των βουλευτών Επικρατείας, και την πρόβλεψη, ορθά μόνο γι' αυτούς, της εκλογής τους με απολύτως αναλογικό εκλογικό σύστημα. Σύμφωνα με το άρθρο 60 παρ.1, η θητεία όλων των βουλευτών ήταν πενταετής, απαγορευόταν η τέταρτη συνεχής εκλογή τους και ο αριθμός τους ήταν 150 (άρθρο 57 παρ.1). Το Συμβούλιον του Στέμματος μετονομάστηκε σε Συμβούλιον του Έθνους (άρθρο 54 παρ.2). Επίσης προέβλεπε την ύπαρξη του Εθνικού Συμβουλιού Παιδείας (άρθρο 17 παρ.2) του οποίου προέδρευε ο Αρχιεπίσκοπος. Κατοχύρωνε Συνταγματικό δικαστήριο και προέβλεπε την μη εκλογιμότητα όσων είχαν διατελέσει εκπρόσωποι της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας.
Άλλες διατάξεις περιλάμβαναν τις απεργίες με πολιτικά κίνητρα, οι οποίες κηρύχθηκαν παράνομες. Για το κοινοβούλιο, προβλεπόταν η εκλογή του με καθολική και μυστική ψηφοφορία και ο χωρισμός του σε δύο τμήματα. Ωστόσο, τα περισσότερα κύρια άρθρα αυτού του συντάγματος έμειναν ανεφάρμοστα.[2]
Παραπομπές
- ↑ Κασιμάτης, Γιώργος. «Η μετάβαση στη Δημοκρατία και το Σύνταγμα του 1975». constitutionalism.gr. http://www.constitutionalism.gr/1811-i-metabasi-sti-dimokratia-kai-to-syntagma-toy-1975/. Ανακτήθηκε στις 2016-11-04.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Θάνος Βερέμης. Αυτοσχέδια ιδεολογήματα, Καθημερινή - 7 Ημέρες, 12-12-1999, σ. 14.
- ↑ Καθημερινή - 7 Ημέρες, 12-12-1999, σ. 5.
Πηγές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
|
|---|
| Συντάγματα της Επανάστασης | |
|---|
| Συντάγματα της συνταγματικής μοναρχίας | |
|---|
| Συντάγματα της αβασίλευτης δημοκρατίας | |
|---|
| Συνταγματικές αναθεωρήσεις | |
|---|
| Πολίτευμα του ελληνικού κράτους | |
|---|
| Σχετικά θέματα | |
|---|
| Επί μέρους θέματα | |
|---|
| Συνταγματικά θέματα | |
|---|
| Συνταγματολόγοι | |
|---|
| Συνταγματικά έγγραφα | |
|---|
1. Το «Σύνταγμα» του 1832 που επακολούθησε μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια θύμιζε έντονα το αμερικανικό και δεν ίσχυσε ποτέ· χαρακτηρίστηκε δε ως «Ηγεμονικό». |
