Σωτήρης Κούβελας

Σωτήρης Κούβελας
Βουλευτής Α' Θεσσαλονίκης του Ελληνικού Κοινοβουλίου
Περίοδος 18 Οκτωβρίου 1981 – 11 Φεβρουαρίου 2004
Δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Περίοδος 1 Ιανουαρίου 1987 – 18 Ιουνίου 1989
Προκάτοχος	Θεοχάρης Μαναβής
Διάδοχος	Κωνσταντίνος Κοσμόπουλος
Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ
Περίοδος 2 Ιουλίου 1989 – 12 Οκτωβρίου 1989
Προκάτοχος	Μανόλης Παπαστεφανάκης
Διάδοχος	Κωνσταντίνος Λιάσκας
Υπουργός Πολιτισμού
Περίοδος 23 Νοεμβρίου 1989 – 13 Φεβρουαρίου 1990
Προκάτοχος	Γεώργιος Μυλωνάς
Διάδοχος	Γεώργιος Μυλωνάς
Υπουργός Εσωτερικών
Περίοδος 11 Απριλίου 1990 – 8 Αυγούστου 1991
Προκάτοχος	Θεόδωρος Κατριβάνος
Διάδοχος	Νικόλαος Κλείτος
Υπουργός Γεωργίας
Περίοδος 8 Αυγούστου 1991 – 31 Οκτωβρίου 1991
Προκάτοχος	Μιχάλης Παπακωνσταντίνου
Διάδοχος	Σωτήρης Χατζηγάκης
Υπουργός Προεδρίας
Περίοδος 31 Οκτωβρίου 1991 – 13 Οκτωβρίου 1993
Προκάτοχος	Θεόδωρος Κατριβάνος
Διάδοχος	Νικόλαος Κλείτος
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	26 Μαΐου 1936, Αμαλιάδα
Εθνότητα	Ελληνική
Υπηκοότητα	Ελλάδα
Πολιτικό κόμμα	Νέα Δημοκρατία
Σύζυγος	Νίκη-Ευφροσύνη Αλεξάκη
Παιδιά	3
Επάγγελμα	πολιτικός

Ο Σωτήρης Κούβελας (26 Μαΐου 1936, Αμαλιάδα) είναι Έλληνας πολιτικός, πρώην Δήμαρχος Θεσσαλονίκης και πρώην υπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας.

Βιογραφία

Ο Σωτήρης Κούβελας γεννήθηκε στις 26 Μαΐου 1936 στην Αμαλιάδα. Είναι έγγαμος με τη Νίκη Αλεξάκη και έχουν τρία παιδιά, τον Δημήτρη, την Όλγα και το Νίκο. Αποφοίτησε από το Ε’ Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης το 1954 και τον ίδιο χρόνο πέτυχε πρώτος στις εισαγωγικές εξετάσεις στη χημεία. Τον επόμενο χρόνο έδωσε εισαγωγικές εξετάσεις στην Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης απ’ όπου πήρε το δίπλωμα του Πολιτικού Μηχανικού το 1960. Μετεκπαιδεύτηκε στη Γαλλία σε θέματα δομικής προκατασκευής. Τελείωσε πρώτος, με άριστα, τη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1972. Παρακολούθησε δύο χρόνια μεταπτυχιακές σπουδές στο Δημόσιο Δίκαιο.^[1] Το 1981 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Α' Θεσσαλονίκης με την Νέα Δημοκρατία.

Αναδείχθηκε Δήμαρχος Θεσσαλονίκης από το 1986 μέχρι το 1989 με τη σημαία της Νέας Δημοκρατίας, με την οποία εξελέγη βουλευτής στις εκλογικές αναμετρήσεις κατά τις χρονιές 1981, 1985, 1989, 1990, 1993 και 1996.^[2] Στις εκλογές του 2000 αρχικώς δεν εξελέγη, ωστόσο με απόφαση του Εκλογοδικείου αντικατέστησε τον Κώστα Γκιουλέκα και εξελέγη βουλευτής, ενώ στις εκλογές του 2004 δεν εξελέγη και εκ τότε αποσύρθηκε από την πολιτική.^[3] Επίσης, διετέλεσε υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση Τζαννετάκη (1989), Υπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση Ζολώτα (1989), Υπουργός Εσωτερικών (Απρίλιος 1990-Αύγουστος 1991), Γεωργίας (Αύγουστος 1991-Οκτώβριος 1991), Προεδρίας (Οκτώβριος 1991-Οκτώβριος 1993) στην κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Εργάσθηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας από το 1960 μέχρι το 1988 κάνοντας μελέτες και κατασκευές τεχνικών έργων. Παράλληλα ήταν καθηγητής στην Ανωτέρα Δημόσια Σχολή υπομηχανικών Θεσσαλονίκης από το 1962 μέχρι το 1971. Υπήρξε μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Μηχανικών Ελευθέρων Επαγγελματιών Θεσσαλονίκης (1964-1968) και πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Κεντρικής Μακεδονίας (1976-1981).^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Δήμαρχος Θεσσαλονίκης (1986 εκλογή - 1989 παραίτηση)

Ως Δήμαρχος, κερδίζοντας τις Δημοτικές Εκλογές τον Οκτώβριο του 1986 με ποσοστό 52,13%^[4].

Ο Κούβελας ήταν από τους δημάρχους που είχαν πρωτοστατήσει στην κινητοποίηση για τη δημιουργία ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών^[5] και ήταν εμπνευστής και ιδρυτής της ελεύθερης τηλεόρασης στην Ελλάδα με την ίδρυση της TV 100.^[6] Λειτούργησε τρεις Δημοτικούς Ραδιοφωνικούς Σταθμούς, FM 100, FM 100,5 και FM 101 (ο οποίος έχει διακόψει), την πρώτη Ελεύθερη Τηλεόραση με εκπομπές δορυφορικών προγραμμάτων και την Τηλεόραση του Δήμου Θεσσαλονίκης TV 100 και δημιούργησε 19 Δημοτικούς Παιδικούς Σταθμούς, το Ελεύθερο Δημοτικό Πανεπιστήμιο, δύο Δημοτικά Ωδεία, μία Ορχήστρα, 7 Χορωδίες.^[7]

Με πρωτοβουλία του, στις 3 Σεπτεμβρίου 1987 εκπέμπει για πρώτη φορά το δημοτικό ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης FM 100^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Το καλοκαίρι του 1989 χτίζει χωρίς άδεια μέσα στο περιαστικό δάσος της Θεσσαλονίκης κτίριο όπου και εγκαθιστά την κεραία και τον απαραίτητο εξοπλισμό εκπομπής τηλεοπτικού σταθμού, με αρχικό σκοπό την αναμετάδοση δορυφορικών προγραμμάτων. Για τον λόγο αυτό, μόλις έγινε αντιληπτή η ύπαρξη των εγκαταστάσεων μέσα στο δάσος, διατάχθηκε επέμβαση αστυνομικού σώματος, που προέβη στην κατεδάφιση των εγκαταστάσεων και στη σύλληψη υπευθύνων.

Ακολούθησε επί δύο εβδομάδες η «δίκη της κεραίας» στο Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, το οποίο, κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και απόφασης του τελευταίου (ΔΕΚ 18.6.1991 - Υποθ. 260/89), δικαιώθηκε.^[8]

Εργασίες μετρό και δημιουργηθέντα προβλήματα

Διάγραμμα πορείας της πρότασης Κούβελα του 1988 για ένα δίκτυο 7,8 χλμ. (ερυθρά γραμμή, στο ίχνος της σημερινής βασικής γραμμής με προσθήκη και σταθμού στο Πάρκο Πατρικίου), με μελλοντικές επεκτάσεις σε μπλε χρώμα, δυτική: Βαρδάρι - ΠΣΣΘ - ΝΣΣΘ - Ξηροκρήνη (Αγιών Πάντων & Αμπελώνων) - Σταυρούπολη (Λαγκαδά & Μηδείας) - Στρατόπεδο Παύλου Μελά (Λαγκαδά & Αρχαίας Λητής) και ανατολική: Παπάφη - Στάδιο ΠΑΟΚ (Παπάφη & Κλεάνθους) - Μπότσαρη (Παπάφη & Μπότσαρη) - Κανάρη (Κανάρη & Αναξιμάνδρου, πλησίον γηπέδου ΜΕΝΤ) - Τροχιοδρομικών (Αναξιμάνδρου & Νικάνορος) - Νέα Ελβετία).^[9]

Ακόμη, συγκρότησε ομάδα συμβούλων από καθηγητές και υπαλλήλους του Δήμου Θεσσαλονίκης, που αφιλοκερδώς συνέταξαν προμελέτη και τα πρώτα τεύχη δημοπράτησης και κατασκευής Μετρό στη Θεσσαλονίκη. Τεχνικοί σύμβουλοι του έργου ήταν οι Δημοτικές Εταιρίες Μετρό Μασσαλίας, Ντίσελντορφ και Δυτικού Βερολίνου. Στις αρχές Οκτωβρίου 1988, προχώρησε στην εκσκαφή για το πρώτο πιλοτικό τμήμα υπόγειας σήραγγας.^[10] Η κατασκευή αυτή, που ονομάστηκε εκ των υστέρων από τους Θεσσαλονικείς «τρύπα του Κούβελα», κρίθηκε άσκοπη από τον νέο σχεδιασμό του μετρό, ενώ ο ίδιος ο τότε φορέας υλοποίησης του έργου, ο Δήμος Θεσσαλονίκης, χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη περίοδο απλώς «σχεδιασμό του μετρό».^[11] Παράλληλα, λόγω της ύπαρξης της σήραγγας δημιουργήθηκαν προβλήματα. Ένα από αυτά ήταν η αύξηση της στάθμης των υδάτων στα θεμέλια της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στα οποία εντοπίστηκε σκουριά. Από τότε λειτουργούν καθημερινά αντλίες που απομακρύνουν τα νερά.^[12]

Κατάργηση επετείου απελευθέρωσης

Το 1987 ως Δήμαρχος κατάργησε τον εορτασμό της επετείου απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τη ναζιστική κατοχή. Η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε με την αποχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής την 30ή Οκτωβρίου 1944. Ο εορτασμός της 30ής Οκτωβρίου είχε καθιερωθεί από τους προηγούμενους Δημάρχους Θανάση Γιαννούση και Θεοχάρη Μαναβή.^{[13][14][15][16]}

Παραίτηση από τη Δημαρχία

Κατά τη διάρκεια της θητείας του επέλεξε να θέσει υποψηφιότητα και για βουλευτής παρότι ήταν εν ενεργεία Δήμαρχος. Όταν εξελέγη βουλευτής το 1989, παραιτήθηκε από τη θέση του Δημάρχου.^[17]

Παραπομπές

1. Κούβελας, Σωτήρης (2013). Βιώματα: Πενία τέχνας κατεργάζεται. Θεσσαλονίκη. σελ. 70. ISBN 978-618-80941-5-4. 
2. Σωτήρης Κούβελας - Βιογραφικό Σημείωμα
3. «Σωτήρης Κούβελας: Δεν με ενοχλεί που το όνομά μου συνδέθηκε με... την «τρύπα»». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2021. 
4. Η Άγνωστη ιστορία των Δημοτικών εκλογών Αρχειοθετήθηκε 2009-09-29 στο Wayback Machine., Δημήτρης Μ. Χατζημιχάλης, Δικηγορικός Σύνδεσμος
5. Κεσίδου, Έλενα (2019). Η εξέλιξη της συνδρομητικής τηλεόρασης και η συνεισφορά της στην ενημέρωση. Πύργος: ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας. σελ. 42. 
6. ΚΙΘ, Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (2013). Θεσσαλονίκη: Επιστημονική Επετηρίδα, Τόμος 8. Θεσσαλονίκη. σελ. 379. 
7. Κούβελας, Σωτήρης (2013). Βιώματα: Πενία τέχνας κατεργάζεται. Θεσσαλονίκη. σελ. 236. ISBN 978-618-80941-5-4. 
8. 10 Χρόνια ελεύθερη τηλεόραση στην Ελλάδα, radiofono.gr, 15.12.1999
9. Κι όμως! Το ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης είναι έτοιμο (στα χαρτιά) από το 1987!
10. ΚΙΘ, Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (2017). Επιστημονική Επετηρίδα. Θεσσαλονίκη. σελ. 279. 
11. «Μετρό Θεσσαλονίκης». 28 Σεπτεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2016. 
12. «091206el». www.kpad.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2016. 
13. Η λύτρωση της ανυπότακτης Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ, 30 Οκτ. 2018, Αριστομένης Συγγελάκης, tvxs.gr
14. Η Θεσσαλονίκη τιμά ξανά την ιστορία της, Απόστολος Λυκεσάς, 20.10.2016, Εφημερίδα των Συντακτών
15. Μιχάλης Τρεμόπουλος, 30 Οκτωβρίου 1944: Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, 30.10.2016
16. Τραβήχτηκε η μαύρη κουρτίνα της λήθης, 28.10.2016, Εφ.Συν., Απόστολος Λυκεσάς
17. «Έφυγε ο Κωνσταντίνος Κοσμόπουλος», άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «Το Ποντίκι», 12 Φεβρουαρίου 2011.