Σπαρτούντα Χίου

Συντεταγμένες: 38°32′43″N 25°59′30″E

Σπαρτούντα
Σπαρτούντα Σπαρτούντα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Βορείου Αιγαίου
Δήμος	Χίου
Γεωγραφία
Νομός	Χίου
Υψόμετρο	530
Πληθυσμός
Μόνιμος	30
Έτος απογραφής	2021

Η Σπαρτούντα είναι ορεινό χωριό της Χίου. Είναι χτισμένη στο βόρειο τμήμα του νησιού στις πλαγιές του Πελιναίου όρους, σε υψόμετρο 530 μέτρων και αποτελεί τον ορεινότερο οικισμό της Χίου.

Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 36 κάτοικοι. Διοικητικά αποτελεί δημοτική ενότητα η οποία ανήκει στον Δήμο Καρδαμύλων, ενώ μέχρι το 1997 ήταν αυτόνομη κοινότητα.^[1] Η Σπαρτούντα είναι το πιο κοντινό χωριό στην κορυφή του Πελιναίου και είναι άμεσα συσχετισμενή με την ιστορία του. Βρίσκεται στην δυτική πλευρά του. Έιναι στην καρδιά του Πελιναίου όρους και είναι χωρος κατάλληλος για αναρρίχηση και εξερεύνηση, γι' αυτό και την επισκέπτεται συχνά κόσμος με αυτά τα ενδιαφέροντα. στην κορυφή της (1.297μ.) υπάρχει το εκκλησάκι Αγία Τριάδα που γιορτάζει κάθε χρόνο με πλήθος κόσμου. Από τα αρχαία χρόνια το Πελιναίο αποτέλεσε τόπο θρησκευτικής λατρείας. Κοντά στην κορυφή του υπήρχε το ιερό του Πελιναίου Δία. Κατά τον μεσαίωνα στο ίδιο σημείο υπήρχε μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία (που ειναι ο ενοριακός ναός του χωριού και γιορτάζει 20 Ιουλίου) ενώ αργότερα χτίστηκε το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας στην κορυφή του βουνού που δεσπόζει έως σήμερα.

Ιστορία

Η Σπαρτούντα δημιουργήθηκε πριν από περίπου 2 αιώνες. Για την δημιουργία της εικάζεται ότι ένας Σπαρτιάτης ο οποίος κρύβονταν για εγκλήματα που είχε διαπράξει. Ένας προορισμός του ήταν η Χίος, όπου όταν κατέφθασε πήγε να κρυφτεί στο χωριό της Βολισσού. Εκεί όταν καθόταν και έβλεπε από μακριά το επιβλητικό Πελιναίο να είναι τυλιγμένο στα σύννεφα αποφάσισε να πάει στην κορυφή και να ιδρύσει ένα χωριό, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει την καινούργια κρυψώνα του διότι ήταν τόσο ψηλά που δεν θα μπορούσαν να τον ανακαλύψουν οι διώκτες του. Έτσι το χωριό ονομάστηκε Σπαρτούντα επειδή ο ιδρυτής του ήταν Σπαρτιάτης. Υπάρχουν βέβαια εικασίες οι οποίες λένε ότι ο οικισμός ονομάστηκε ετσι από ένα κίτρινο θαμνώδες και αρωματικό φυτό, το σπάρτο, το οποίος φύεται κάθε άνοιξη και γεμίζει με χρώμα και άρωμα τα βουνά. Όσον αφορά τη νεότερη ιστορία η Σπαρτούντα δεν γνώρισε πόλεμο επειδή ήταν πολύ απομακρυσμένη και δεν είχε ιδιαίτερο πλούτο. Επίσης κατά τον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο οι Γερμανοί κατακτητές δεν πέρασαν από το χωριό έκτος από έναν ο οποίος δεν εγκαταστάθηκε εκεί.

Στο χωριό επίσης υπάρχει ένα σχολείο το οποίο δεν λειτουργούσε πάντα. Ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών, καθοριζονταν η λειτουργία του. Αν δηλαδή τα παιδιά ήταν λιγότερα πήγαιναν σχολείο στο διπλανό χωριό των Καμπιών. Αντίστοιχα αν στα Καμπιά είχε λιγότερα παιδιά εκείνα ερχόντουσαν στο σχολείο της Σπαρτούντας.

Στη Σπαρτούντα έχει βρεθεί κεραμοσκεπής τάφος με κτερίσματα,^[2] και ένα αρχαίο κεραμευτικό καμίνι.^[3] Επιπλέον, βρέθηκαν και ιστορικά κοσμήματα που βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού.

Σήμερα

Οι περισσότερες οικογένειες ασχολούνται με την κτηνοτροφία. Επίσης το χωριό το καλοκαίρι γεμίζει από ανθρώπους οι οποίοι δεν μένουν μόνιμα εδώ αλλά μπορεί να έχουν ένα σπίτι και την επιλέγουν σαν τόπο διαμονής για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Δεν λειτουργεί σχολείο από το 2005 γιατί δεν μένουν μόνιμα πια εκεί οικογενειες με μικρά παιδιά. Στη Σπαρτούντα ανήκουν αρκετές εκκλησίες οι οποίες είναι η αγία Τριαδα (κορυφή του βουνού) η αγία Ειρήνη, οι άγιοι Ανάργυροι, ο άγιος Νεκτάριος, η αγία Παρασκευή η Παναγία και ο προφήτης Ηλίας που είναι και η κεντρική εκκλησία του χωριού.

Παραπομπές

1. Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2001). Επίτομο γεωγραφικό λεξικό της ̔Ελλάδος. Αθήνα: Ερμής. σελ. 665. ISBN 978-960-320-133-5. 
2. Τόμος 17, 1961/62, Χρονικά-Μέρος Β'. 1963, σελ. 267. http://ir.lib.uth.gr/xmlui/handle/11615/9821. 
3. Τόμος 17, 1961/62, Χρονικά-Μέρος Β'. 1963, σελ. 80. http://ir.lib.uth.gr/xmlui/handle/11615/9821. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σπαρτούντα Χίου Αρχειοθετήθηκε 2009-09-03 στο Wayback Machine.