PROFILBARU.COM

Ρεπάνι
	; Ρεπάνια
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά (Plantae);
Συνομοταξία:	Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta);
Ομοταξία:	Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida);
Τάξη:	Κραμβώδη (Brassicales);
Οικογένεια:	Κραμβοειδή (Brassicaceae);
Γένος:	Ράφανος (Raphanus);
Είδος:	R. sativus;
Διώνυμο
	Ράφανος ο ήμερος; (Raphanus sativus); L.

Το ραπάνι ή ρεπάνι είναι μονοετές ή διετές φυτό του γένους ράφανος και ανήκει στην οικογένεια των κραμβωδών (Brassicaceae). Τα ραπανάκια καλλιεργούνται και καταναλώνονται σε ολόκληρο τον κόσμο, κυρίως καταναλώνονται ωμά με σαλάτες λαχανικών. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες, ανάλογα με το μέγεθος, τη γεύση, το χρώμα και το χρονικό διάστημα που χρειάζεται για να ωριμάσουν. Τα ραπανάκια οφείλουν την έντονη γεύση τους στις διάφορες χημικές ενώσεις που παράγονται από τα φυτά, συμπεριλαμβανομένης της γλυκοσινολάτης, της μυροσινάσης και του ισοθειοκυανικού. Μερικές φορές καλλιεργούνται ως σύνθετα φυτά και υποφέρουν από λίγα παράσιτα και ασθένειες. Αναπτύσσονται γρήγορα, ενώ οι κοινές μικρότερες ποικιλίες είναι έτοιμες για κατανάλωση μέσα σε ένα μήνα, ενώ οι μεγαλύτερες ποικιλίες νταϊκόν χρειάζονται αρκετούς μήνες. Όντας εύκολο να αναπτυχθούν και γρήγορα να συγκομιστούν, τα ραπάνια φυτεύονται συχνά από αρχάριους κηπουρούς. Μια άλλη χρήση για το ραπανάκι είναι ως κάλυμμα ή συγκομιδή αλιευμάτων το χειμώνα, ή ως ζωοτροφή. Μερικά ραπάνια καλλιεργούνται για τους σπόρους τους. Για παράδειγμα, το νταϊκόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ελαίων. Άλλα χρησιμοποιούνται για βλάστηση.

Στην αρχαιότητα

Η χρήση του ραπανιού, που στην αρχαιότητα ήταν γνωστό ως ραφανίδα (Θεόφραστος), αναφέρεται στη θεραπευτική από πολλούς αρχαίους συγγραφείς. Το συνιστούσαν ως ορεκτικό, αντιβηχικό, για τη διάλυση νεφρολίθων, χολόλιθων, ως φάρμακο κατά της υδρωπικίας, του ερυσιπέλατος, της αρθρίτιδας, των ηπατικών παθήσεων κτλ.

Ετυμολογία

Η λέξη προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ῥᾰφᾰνίς -ῖδος, ἡ, πρβλ. ῥάπυς-υος, ῥάφανος (λατ. raphanus) από την ΙΕ ρίζα rāp-/rĕp- «γογγύλι» (πρβλ. λατ. rāpum «γογγύλι», αρχ. σλαβ. rěpa, αρχ. άνω γερμ. ruoba, γερμ. Rube, γαλλ. rave).

Χαρακτηριστικά

Καλλιεργείται για τη σαρκώδη ρίζα του σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο.

Ο βλαστός του έχει διατομή σε σχήμα δίσκου, όπως του καρότου και των τεύτλων.

Τα φύλλα του είναι τριχωτά, συνήθως ακέραια και φύονται σαν ρόδα κοντά στο δίσκο.

Η σαρκώδης ρίζα του (ριζοκόνδυλος) έχει σχήμα σφαιρικό ή κωνικό και μακρύ ανάλογα με την ποικιλία.

Το χρώμα της ρίζας ποικίλει από λευκό, κόκκινο, ροζ και πορφυρό. Το βάρος της είναι από μερικά γραμμάρια και φτάνει μέχρι ένα κιλό στη ποικιλία νταϊκόν της Ιαπωνίας.

Τα ρεπάνια είναι ανθεκτικά στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Ποικιλίες

Οι διάφορες ποικιλίες διακρίνονται σε ανοιξιάτικες που δίνουν ριζοκόνδυλους για λίγο χρόνο και 30 περίπου μέρες μετά τη σπορά. Η γεύση τους είναι ήπια καυστική.

Τυπικά καλοκαιρινές που δίνουν ριζοκόνδυλους για αρκετό χρονικό διάστημα και 40-50 μέρες μετά τη σπορά.

Χειμωνιάτικες που οι ρίζες τους αναπτύσσονται αργά, έχουν πιο καυτερή γεύση.

Η σπορά των ρεπανιών αρχίζει από την άνοιξη και συνεχίζεται κάθε 10 μέρες για να υπάρχει συνεχής παραγωγή.

Όταν αποκτήσουν μέγεθος κατάλληλο τότε ξεριζώνονται και στέλνονται στο εμπόριο.

Θρεπτική αξία και χρήση

Τα ρεπάνια είναι πλούσια σε βιταμίνη C και έχουν πολλές φυτικές ίνες συμβάλλοντας στην κινητικότητα του εντέρου. Τρώγονται ωμά και σε σαλάτες είναι δε περίφημο ορεκτικό λόγω της πικάντικης γεύσης τους.

Υπάρχουν κάποιες ποικιλίες λιγότερο γνωστές στην Ελλάδα που δεν καλλιεργούνται για τη ρίζα τους αλλά για τα φύλλα τους και τους καρπούς τους και τρώγονται κυρίως στις περιοχές της Ασίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

«Στάδια βλάστησης σε ρεπάνι», μακροσκοπική παρουσίαση σε βίντεο από YouTube.
«Στάδια βλάστησης σε ρεπάνι», καλύπτει διάστημα 68 ημερών. Παρουσίαση σε βίντεο 2,5 λεπτων στο YouTube.