Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Οινοπίων (το όνομα του μεταφράζεται ως "πότης κρασιού" ή "πλούσιος σε κρασί" ή "πρόσωπο κρασιού") ήταν ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Χίου, που έφερε στο νησί την οινοποιία, το έργο του το είχε αναθέσει ο Ραδάμανθυς.[3][4] Ο Οινοπίων ήταν γιος του Διονύσου, ή του Θησέα και της Αριάδνης.[5][6] Οι αδελφοί του ήταν ο Θόας, ο Στάφυλος και ο Πεπάρηθος· γεννήθηκαν όλοι στη Λήμνο, όπου ο Διόνυσος είχε μεταφέρει την Αριάδνη από τη Νάξο.[7] Με τη σύζυγό του Ελίκη απέκτησε μια κόρη, τη Χιόνη ή Μερόπη· ο Παρθένιος την καταγράφει ως "Αιρώ".[8] Οι γιοι του ήταν ο Τάλος, ο Ευάνθης, ο Μέλανας και ο Σάλαγος, που έπλευσαν όλοι με τον πατέρα τους στη Χίο.[9]
Στην πιο διάσημη ιστορία, ο γίγαντας Ωρίων επισκέφτηκε τη Χίο και αργότερα αποπειράθηκε να βιάσει την κόρη του Οινοπίωνα. Η ιστορία διαφέρει στις διάφορες αρχαίες πηγές, αλλά ακολουθούν όλες τον αρχικό μύθο, που έγραψε ο Ησίοδος. Ο Ωρίων έφτασε στη Χίο περπατώντας επάνω στο Αιγαίο Πέλαγος, ο Οινοπίων τον προσκάλεσε σε ένα γεύμα, αυτός μέθυσε και προσπάθησε να βιάσει τη Μερόπη και τότε ο Οινοπίων τον τύφλωσε. Ο θεός Ήφαιστος λυπήθηκε τον τυφλό Ωρίωνα και του έστειλε τον Κηδαλίωνα σαν οδηγό που οδήγησε τον τυφλό Ωρίωνα ανατολικά, όπου ξαναβρήκε το φως του, όταν σηκώθηκε ο Ήλιος. Ο Ωρίωνας ήθελε να σκοτώσει τον Οινοπίωνα, αλλά οι Χιώτες είχαν κατασκευάσει ένα ισχυρό υπόγειο φρούριο και δεν μπόρεσε να τον βρει κι έτσι ο Ωρίωνας έφυγε για την Κρήτη.[8][10][11][12]
Σύμφωνα με τον μύθο, ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς καθάρισαν το Αιγαίο από ληστρικούς λαούς, κατέκτησαν πολλούς από αυτούς, και τους έστειλαν βασιλιάδες. Κατά τη βασιλεία του εποίκησαν τη Χίο Κάρες και Άβαντες και μετά το τέλος του Οινοπίωνα και των γιων του, βασίλευσε στη Χίο ο Άφικλος από την Εύβοια.