To νησί αναφέρει για πρώτη φορά τον 6ο αιώνα μ.Χ. ο ΛεξικογράφοςΣτέφανος ο Βυζάντιος που το καταγράφει ως "Λάδεστα" και "Λάδεστον".[2] Η πηγή του ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός του 4ου αιώνα π.Χ. Θεόπομπος ο Χίος. Οι αμέτρητες Ιλλυρικές ονομασίες των παραλιακών οικισμών του νησιού δείχνουν ότι οι κάτοικοι του στην αρχαιότητα ήταν Ιλλυριοί. Όταν η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατέκτησε το Λάστοβο του έδωσε το όνομα "Αουγκούστα Ίνσουλα" που μεταφράζεται από την Λατινική γλώσσα ως "Νησί του αυτοκράτορα". Τον Μεσαίωνα το όνομα μετατράπηκε σε "Αουγκούστα Λαγκούστα". Οι βάρβαροι Σλάβοι κατόπιν χρησιμοποίησαν μόνο το δεύτερο συνθετικό του ονόματος και το μετέτρεψαν σε "Λάστοβο".[2] Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στο Λάστοβο βρέθηκαν στο σπήλαιο της Ράτσα, δείχνουν συνεχή κατοίκηση στο νησί από την μετέπειτα Νεολιθική εποχή. Την προϊστορική εποχή κατοικούσαν Ιλλυριοί, βρέθηκαν και πολλά Ελληνικά ίχνη χάρη στους εμπορικούς δρόμους που υπήρχαν στην αρχαιότητα με την Αδριατική Θάλασσα, πιθανότατα ανήκε στο κρατίδιο του Βις.[3] Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Δαλματία εγκαταστάθηκαν σε μεγάλο βαθμό στο Λάστοβο, του έδωσαν την ονομασία "Αουγκούστα Ίνσουλα". Οι Ρωμαίοι άφησαν πολλά ίχνη της μακρόχρονης παρουσίας τους στο νησί με τις λεγόμενες "οικιστικές αγροτικές ομάδες" και τις λεκάνες απορροής των ποταμών. Οι Ρωμαίοι οικοδόμησαν έναν νέο μεγάλο οικισμό στην θέση του σημερινού χωριού Ουμπλί, βρισκόταν σε μεγάλη ακμή τους πρώτους αιώνες μ.Χ. αλλά αργότερα τον εγκατέλειψαν επειδή τον κατέστρεψαν οι βάρβαροι.[3]
Σλαβική κατάκτηση
Όταν έφτασαν οι Κροάτες στην περιοχή τον 7ο αιώνα μ.Χ. εγκαταστάθηκαν σε ολόκληρη την Δαλματία όπως και στο Λάστοβο. Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ΄ καταγράφει το Λάστοβο στο έργο του Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν ως "Λάστοβον".[4] Οι Ναρεντίνοι Σλάβοι ειδωλολάτρες πειρατές με έδρα το Λάστοβο λεηλατούσαν συχνά την Δημοκρατία της Βενετίας και τους εμπόρους της. Ο Βενετός δόγης Πιέτρο Β΄ Ορσεόλο ξεκίνησε (998) μια μεγάλη ναυτική εκστρατεία εναντίον των Κροατών και των Ναρεντίνων πειρατών, το αποκορύφωμα ήταν η καταστροφή της πόλης του Λαστόβου (1000). Οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν σε νέο οικισμό στην ενδοχώρα, από τότε έπαψαν να ασχολούνται με την γεωργία και αφοσιώθηκαν στην αγροτική παραγωγή.[5] Οι σπάνιες ιστορικές πηγές δείχνουν ότι τους επόμενους δύο αιώνες ο νέος οικισμός είχε σχετική αυτονομία, πέρασε σε πολλά χέρια κατακτητών αλλά πάντα αναγνώριζε σαν ηγεμόνες του τους βασιλείς της Κροατίας.[3][5] Αργότερα (1185) έγινε τμήμα της επισκοπής του Χβαρ, σε Σύνοδο που έγινε στο Σπλιτ η επισκοπή του Χβαρ έγινε υποτελής στην αρχιεπισκοπή του Σπλιτ.
Δημοκρατία της Ραγούσας
Η Δημοκρατία της Ραγούσας και τα νησιά της μέχρι το 1808
Στα τέλη του 13ου αιώνα ο λαός του Λάστοβο εισήλθε εθελοντικά στην Δημοκρατία της Ραγούσας (1252) αφού η Δημοκρατία υποσχέθηκε πρώτα στους κατοίκους του νησιού ότι θα διατηρήσουν την αυτονομία τους. Η Συμφωνία αυτή επικυρώθηκε με καταστατικό στην Ραγκούσα (1272).[6] Το Λάστοβο ωστόσο αγόρασε από την Ραγκούσα ο βασιλιάς της ΣερβίαςΣτέφανος Ούρος Α΄ που είχε δικαιώματα στο νησί σαν κυβερνήτης τμημάτων της Ζαχλουμίας.[7] Το "Καταστατικό του Λάστοβο" (1310) ήταν ο πρώτος γραπτός κατάλογος με νομοθεσίες, την εξουσία στο νησί κατείχαν ισόβια 20 μέλη.[8] Η Κυριαρχία του Συμβουλίου μεταφέρθηκε στο κοινοβούλιο της Δημοκρατίας της Ραγούσας και το Λάστοβο έχασε την αυτονομία του (1486). Ο περιορισμός της αυτονομίας και οι ψηλοί φόροι οδήγησαν σε επανάσταση (1602), οι κάτοικοι του Λάστοβο κάλεσαν την Δημοκρατία της Βενετίας που κυβέρνησε το νησί μέχρι την χρονιά που επέστρεψε στην Ραγκούσα (1606). Η επόμενη επανάσταση (1652) είχε σαν αποτέλεσμα την απώλεια της αυτονομίας του νησιού.[5] Στην Οθωμανική αυτοκρατορία πειρατές από το Ούλτσιν λεηλατούσαν το Λάστοβο με αποτέλεσμα την εισαγωγή φρουράς, διατηρήθηκε μέχρι τον 18ο αιώνα οπότε οι πειρατές μετατράπηκαν σε θαλάσσιοι έμποροι. Οι επισκέπτες (1737) κατηγόρησαν τους κατοίκους του Λάστοβο για Βαμπιρισμό, είχε σαν αποτέλεσμα την επιδημία διάρροιας με πολλούς θανάτους. Οι περιπτώσεις αυτές ήταν διαδεδομένες σε όλη την Κροατία την εποχή του Μεσαίωνα.[9]
Νεότερα χρόνια
Αεροφωτογραφία του Λάστοβου
Οι Γάλλοι κατέλαβαν την Δημοκρατία της Ραγούσας και απέκτησαν τον έλεγχο στο μεγαλύτερο τμήμα της (1806), το Λάστοβο εισήλθε στην Πρώτη Γαλλική Αυτοκρατορία και έγινε τμήμα του Ναπολεόντειου βασιλείου της Ιταλίας (1808). Οι Γάλλοι οικοδόμησαν ένα κάστρο και κινητοποίησαν τους κατοίκους των νησιών κατά των Βρετανών. Την περίοδο (18 Ιανουαρίου 1813 - 3 Φεβρουαρίου 1813) οι φρεγάτες του Βασιλικού Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών κατέλαβαν το Λάστοβο και την Κόρτσουλα. Οι Βρετανοί κράτησαν το νησί μέχρι την χρονιά που το Συνέδριο της Βιέννης το παραχώρησε στην Αυστριακή Αυτοκρατορία (1815), έγινε τμήμα της Αυστριακής επαρχείας του Ντουμπρόβνικ. Αργότερα (1829) ήρθε υπό την δικαιοδοσία της αυλής της Κόρτσουλας, την δεκαετία του 1840 ξέσπασε οικονομική κρίση και πουλήθηκαν τα περισσότερα από τα εδάφη του σε ξένους.[5] Όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ο Αυστροουγγρικός Στρατός Ξηράς τοποθέτησε στρατό στο φρούριο, στην πλειοψηφία τους Ούγγροι, οι αρχές διέταξαν να σταματήσουν να χτυπάνε οι καμπάνες στην διάρκεια του πολέμου. Στις αρχές του 1917 Γαλλικά αεροπλάνα βομβάρδισαν το Λάστοβο, στο νησί στρατοπέδευσαν Γαλλικές δυνάμεις, ακολούθησαν οι Ιταλικές και η φρουρά των Αυστριακών δραπέτευσε. Οι Γάλλοι ανακήρυξαν το τέλος του πολέμου (4 Νοεμβρίου 1918), τα Ιταλικά στρατεύματα εισήλθαν και κατέλαβαν το νησί (11 Νοεμβρίου 1918). Με την Συνθήκη του Λονδίνου (1915) το Λάστοβο ήταν τμήμα του Βασιλείου της Ιταλίας σαν επιβράβευση για την συμμετοχή του στην Τριπλή Συμμαχία.
Οι Ιταλοί ζητούσαν ολόκληρη την παραλιακή Δαλματία με την πρόφαση ότι κατοικούσε στην πλειοψηφία του Ιταλικός πληθυσμός αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον το απέρριψε. Με την "Συνθήκη του Ράπαλλο" (1920) η Ιταλία δέχτηκε μόνο την Ζάνταρ αν και είχε μικρότερο πληθυσμό από άλλες Δαλματικές πόλεις όπως η Βις, δέχτηκε και τα νησιά της όπως το Λάστοβο. Με την άνοδο του Φασισμού (1922) οι Ιταλοί ακολούθησαν πολιτική έντονης εξιταλοποίησης των κτήσεων τους, μετέφεραν την πλειοψηφία των Ιταλών από τις Δαλματικές πόλεις στην Ζάνταρ. Ακολούθησαν μεγάλα δημόσια έργα και έντονη ανάπτυξη που ανέβασε τον πληθυσμό της πόλης στους 2.000 κατοίκους, ακολούθησε νέα άφιξη Ιταλών κατοίκων από άλλες Δαλματικές πόλεις. Οι Δυνάμεις του Άξονα επιτέθηκαν στην Γιουγκοσλαβία που κατέρρευσε σε δύο μέρες (1941). Η Ιταλία κατέλαβε μεγάλο τμήμα της Δαλματίας, το υπόλοιπο προσαρτήθηκε στο νέο Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας. Οι Γιουγκοσλάβοι Παρτιζάνοι του Γιόσιπ Μπροζ Τίτο επιτέθηκαν, κατέλαβαν το νησί και το ενσωμάτωσαν στην Γιουγκοσλαβία. Το Λάστοβο έγινε τμήμα της Δημοκρατίας της Κροατίας (1945), ήταν μία από τις έξι Δημοκρατίες από τις οποίες θα αποτελείται η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (1953).[5] Οι Ιταλοί κάτοικοι εγκατέλειψαν στο σύνολο τους το νησί και έφυγαν για την Ιταλία. Όταν έληξε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος το νησί του Λάστοβου είχε την ίδια τύχη με το γειτονικό νησί Βις, έγιναν στρατιωτική βάση στην οποία απαγορεύτηκε η είσοδος ξένων. Η εξέλιξη αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να ακολουθήσει μεγάλη παρακμή επειδή δεν γνώρισε καθόλου τουρισμό. Το Λάστοβο ήταν το τελευταίο προπύργιο σε Κροατικό έδαφος του Γιουγκοσλαβικού Λαικού Στρατού στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Κροατίας (1992 - 1995), κατόπιν εισήλθε στην Κροατία.
