Ο Κεντβάλλα του Ουέσσεξ (Cædwalla, περί το 659 - 20 Απριλίου689) ήταν βασιλιάς του Ουέσσεξ (685 - 688) μέλος του Οίκου του Ουέσσεξ. Στην νεότητα του εξορίστηκε από το Ουέσσεξ, την περίοδο της εξορίας του συγκέντρωσε δυνάμεις και επιτέθηκε στους νότιους Σάξονες σκοτώνοντας τον βασιλιά τους Έθελγουιλ στο Σάσσεξ. Ο Κεντβάλλα στάθηκε ανίκανος να κρατήσει την περιοχή της νότιας Σαξονίας και εξορίστηκε ξανά από τον Έθελγουιλ, το 685 έγινε βασιλιάς του Ουέσσεξ αλλά αμέσως βρέθηκε στην δίνη ταραχών με αντίπαλες οικογένειες.
Μετά την άνοδο του στο θρόνο έφτασε στο Σάσσεξ κατακτώντας ολόκληρη την περιοχή και την Νήσο του Γουάιτ εξολοθρεύοντας την τοπική δυναστεία εξανάγκασε τον τοπικό πληθυσμό να ασπαστεί με την βία τον χριστιανισμό.[2] Κέρδισε και την περιοχή του Κεντ τοποθετώντας τον αδελφό του Μουλ του Κεντ ως βασιλιά, ο Μουλ κάηκε σε επανάσταση την επόμενη χρονιά και ο Κεντβάλλα επέστρεψε στο Κεντ αναλαμβάνοντας την κυβέρνηση του βασιλείου προσωπικά ο ίδιος.
Ο Κεντβάλλα τραυματίστηκε θανάσιμα την εποχή που κατακτούσε την Νήσο Γουάιτ αυτός ήταν πιθανότατα ο λόγος για τον οποίο παραιτήθηκε από τον θρόνο (688). Τον Απρίλιο του 689 έφτασε στην Ρώμη όπου βαπτίστηκε χριστιανός από τον πάπα Σέργιο Α΄ το Μεγάλο Σάββατο του ίδιου χρόνου, πέθανε 10 μέρες αργότερα στις 20 Απριλίου 689 και τον διαδέχτηκε ο Ίνε του Ουέσσεξ.
Κυριαρχία της Μερκίας πριν την άνοδο του στον θρόνο
Μια κύρια πηγή σχετικά με τα γεγονότα που έγιναν εκείνη την εποχή στην χώρα των Δυτικών Σαξόνων ήταν η Εκκλησιαστική ιστορία που γράφηκε από τον Βέδα (731) έναν μοναχό και ιστορικό από την Νορθουμπρία. Ο Βέδας συγκέντρωσε πληροφορίες για τον Κενβάλλα από τον επίσκοπο Δανιήλ του Ουίντσεστερ, το βασικό ενδιαφέρον του Βέδα ήταν ο εκχριστιανισμός των Δυτικών Σαξόνων αλλά το έργο του μας δίνει πολλές πληροφορίες για τον Κεντβάλλα και το βασίλειο του.[3] Το έργο του Στεφάνου του Ριπόν "Η ζωή του Αγίου Ουίλφριντ" αναφέρεται στον Κεντβάλλα.[4] Άλλη μια σημαντική πηγή για τα γεγονότα της βασιλείας του ήταν το Αγγλοσαξωνικό χρονικό το οποίο γράφηκε τον 9ο αιώνα υπό την επίβλεψη του βασιλιά Αλφρέδου του Μέγα, στα χρονικά φαίνεται το γενεαλογικό δέντρο των βασιλέων του Ουέσσεξ. Τα καταστατικά εμφανίζουν τις δωρεές που προσφέρουν οι βασιλείς στους υπηκόους τους και στην εκκλησία, είναι τα πρώτα γραπτά κείμενα της Αγγλικής ιστορίας.
Στα τέλη του 7ου αιώνα οι Δυτικοί Σάξονες βρισκόντουσαν σε μια περιοχή της Νοτιοδυτικής Αγγλίας τα σύνορα της οποίας δεν έχουν διευκρινιστεί.[5] Στα δυτικά εκεί που βρίσκεται σήμερα το Ντέβον και η Κορνουάλη υπήρχε το αρχαίο βασίλειο της Νταμνονίας, στα βόρεια η Μερκία της οποίας ο βασιλιάς Γούλφχερ της Μερκίας ο οποίος στην διάρκεια της βασιλείας του κυβερνούσε ολόκληρη την νότια Αγγλία. Το 674 τον Γούλφχερ διαδέχθηκε ο αδελφός του Έθελρεντ ο οποίος είχε λιγότερες στρατιωτικές ικανότητες αλλά παρόλα αυτά οι δυτικοί Σάξονες δεν κατόρθωσαν να ανακάμψουν και να ανακαταλάβουν τις περιοχές που είχε κατακτήσει ο Γούλφχερ.[6] Στα ανατολικά εκεί που σήμερα βρίσκεται το Σάσσεξ βρισκόταν το βασίλειο των νότιων Σαξόνων και στα ανατολικά εκεί που βρίσκεται σήμερα το Λονδίνο βρισκόταν το βασίλειο των ανατολικών Σαξόνων.[7]
Ιστορικές αναφορές
Οι θέσεις που περιγράφονται στο χρονικό δεν έχουν διευκρινιστεί αλλά είναι φανερό ότι οι δυτικοί Σάξονες πολεμούσαν στο βόρειο Σόμερσετ, στο νότιο Γκλόστερσαιρ και στο βόρειο Γουιλσάιρ εναντίον των βασιλείων των Βρετανών και της Μερκίας. Στα δυτικά και νότια η απόδειξη της επίδρασης των δυτικών Σαξόνων αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ο Κενβάλ του Ουέσσεξ ο οποίος κυβέρνησε την περίοδο 642 - 673 αναφέρεται στο πρώτο Σαξονικό αβαείο του Σέρμπορν στο Ντόρσετ. Ο Σέντγουιν του Ουέσσεξ που βασίλευσε την περίοδο 676 - 685 ήταν ο πρώτος προστάτης του Γκλάστονμπερι στο Σόμερσετ ενώ το Έξετερ στο Ντέβον βρισκόταν υπό τον έλεγχο των δυτικών Σαξόνων το 680 την εποχή που σπούδασε εκεί ο Άγιος Βονιφάτιος.[5]
Ο Βέδας αναφέρει ότι ο Κεντβάλλα ήταν ένας νεαρός δυναμικός άντρας πληροφορώντας για τη ημερομηνία θανάτου του το 689 σε ηλικία περίπου 30 ετών μεταθέτοντας με αυτόν τον τρόπο την ημερομηνία γέννησης του γύρω στο 659.[8] Σύμφωνα με το χρονικό ο Κεντβάλλα ήταν γιος του Κενμπέρχτ του Ουέσσεξ και απόγονος του Κέρντικ ιδρυτή του Οίκου του Ουέσσεξ ο οποίος κυβέρνησε την Αγγλία.[9][10] Φαίνονται πολλές δυσκολίες να διευκρινιστεί η καταγωγή του, αυτό φαίνεται σε προσπάθειες όλων των ιστορικών να μπορέσουν με διαφορετικούς τρόπους ως προπάτορα του τον Κέρντικ, το γενεαλογικό του δέντρο έχει πάντοτε προσεκτική μεταχείριση.[11] Το όνομα του είναι μια Αγγλική μορφή του Βρετανικού ονόματος Καντβαλλόν το οποίο φανερώνει Βρετανική καταγωγή.[12]
Η πρώτη αναφορά για τον Κεντβάλλα περιγράφεται στην Ζωή του Αγίου Ουίλφριντ η οποία τον περιγράφει σαν έναν εξόριστο ευγενή στα δάση του Τσίλτερν και του Άντρεντ.[13] Την περίοδο του 7ου αιώνα ήταν πολύ συνηθισμένο γεγονός να περάσει κάποιος ευγενής ένα χρονικό διάστημα στη εξορία πριν αναλάβει τον θρόνο, ο Όσβαλντ της Νορθουμπρίας είναι άλλη μια χαρακτηριστική περίπτωση.[14] Σύμφωνα με το Αγγλοσαξωνικό Χρονικό η ημερομηνία στην οποία ο Κεντβάλλα άρχισε να αγωνίζεται για το βασίλειο του ήταν το 685. Παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στην εξορία μπόρεσε να συγκεντρώσει ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις, να νικήσει να σκοτώσει τον Έθελεγουιλ και να αναλάβει ο ίδιος τον θρόνο του Σάσσεξ. Ωστόσο πολύ σύντομο και ο ίδιος ανατράπηκε και εξορίστηκε από δυο ευγενείς οπαδούς του Έθελεγουιλ τον Μπέρθαν και τον Άντχαν που πιθανότατα κυβέρνησαν οι ίδιοι από τότε ως βασιλείς.[15]
Άνοδος στον θρόνο
Μικρογραφία του 16ου αιώνα που παρουσιάζει τον Κεντβάλλα του Ουέσσεξ να παραχωρεί προνόμια στον Βίλφριντ.
Το νησί του Γουάιτ, η κοιλάδα του Μεόν και το ανατολικό Χαμσάιρ κατακτήθηκαν για λογαριασμό του Έθελεγουιλ από τον Ουίλφλερ της Μερκίας.[16] Το χρονικό τοποθετεί το γεγονός αυτό το 661 αλλά σύμφωνα με τον Βέδα δεν συνέβη πιο νωρίς από την στρατιωτική αποστολή του Ουίλφλερ στους νότιους Σάξονες την δεκαετία του 680, η επίθεση του Κεντβάλλα στον Έθελεγουιλ μπορεί να θεωρείται απάντηση στην πίεση την οποία δέχτηκε από την Μερκία.[6]
Άλλη μια απόδειξη της πολιτικής κι στρατιωτικής διαίρεσης των Δυτικών Σαξόνων την δεκαετία του 660 στο Ντόρτσεστερ ήταν η μεταφορά της έδρας στο Ουιντσέστερ πολύ κοντά στο βασίλειο των νότιων Σαξόνων.[17] Η εξήγηση που δίνει ο Βέδας για την διαίρεση αυτή είναι η αδυναμία του Κεντβάλλ να κατανοήσει την Φραγκική προφορά του επισκόπου του Ντόρτσεστερ αλλά ο πραγματικός λόγος της μεταφοράς ήταν η προστασία από τις επιθέσεις της Μερκίας καθώς οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Κεντβάλλα σπάνια υπήρχαν στον βορά. Την ίδια εποχή οι Δυτικοί Σάξονες άρχισαν να επικρατούν σημαντικά απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους Αγγλοσαξονικούς λαούς και να αποκτήσουν την εξουσία.[5]
Ο Κεντβάλλα έγινε βασιλιάς των Δυτικών Σαξόνων όταν ο προκάτοχος του Σέντγουιν του Ουέσσεξ αποσύρθηκε σε μοναστήρι (685), ο Βέδας λέει ότι κυβέρνησε δυο χρόνια αλλά ο πραγματικός χρόνος που παρέμεινε στην εξουσία ήταν πάνω από τρία χρόνια. Το γενεαλογικό δέντρο των Δυτικών Σαξόνων αναφέρει ότι η περίοδος της βασιλείας του ήταν τρία χρόνια.[16]
Σύμφωνα με τον Βέδα πριν από τον Κεντβάλλα το Ουέσσεξ κυβερνούσαν υποβασιλείς τους οποίους ο ίδιος ανέτρεψε.[18] Ο Βέδας δίνει την ημερομηνία θανάτου του Κενβάλ στην αρχή της δεκαετής περιόδου στην οποία οι Δυτικοί Σάξονες κυβερνήθηκαν από τους συγκεκριμένους υποβασιλείς, γι'αυτό πιστεύεται ότι πέθανε γύρω στο 673. Ο προκάτοχος του Κεντβάλλα Σέντγουιν πιθανότατα ξεκίνησε σαν ένας από τους υποβασιλείς αλλά κατέληξε τελικά σαν μοναδικός βασιλιάς στο τέλος της δεκαετούς περιόδου, οι υποβασιλείς ανήκαν σε άλλον αντίπαλο κλάδο της δυναστείας του Ουέσσεξ που διεκδικούσαν για λογαριασμό τους την εξουσία.[19][20] Ο Βέδας είχε σαν βασική πηγή πληροφόρησης προκειμένου να ολοκληρώσει το έργο του για τα γεγονότα στο βασίλειο των Δυτικών Σαξόνων τον επίσκοπο Δανιήλ του Ουίντσεστερ.[21] Είναι φανερό ότι οι δυο αντιβασιλείς εκθρονίστηκαν, ο βασιλιάς Μπίλντριντ βασίλευσε στην περιοχή του Σόμερσετ και του Γουιλσάιρ αναφέρεται σε έγγραφα (681, 688) σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς.[22][23] Μια άλλη σύγχυση απο τους ιστορικούς εμφανίζει τον πατέρα του Ίνε Σένρεντ του Ουέσσεξ να κυριαρχεί στο Ουέσσεξ μετά την άνοδο του ίδιου του Ίνε του Ουέσσεξ[24]
Κατακτήσεις
Όταν ανέβηκε στον θρόνο ο Κεντβάλλα σκοτώνοντας τον βασιλιά Μπερθάν κατόρθωσε να υποτάξει τη περιοχή.[15] Κατέκτησε την νήσο του Γουάιτ η οποία ήταν ένα ακόμα παγανιστικό βασίλειο, σκότωσε τον γηγενή πληθυσμό του νησιού τοποθετώντας τον δικό του λαό, ο βασιλιάς της νήσου Άρβαλντ άφησε τους δυο αδελφούς του ως διαδόχους. Δραπέτευσαν από το νησί αλλά βρέθηκαν στο Χαμσάιρ και εκτελέστηκαν με εντολή του Κεντβάλλα επιτρέποντας σε έναν ιερέα να τους βαπτίσει χριστιανούς πριν τον θάνατο τους.[25] Ο Κεντβάλλα τραυματίστηκε σύμφωνα με τον Βέδα αλλά ανάρρωσε από τα τραύματα του όταν έδωσε την άδεια στον ιερέα να βαπτίσει τους πρίγκιπες. Σε ένα καταστατικό του 688 ο Κεντβάλλα παραχωρεί το Φάρνχαμ σε έναν υπουργό του αυτό είναι απόδειξη ότι είχε τον έλεγχο του Σάρρεϋ,[26] επιτέθηκε στο Κεντ (686) και ίδρυσε ένα μοναστήρι στο Χού βορειοανατολικά του Ρότσεστερ ανάμεσα στο Μέντγουέι και τον Τάμεση. Τοποθέτησε τον αδελφό του Μουλ βασιλιά του Κεντ αλλά σύμφωνα με το Αγγλοσαξωνικό χρονικό ο αδελφός του κάηκε μαζί με άλλους 12 σε εξέγερση. Η απάντηση του Κεντβάλλα μετά τον φόνο του αδελφού του επιτέθηκε στο Κεντ και έκαψε την γη, μετά την δεύτερη εκστρατεία φαίνεται ότι ο ίδιος προσωπικά κυβέρνησε την περιοχή του Κέντ.[27]
Ο Κεντβάλλα δεν βαπτίστηκε όταν ανέβηκε στον θρόνο και παρέμεινε αβάπτιστος μέχρι το τέλος αλλά ευνόησε σημαντικά τον χριστιανισμό, έκανε σημαντικές δωρεές στις εκκλησίες και ίδρυσε πολλά μοναστήρια.[28] Όταν επιτέθηκε στους νότιους Σάξονες ο Βίλφριντ βρισκόταν στην αυλή του βασιλιά Έθελγουιλθ, με τον θάνατο του Έθελγουιλθ ο Βίλφριντ επιτέθηκε ο ίδιος στον Κεντβάλλα. Ο Βίος του Βίλφριντ αναφέρει ότι ο Κεντβάλλα τον έβλεπε σαν τον πνευματικό του πατέρα,[13] ο Βέδας αναφέρει ότι ο Κεντβάλλα είχε υποσχεθεί να δώσει ένα τμήμα της Νήσου του Γουάιτ όταν το κατακτούσε στον Βίλφριντ σαν δώρο στην εκκλησία, αναφέρει επίσης ότι επέτρεψε στους δυο αδελφούς του Άρβαλντ να βαπτιστούν χριστιανοί πριν εκτελεστούν.[25] Ο Βίλφριντ συνεργάστηκε στενά με τον Κεντβάλλα στα εκκλησιαστικά θέματα αλλά δεν συμμετείχε στις στρατιωτικές του επιχειρήσεις.[29]
Οι σχέσεις του Κεντβάλλα με τον Βίλφριντ είναι επιβεβαιωμένες και με άλλους τρόπους όπως στο "Ο Βίος του Βίλφριντ" φαίνεται οτι ο επίσκοπος του Καντέρμπουρι Θεόδωρος είχε εκφράσει την επιθυμία να τον διαδεχτεί ο Βίλφριντ, σχετίζεται με τις σχέσεις του Βίλφριντ με τον Κεντβάλλα στις περιοχές του νότου.[27]
Παραίτηση
Το 688 ο Κεντβάλλα παραιτήθηκε από τον θρόνο και αναχώρησε στην Ρώμη προκειμένου να βαπτιστεί χριστιανός, γνώριζε ότι τα τραύματα του από την μάχη στην Νήσο του Γουάιτ ήταν θανάσιμα και ο θάνατος του βέβαιος.[5] Ο Βέδας αναφέρει ότι είχε εκφράσει την επιθυμία να βαπτιστεί στο ιερό των Αγίων Αποστόλων, στον δρόμο για την Ρώμη σταμάτησε κοντά στο Καλαί όπου ίδρυσε εκκλησία, στην συνέχεια παραβρέθηκε στην αυλή του βασιλιά των Λομβαρδών Κούνινσπερτ.[30] Όταν έφτασε στην Ρώμη βαπτίστηκε χριστιανός από τον πάπα Σέργιο Α΄ το τελευταίο Σάββατο πριν την Πεντηκοστή, πέθανε αμέσως μετά και τάφηκε στον ναό του Αγίου Πέτρου. Το Αγγλοσαξωνικό χρονικό και ο Βέδας τοποθετούν την ημερομηνία θανάτου του στις 20 Απριλίου αλλά η επιστολή αναφέρει ότι πέθανε 7 μέρες μετά την βάπτιση του στις 10 Μαρτίου του ίδιου χρόνου, η επιγραφή στον τάφο του τον αναφέρει ως "βασιλιά των Σαξόνων".[31]
Η αναχώρηση του Κεντβάλλα (688) φαίνεται ότι άφησε σε μεγάλη αστάθεια τα νότια της Αγγλίας, ο διάδοχος του Ίνε παραιτήθηκε το 726 αφού βασίλευσε 37 χρόνια όπως αναφέρει το Γενεαλογικό δέντρο των Δυτικών Σαξόνων ξεκινώντας την βασιλεία του από το 689. Η βασιλεία άλλαξε και στο Κέντ, αναφέρεται ότι το 688 τοποθετήθηκε βασιλιάς ο Οσβίν ευνοούμενος της Μερκίας,[32] τον έλεγχο του Κέντ απέκτησε η δυναστεία με τον Εγβέρτο πάνω από 100 χρόνια αργότερα.[33]
↑This suggestion is made in Stenton 1971, p. 70 note. For an example of a modern historian referring to Cædwalla unequivocally as a pagan, see Kirby 1992, p. 118.
.jpg)
