Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 27/03/2017.
Νόμισμα που εκδόθηκε από τον αυτοκράτορα Φίλιππο τον Άραβα. Στην πίσω όψη αναγράφει «ΖΕΥΓΜΑΤΕΩΝ» και απεικονίζει ναό του Ζεύγματος καθώς και τον Αιγόκερω, σύμβολο της 5ης Σκυθικής λεγεώνας, της οποίας ήταν έδρα το Ζεύγμα. Στην εμπρόσθια όψη αναγράφεται ΜΑΡΚΙΑΝ ΩΤΑΚΙΛΑΝ CEOΥHPANCEBΑΣΤΗΝ δηλαδή το όνομα της συζύζου του επί τη απονομή σε αυτήν του αξιώματος της Σεβαστής (λατινιστί Αυγούστας)
Η Σελεύκεια η επί του Ζεύγματος ή Σελεύκειαη προς Ευφράτη ή απλώς Ζεύγμα(αρχαία ελληνικά: Ζεῦγμα) ήταν αρχαία ελληνιστική πόλη στη σημερινή νοτιοανατολική Τουρκία. Η περιοχή εκείνη την εποχή ήταν τμήμα της Άνω Συρίας, ανήκε στο βασίλειο των Σελευκιδών και για ένα διάστημα στο βασίλειο της Κομμαγηνής. Το 80% του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται από το 2000 βυθισμένο στην τεχνητή λίμνη που σχηματίστηκε από το φράγμα του Μπιρετσίκ[1].
Ιστορία
Ιδρύθηκε το 300 π.Χ. από τον Σέλευκο Α΄ τον Νικάτορα στη δυτική όχθη του Ευφράτη αλλά η κατοίκηση στην περιοχή ξεκινά από τη νεολιθική εποχή. Στην ακμή της έφτανε τους 25.000 κατοίκους. Το όνομά της το οφείλει στη γέφυρα με λέμβους που κατασκευάστηκε στην πόλη από τον Σέλευκο, ώσπου ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός έκτισε νέα, λίθινη. Απέναντι από τη Σελεύκεια, στην άλλη όχθη του Ευφράτη, υπήρχε μια άλλη ελληνιστική πόλη, η Απάμεια. Εδώ παντρεύτηκε ο Αντίοχος Γ' ο Μέγας ενώ η πόλη χρησιμοποιήθηκε ως πέρασμα για τον στρατό των Σελευκιδών στις εκστρατείες τους στη Παρθία και στη Βακτριανή. Τον 1ο αιώνα π.Χ. ο βασιλιάς της ΑρμενίαςΤιγράνης ο Μέγας φυλάκισε και σκότωσε, στην ακρόπολη που βρισκόταν στη Σελεύκεια, την Κλεοπάτρα Σελήνη.
Τον 1ο π.Χ. αιώνα το Ζεύγμα έγινε τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Την ίδια εποχή οι Πάρθοι κατέλαβαν την Απάμεια. Έτσι το ο Ευφράτης με το Ζεύγμα έγιναν σύνορο της αυτοκρατορίας. Η πόλη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη ενώ έγινε και έδρα της 5ης Σκυθικής λεγεώνας (Legio IV Scythica) που παρέμεινε εκεί μέχρι το 252 μ.Χ., όταν ο ρωμαϊκός στρατός ηττήθηκε από τον Σαπώρ Α', στη Βαρβαλισσό.
Το Ζεύγμα πέρασε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και διατηρήθηκε στην επικράτειά της έως το 637 μ.Χ. όταν καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε από τους Άραβες. Μετά η πόλη σταδιακά εγκαταλείφθηκε.
Ανασκαφές
Η "γυφτοπούλα" - μωσαϊκό. Ανακαλύφθηκε κατά τις ανασκαφές τον χειμώνα του 1998-1999 και μεταφέρθηκε στο μουσείο μωσαϊκών Ζεύγματος το 2011.
Οι πρώτες ανασκαφικές έρευνες πραγματοποιήθηκαν από τον Τόμας Έντουαρντ Λόρενς το 1917 και συνεχίστηκαν το 1970 από τον Τζον Βάγκνερ. Από το 1990 οι έρευνες συνεχίστηκαν με εντατικούς ρυθμούς, λόγω της ανόδου του νερού. Ανασκάφτηκε σχεδόν το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης.
