Ο Γκίας αντ-Ντιν, γεωργιανά: Ghias ad-Din, (fl. 1206–1226) ήταν μέλος της δυναστείας των Σελτζούκων σουλτάνων του Ρουμ και σύζυγος της βασίλισσας Ρουσουντάν της Γεωργίας από το π. 1223 έως το 1226.
Βιογραφία
Ήταν γιος του εμίρη του Ερζερούμ και ασπάστηκε τον Χριστιανισμό με εντολή του πατέρα του, για να νυμφευτεί τη βασίλισσα της Γεωργίας. Η θέση του Γκίας αντ-Ντιν στη Γεωργιανή Αυλή ήταν αδύναμη και η συζυγική σχέση ήταν τεταμένη, λόγω τής απιστίας τής Ρουσουντάν. Μεταστράφηκε πέρα δώθε στο θρησκευτικό και πολιτικό χάσμα κατά την εισβολή των Χβαρεζμιδών στη Γεωργία το 1226. Περίπου την ίδια εποχή αποκηρύχθηκε (διαζεύχθηκε) από τη Ρουσουντάν και στη συνέχεια δεν αναφέρεται πια στις πηγές. Απέκτησε δύο παιδιά, την Τάμαρ και τον Δαβίδ ΣΤ΄.
Προέλευση και όνομα
Ο σύζυγος της βασίλισσας Ρουσουντάν ήταν ένας νεότερος γιος του Αμπντούλ Χαρίτζ Μουχάμαντ Μουγκίς αντ-ντιν Τουγκρίλ σαχ, του Σελτζούκου εμίρη του Ερζερούμ, και της συζύγου του, κόρης του Σαΰφ αλ-Ντιν Μπεγκτιμούρ, ηγεμόνα του Αχλάτ. Μετά τη διαίρεση του σουλτανάτου του Ρουμ από τον πατέρα του, τον Κιλίτζ Αρσλάν Β΄ το 1192, ο Τουγχρίλ σαχ είχε δεχθεί το Ελμπιστάν ως πρόσοδο, αλλά το αντάλλαξε περί το 1201 με το Ερζερούμ. Φαίνεται ότι ήταν υποτελής στη Γεωργία για τουλάχιστον μερικές περιόδους της βασιλείας του.
Το αρχικό όνομα τού συζύγου τής Ρουσουντάν δεν καταγράφεται ούτε σε Γεωργιανές, ούτε σε Μουσουλμανικές πηγές. Το "Γκίας αντ-Ντιν" είναι ένα επίθετο (laqab), που αναφέρεται από τον Αιγύπτιο μελετητή του 13ου αι. ιμπν Αμπντ αλ-Ζαχίρ. Ο Γεωργιανός ιστορικός πρίγκιπας Ιωάννης, γράφοντας στις αρχές του 19ου αι., υποθέτει ότι ο σύζυγος τής Ρουσουντάν ονομάστηκε Δημήτριος (Dimitri), όταν μεταστράφηκε τον Χριστιανισμό στη Γεωργία.
Γάμος
Σύμφωνα με τις Μουσουλμανικές πηγές, η Ρουσουντάν παντρεύτηκε έναν γιο του εμίρη του Ερζερούμ το έτος εγίρας 620 (1223/24).[4] Το ανώνυμο Χρονικό των Εκατό Ετών τού 14ου αι., μέρος των Γεωργιανών Χρονικών, αναφέρει ότι ο νεαρός Σελτζούκος πρίγκιπας είχε κρατηθεί στη Γεωργιανή Αυλή ως όμηρος, προκειμένου να διασφαλιστεί η πίστη τού εμίρη τού Ερζερούμ. Η Ρουσουντάν τον αγάπησε και τον πήρε για σύζυγο.[5] Ο σύγχρονος Άραβας μελετητής Aμπντ αλ-Λατίφ αλ-Μπαγκνταντί επιβεβαιώνει επίσης, ότι ήταν η Ρουσουντάν που επέλεξε τον Σελτζούκο πρίγκιπα, αλλά ο Aλί ιμπν αλ-Ατίρ δηλώνει, ότι ο ίδιος ο εμίρης του Ερζερούμ πρότεινε τον γάμο, για να υπερασπιστεί τη χώρα του από τις Γεωργιανές καταπατήσεις. Αφού οι Γεωργιανοί απέρριψαν το αίτημα του εμίρη λόγω του ότι ήταν μουσουλμάνος, ο Τουγκρίλ σαχ διέταξε τον γιο του να ασπαστεί τον Χριστιανισμό, γεγονός που περιγράφεται από τον ιμπν αλ-Ατίρ ως «μια παράξενη τροπή των γεγονότων, χωρίς προηγούμενο παράδειγμα».[4]
Συζυγική ζωή
Ο Γκίας αντ-Ντιν αναφέρεται από τα Γεωργιανά χρονικά ότι ήταν ένας όμορφος και σωματικά δυνατός άνδρας. Περίπου 17 χρονών τη στιγμή τού γάμου, ήταν νεότερος από τη Ρουσουντάν, η οποία περιγράφεται ομόφωνα από τις μεσαιωνικές πηγές ως μία όμορφη γυναίκα, αφοσιωμένη στο να περνά ευχάριστα.[5] Αναφέροντας τους σκανδαλώδεις έρωτες και τον μοιχικό τρόπο ζωής της, ο ιμπν αλ-Ατίρ αφηγείται, ότι σε μία περίπτωση η Ρουσουντάν αιφνιδιάστηκε από τον σύζυγό της, όταν αυτή ήταν στο κρεβάτι στην αγκαλιά ενός σκλάβου (Μαμελούκου). Καθώς ο Γκίας αντ-Ντιν αρνήθηκε να συγχωρήσει αυτό το γεγονός, συνεχίζει ο ιμπν αλ-Ατίρ, η Ρουσουντάν τον έβαλε να μετακομίσει σε «άλλη πόλη» υπό αυστηρή επίβλεψη.[4] Ο Μουσουλμάνος συγγραφέας υπογραμμίζει την «αδύναμη θέση», που είχε ο Σελτζούκος πρίγκιπας στη Γεωργιανή Αυλή.[4] Τα στοιχεία υποδηλώνουν, ότι δεν είχε την υψηλή θέση, ούτε το κύρος που απολάμβαναν οι παλαιότεροι Γεωργιανοί βασιλείς, ιδιαίτερα ο πατέρας τής Ρουσουντάν, ο Δαβίδ Σοσλάν σύζυγος της βασίλισσας Τάμαρ. Οι Γεωργιανές πηγές δεν τού αποδίδουν τον τίτλο τού βασιλιά και δεν τον αναφέρουν ως διοικητή τού στρατού ή άλλως εμπλεκόμενο σε κρατικές υποθέσεις. Το όνομά του δεν εμφανίζεται στα νομίσματα: κόπηκαν στο όνομα της Ρουσουντάν.
Ο Γκίας αντ-Ντιν και η Ρουσουντάν είχαν δύο παιδιά: μία κόρη, την Tάμαρ και έναν γιο, τον Δαβίδ ΣΤ΄. Η Tάμαρ παντρεύτηκε τον εξάδελφό της, Kαϋχοσρόη Β΄ σουλτάνο του Ρουμ και έγινε ευρύτερα γνωστή με το παρωνύμιό της Γκουρτζού Χατούν. Ο Δαβίδ ΣΤ΄ έγινε βασιλιάς της Γεωργίας μετά το τέλος της Ρουσουντάν το 1245 και προπάτορας της πρώτης δυναστείας του βασιλείου του Ιμερέτι στη δυτική Γεωργία.
Αποστασία
Το 1226, όταν ο Τζαλάλ αντ-Ντιν Μινγκμπουρνού σάχης της αυτοκρατορίας των Χβαρεζμιδών, κατέκτησε τη Γεωργιανή πρωτεύουσα της Τιφλίδας, αφήνοντας τη βασίλισσα Ρουσουντάν σε φυγή στις δυτικές κτήσεις της, ο Γκίας αντ-Ντιν μεταστράφηκε ξανά το Ισλάμ και, σύμφωνα με τον χρονικογράφο αλ-Νασαβί, απέκτησε ασφάλεια (aman) από τον Τζαλάλ αντ-Ντιν. Ωστόσο, αφότου ο σάχης των Χβαρεζμιδών αναχώρησε για να πολιορκήσει το Αχλάτ, ο Γκίας αντ-Ντιν επέστρεψε στον Χριστιανισμό, προστάτευσε ξανά στους Γεωργιανούς και τους ενημέρωσε για την αδυναμία μίας φρουράς των Χβαρεζμιδών στην Τιφλίδα. Η Ρουσουντάν φαίνεται να είχε αποκηρύξει τον γάμο με τον Γκίας αντ-Ντιν περίπου την ίδια περίοδο, και μετά αυτός παύει να αναφέρεται στις πηγές.
Σημειώσεις
Βιβλιογραφικές αναφορές
