Αν και ήταν νόμιμος διάδοχος του πατέρα του, ο ευνοούμενος του Διονυσίου ήταν ο νόθος γιος του Αλφόνσος Σάντσες του Αλμπουκέρκε, αυτό οδήγησε τα δύο αδέλφια σε εμφύλιο πόλεμο.[7] Ο πατέρας τους απεβίωσε (7 Ιανουαρίου 1325) και ο Αλφόνσος Δ΄ αποφάσισε να εκδικηθεί τον αδελφό του, τον εξόρισε στο Βασίλειο της Καστίλης αφού του πήρε όλες τις πατρικές κληρονομικές εκτάσεις. Ο Αλφόνσο Σάντσεθ έκανε μία σειρά από προσπάθειες να ανατρέψει τον Αλφόνσο Δ΄, τελικά τα δύο αδέλφια συμφιλιώθηκαν χάρη στην παρέμβαση της Ελισάβετ, μητέρας του Αλφόνσου Δ΄.[8] Παντρεύτηκε τη Βεατρίκη της Καστίλης κόρη του Σάντσο Δ΄ της Καστίλης και της Μαρίας της Μολίνα (1309). Ο Αλφόνσος ΙΑ΄ της Καστίλης παντρεύτηκε σε παιδική ηλικία την Κωνσταντία του Πενιαφιέλ, την κόρη ενός από τους αντιβασιλείς (1325), δύο χρόνια αργότερα (1327) ακύρωσε τον γάμο για να παντρευτεί την Μαρία μεγαλύτερη κόρη του Αλφόνσου Δ΄. Η Μαρία η οποία είχε δημόσια την φήμη της ερωμένης του βασιλιά παντρεύτηκε επίσημα τον Αλφόνσο ΙΑ΄ και έγινε βασίλισσα της Καστίλης (1328).[8]
Η Κωνσταντία του Πενιαφιέλ φυλακίστηκε στο "κάστρο του Τόρο", ο πατέρας της Ιωάννης Εμμανουήλ της Βιγιένα κήρυξε τον πόλεμο στον ανεψιό του Αλφόνσου ΙΑ΄ (1328 - 1329). Οι δύο πλευρές ήρθαν τελικά σε συμφωνία με την επέμβαση του Χουάν ντελ Κάμπο, επισκόπου του Οβιέδο και η Κωνσταντία αποφυλακίστηκε. Ο Αλφόνσος ΙΑ΄ κακομεταχειριζόταν και ταπείνωνε δημόσια την σύζυγο του Μαρία, ο Αλφόνσος Δ΄ της Πορτογαλίας εξοργισμένος με την συμπεριφορά απέναντι στην κόρη του ξεκίνησε εκστρατεία εναντίον της Καστίλης. Ο Αλφόνσος Δ΄ συμμάχησε με τον Ιωάννη Εμμανουήλ της Βιγιένα και επέβαλε στον γιο και διάδοχο του Πέτρο να παντρευτεί την κόρη του Κωνσταντία που είχε χωρίσει ο Αλφόνσος ΙΑ΄. Ο πόλεμος ανάμεσα στην Πορτογαλία και την Καστίλη συνεχίστηκε άλλα τέσσερα χρόνια, τελικά έκλεισαν ειρήνη με την επέμβαση της ίδιας της Μαρίας που υπογράφηκε στην Σεβίλλη.[8] Τα Πορτογαλικά στρατεύματα νίκησαν κατόπιν τον Οκτώβριο του 1340 στην "μάχη του Ρίο Σαλάντο" τους Μαυριτανούς.
Εμφύλιες συγκρούσεις
Ο Αλφόνσος Δ΄ της Πορτογαλίας σε ένα γενεαλογικό δέντρο του 16ου αιώνα
Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Αλφόνσου Δ΄ ακολούθησαν σκληροί εμφύλιοι πόλεμοι, ξεκίνησαν στην Καστίλη όταν πέθανε ο Αλφόνσος ΙΑ΄. Ο γιος του Αλφόνσου ΙΑ΄ και της Μαρίας της Πορτογαλίας Πέτρος της Καστίλης συγκρούστηκε με τον ετεροθαλή αδελφό του Ερρίκο Β΄ της Καστίλης ιδρυτή του Οίκου της Τραστάμαρα, πολλοί εξόριστοι από την Καστίλη δραπέτευσαν στην Πορτογαλία. Οι αναμείξεις με ξένους ευγενείς δημιούργησαν πολλές ανησυχίες στους Πορτογάλους, η χειρότερη πράξη ήταν ο έρωτας στον οποίο έπεσε ο διάδοχος Πέτρος με την Ινές ντε Κάστρο που ήταν στην ακολουθία της συζύγου του Κωνσταντίας. Η Ινές ντε Κάστρο καταγόταν από ισχυρή οικογένεια ευγενών με καταγωγή από την Γαλικία, είχε συγγενικές σχέσεις τόσο με τον βασιλικό Οίκο της Καστίλης όσο και με τον βασιλικό Οίκο της Πορτογαλίας. Τα αδέλφια της Ινές υποστήριξαν ανοιχτά τον κλάδο της Τραστάμαρα και έγιναν ευνοούμενοι του Πέτρου, αυτό έφερε πολλούς τριγμούς στην βασιλική αυλή. Ο Αλφόνσος Δ΄ δυσαρεστήθηκε έντονα με τις επιλογές τού γιου του αλλά εκείνος αρνήθηκε να την αποκηρύξει, αναγνώρισε όλα τα παιδιά που έκανε μαζί της.
Όταν πέθανε η Κωνσταντία του Πενιαφιέλ (1349) ο Πέτρος νομιμοποίησε όλα τα παιδιά που είχε κάνει με την Ινές και αρνήθηκε να παντρευτεί οποιαδήποτε γυναίκα εκτός από αυτή. Ο Αλφόνσος Δ΄ καθυστέρησε τον πόλεμο με την Καστίλη με την ελπίδα να πείσει τον Πέτρο να αλλάξει γνώμη, στο μεταξύ έψαχνε μια νέα νύφη από βασιλική οικογένεια για να τακτοποιήσει τον δεύτερο γάμο του γιου του. Η κατάσταση επιδεινώθηκε τα επόμενα χρόνια, που ο γηρασμένος Αλφόνσος Δ΄ έχανε τον έλεγχο της χώρας, ενώ ο μόνος νόμιμος διάδοχος τού γιου του Πέτρου Α΄ Φερδινάνδος Α΄ της Πορτογαλίας ήταν παιδί ασθενικό, βρισκόταν σε κίνδυνο από την Ινές που γεννούσε συνεχώς παιδιά. Πολύ στενοχωρημένος ο Αλφόνσος Δ΄ διέταξε την φυλάκιση της Ινές στην παλιά μονή της μητέρας της στην Κοΐμπρα και στην συνέχεια την δολοφονία της (1355). Ο Αλφόνσος Δ΄ ήταν έτοιμος να βρει άλλη νύφη για τον Πέτρο, εκείνος έντονα εξοργισμένος όταν έμαθε ότι αποκεφαλίστηκε μπροστά στα μικρά παιδιά της άρχισε να λεηλατεί την περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Δούρο και Μίνχο. Στις αρχές του 1357 πατέρας και γιος συμφιλιώθηκαν, ο Αλφόνσος Δ΄ πέθανε αμέσως μετά τον Μάιο του 1357 στην Λισσαβόνα.[9]
Θρύλοι
Η Ινές ντε Κάστρο στα πόδια του Αλφόνσου Δ΄ - έργο του 19ου αιώνα
Είχε εξαιρετικές ικανότητες στη μάχη, γι' αυτό πήρε τον τίτλο ο γενναίος και η βασιλεία του ήταν καθοριστική στη δημιουργία τού Πορτογαλικού ναυτικού. Οργάνωσε πλήθος από Πορτογαλικές εμπορικές ναυτικές εκστρατείες, σε μία από αυτές ανακαλύφθηκαν τα Κανάρια νησιά, που αποτελούν σήμερα τμήμα της Ισπανίας. Η τραγική σύγκρουση με τον γιο του Πέτρο και οι μεγάλες του εξερευνήσεις έδωσαν την έμπνευση στον συγγραφέα Λουίς δε Καμόες να γράψει ένα μεγάλο επικό ποίημα που να συνδέεται με τον Αλφόνσο Δ΄. Οι δραματικές σχέσεις ανάμεσα στον Αλφόνσο Δ΄, τον γιο του Πέτρο και την ερωμένη του Ινές ντε Κάστρο έγιναν αντικείμενο σε πολλές όπερες και μπαλάντες πέρα από την πιο γνωστή "Λουσιάδες" του Λουίς δε Καμόες. Οι μετέπειτα Ισπανοί συγγραφείς Χερόνιμο Μπερμούδες (1530 - 1599), Λούις Βέλες ντι Γκεβάρα (1579 - 1644) και οι Γάλλοι Ανρί ντε Μοντερλάν (1895 - 1972), Μάρι Ράσελ Μίτφορντ (1787 - 1855) έγραψαν δράματα με βάση την ιστορία της Ινές ντε Κάστρο
Μαρία 1313-1357, παντρεύτηκε τον Αλφόνσος ΙΑ΄ της Καστίλης από τον Οίκο της Ιβρέας-Καστίλης, εγγονό τού Σάντσο Δ΄. Οι σχέσεις του συζύγου της με την ερωμένη του Έλενορ ντι Γκουσμάν μετέτρεψε τη σχέση σε "ατυχή γάμο με αποτέλεσμα την εξασθένιση των σχέσεων μεταξύ των δυο βασιλείων".[11][13][14][15]
Αλφόνσος (1315-1317), διάδοχος του θρόνου, τάφηκε σε μονή του Δομηνικανού Τάγματος στη Σανταρέμ.[11][13][16]
Πέτρος Α΄ ο Ωμός 1320-1267, βασιλιάς της Πορτογαλίας. Όταν πέθανε η σύζυγός του Κωνσταντία (1345) η μητέρα του Βεατρίκη ανέλαβε την επιμέλεια των παιδιών του, της Μαρίας και του μετέπειτα βασιλιά Φερδινάνδου Α΄.[11][13][17]
González Mínguez, César (2004). "Fernando IV de Castilla (1295-1312): Perfil de un reinado" (PDF). Espacio, Tiempo y Forma, Serie III, Historia Medieval (in Spanish) (17). Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia (UNED), Facultad de Geografía e Historia.
Lourenço Menino, Vanda Lisa (2008). "Cartas de Arras da Rainha D. Beatriz (1309-1359)" (PDF). Estudios humanísticos. Historia (in Portuguese) (7). León: Universidad de León: Servicio de Publicaciones. pp. 349–358. ISSN 1696-0300. Archived from the original (PDF) on 18 April 2014. Retrieved 11 June 2015.
Rodrigues Oliveira, Ana (2010). Rainhas medievais de Portugal. Dezassete mulheres, duas dinastias, quatro séculos de História (in Portuguese). Lisbon: A esfera dos livros.
Sotto Mayor Pizarro, José Augusto (1997). Linhagens Medievais Portuguesas: Genealogias e Estratégias (1279–1325) (in Portuguese). Oporto: Doctorate thesis, author's edition.
Sousa, António Caetano de (1735). Historia Genealógica da Casa Real Portugueza (PDF) (in Portuguese). Lisbon: Lisboa Occidental, of. de Joseph Antonio Da Sylva, Impressor da Academia Real.
.svg)
.png)
.png)
.png)
