Mynachdy San Lourenzo de Carboeiro yw un o adeialdau pwysicaf o ran ei bensaerniaeth Romanesque yng Ngalisia sy'n un o wledydd ymreolaethol Sbaen. Fe'i lleolwyd ger Afon Deza yn Carboeiro, Silleda, Rhanbarth Pontevedra. Meudwy o'r enw Egica oedd perchennog y tir ac fe'i gwerthodd cyn 939 i Doña Tareixa Eiriz a Don Gonzalo Betote, ieirll o Deza.
Roedd y mynachdy'n perthyn i Urdd Sant Bened a gellir ei olrhain yn ôl i'r 10g. Roedd yn ei anterth rhwng y 11fed a'r 12g ac mae heddiw'n dal i fod mewn cyflwr da yn dilyn gwaith adfer yn ail hanner yr 20g. Yn 2015 roedd y gwaith o gynnal a chadw'r adeilad wedi ailddechrau. Saif y trefi Vigo 101 Km i ffwrdd, gyda Pontevedra 75 Km, Ourense 76 Km a Santiago de Compostela 38 Km.[1]
Ceir tair ystlys gyda phedwearedd ar hyd y groesfa (neu 'transept'). Ceir pedair colofn o bopty'r fynedfa fwaog, garreg - sy'n frith o gerfiadau o gymeriadau (cerddorion yn bennaf) allan o Lyfr y Datguddiad - pencampwaith o gelfyddyd yn ôl y pensaeri "heb ei debyg yn unman arall". Fodd bynnag mae'r fynedfa i Portal of La Gloria, sydd yn eithaf agos, yr un mor gywrain.
Dechreuodd y dirywiad yn y 15g, ac yn 1500 drwy orchymyn gan Ferdinand ac Isabella, fe'i israddiwyd i statws 'priordy' gyda rhan ohono'n mynd i berchnogaeth fferm. Ar un cyfnod, bu'n garchar. Ceir ar y muriau ambell ysgrif, gan gynnwys: 'ERA MCCVIIII KALENDAS' IY sef: 'Y Cyntaf o Fehefin 1171'.
Ffilm
Yn 1965, ffilmiwyd Cotolay ym Mynachdy San Lourenzo de Carboeiro, wedi'i chynhyrchu gan Nieves Conde, gyda nifer o drigolion lleol yr ardal yn cymryd rhan.