Groeg yr Henfyd

Groeg yr Henfyd
Math	arddull mewn celf, hen wareiddiad, ardal hanesyddol, ardal ddiwylliannol, diwylliant, cyfnod o hanes
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Hanes Gwlad Groeg
Gwlad	Cymru
Yn ffinio gyda	Thrace, Illyria, Ymerodraeth Persia
Arian	ancient Greek coinage
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Am yr iaith, gweler Hen Roeg (iaith).

Cyfnod o hanes Groeg a barodd am dua mileniwm, hyd at ehangiad Cristnogaeth, oedd Groeg yr Henfyd (hefyd Groeg gynt, hen wlad Groeg). Fe'i ystyrir gan lawer i fod yn un o sylfeini Gwareiddiad y Gorllewin. Roedd diwylliant Groeg yn ddylanwad cryf ar yr Ymerodraeth Rufeinig, a thrwy hynny wedi dylanwadu diwylliant sawl rhan o Ewrop. Gwelir ei holion o hyd mewn meysydd megis iaith, gwleidyddiaeth, athroniaeth, addysg, gwyddoniaeth a'r celfyddydau. Bu'n rhan o ysbrydoliaeth y Dadeni yng Ngorllewin Ewrop, ac fe ysbrydolodd sawl ddiwygiad newydd-glasurol yn y ddeunawfed a'r bedwaredd ganrif ar bymtheg.

Fideo byr o rai o ddyfeisiadau Groeg yr Henfyd

Defnyddir y term Groeg yr Henfyd hefyd i ddisgrifio parth hynafol yr iaith Roeg. Cyfeiria felly at ardaloedd a wladychwyd gan Roegwyr: Cyprus, ynysoedd ac arfordir ddwyreiniol (a gelwir pryd hynny yn Ionia) y Môr Aegeaidd, Sisili a ddeheubarth yr Eidal (a gelwir pryd hynny yn Magna Graecia), a threfedigaethau ar wasgar ar arfordiroedd Colchis, Illyria, Thrace, yr Aifft, Cyrenaica, deheubarth Gâl, rhan ddwyreiniol gorynys Iberia, Iberia'r Cawcasws a Taurica.