Canwr, cerddor a bardd oedd David R. Edwards (3 Medi1964 – 20 Mehefin2021).[1][2][3] Roedd yn cael ei adnabod gan sawl enw yn cynnwys 'Dave Datblygu', 'Dave Edwards' a 'D.R.E.'. Daeth i'r amlwg fel arweinydd y grŵp ôl-pync, arbrofol, Datblygu. Yn ôl John Peel, roedd ei gyfansoddiadau gwreiddiol a chlyfar yn ddigon o reswm ynddynt eu hunain i ddysgu'r iaith Gymraeg.[4]
Bywgraffiad
Ganwyd David Rupert Edwards yn unig fab i Elizabeth Maud Edwards (Betty) a Daniel Mervyn Edwards ac fe'i magwyd yn Aberteifi. Mynychodd Ysgol Uwchradd Aberteifi a disgrifiodd ei addysg fel rhywbeth diflas a di-bwrpas. Tra yn yr ysgol fe ffurfiodd y grŵp Datblygu gyda'i ffrind T. Wyn Davies yn 1982. Ymunodd Patricia Morgan a'r grŵp yn 1984. Gyda'i ddawn o ysgrifennu geiriau caneuon bachog a heriol, fe'i ddisgrifiwyd gan lawer fel bardd.[3] Er iddo ysgrifennu cyfrol o farddoniaeth hefyd, nid oedd yn gweld ei hun fel bardd.[5]
Yn ogystal â Datblygu, gweithiodd David gyda Tŷ Gwydr a Llwybr Llaethog ar L.L. v T.G. MC DRE yn 1992. Tua'r un adeg daeth yn athro yn ysgol uwchradd Llanfair Caereinion ond dywedodd iddo gael ei ddi-swyddo oherwydd ei smygu ac yfed. Daeth cyfnod cyntaf y grŵp i ben ar ôl rhyddhau eu sengl Putsch yn 1995, oherwydd salwch David. Ym mis Medi 2004 ail-ryddhawyd Libertino gan label Ankstmusik mewn bocs-driphlyg ynghyd a'r ddwy albwm cyntaf, Wyau a Pyst. Cyflwynodd hwn gerddoriaeth Dave i genhedlaeth newydd.[6]
Bywyd personol
Bu David a'i gyd-aelod yn Datblygu, Pat, yn gariadon am ryw 3/4 mlynedd yn yr 1980au, ac yn ffrindiau gydol oes. Wedi cyfnod prysur gyda Datblygu ar ddechrau'r 1990au, gwaethygodd ei iechyd meddwl a chafodd ei anfon i'r ysbyty o dan y Ddeddf Iechyd Meddwl. Treuliodd gyfnod o 15 neu 16 mlynedd i mewn ac allan o'r ysbyty meddwl.[7][5]
Yn 2009, cymerodd Dave ran mewn rhaglen ddogfen O Flaen dy Lygaid: Gorawen, ynghyd a'i gyfaill yr actores a'r gantores Rhian Ree Davies. Roedd y ddau yn siarad yn agored am eu salwch, ac am eu cyfnodau mewn ysbytai meddwl.[8] Cyhoeddwyd hunangofiant David gan Y Lolfa ym mis Hydref 2009, sef Atgofion Hen Wanc.
Marwolaeth a theyrngedau
Bu farw ar ddydd Sul 20 Mehefin 2021, yn ei gartref yng Nghaerfyrddin, yn 56 mlwydd oed.[1] Roedd wedi bod yn dioddef gyda phroblemau iechyd yn cynnwys epilepsi a chlefyd y siwgr. Cyhoeddwyd y neges gan label Ankstmusik ar Twitter nos Fawrth, 22 Mehefin.[9]
Dywedodd Emyr Glyn Williams o Label Recordiau Ankst fod Dave yn y broses o baratoi ar gyfer creu albym newydd gyda Pat Morgan.
Cafwyd nifer fawr o deyrngedau ar y cyfryngau cymdeithasol. Dywedodd Pat Morgan fod David yn "un o'r ffrindiau gorau allan rywun gael. Personoliaeth enfawr, hael, arth o ddyn; bydd ei ddylanwad yn dal i fyw".[10] Yn ôl y DJ ac actor Gareth Potter roedd hi'n "anrhydedd bod wedi gallu galw Dave yn ffrind" ac "Roedd Dave yn cynrychioli y teimlad ‘na o ankst, y teimlad o ‘ma raid bod mwy i fywyd na be oedd yn mynd ymlaen yng Nghymru ar y pryd’".[11]
Cafwyd teyrnged gan Brif Weinidog Cymru, Mark Drakeford yn dweud "Newyddion hynod o drist. Chwaraeodd ran allweddol yn sefydlu y diwylliant rydym yn ei nabod a’i fwynhau heddiw".[12]
Cynhaliwyd angladd preifat iddo am 1pm ar ddydd Sadwrn, 3 Gorffennaf yn Eglwys y Santes Fair, Aberteifi cyn ei gladdu ym mynwent Aberteifi.
.jpg)
