Ustavni sud Republike Srpske

Ustavni sud Republike Srpske je sud koji ima centralnu ulogu unutar bosanskohercegovačkog entiteta Republike Srpske. Sud je ustanovljen Ustavom Republike Srpske koji je donesen 28. februara 1992, a počeo je sa radom 1. jula 1994. godine.^[1]

Nadležnosti

Ustavni sud Republike Srpske:^[2]

odlučuje o saglasnosti zakona, drugih propisa i općih aktova sa Ustavom;
odlučuje o saglasnosti propisa i općih aktova sa zakonom;
rješava sukob nadležnosti između organa zakonodavne, izvršne i sudske vlasti;
rješava sukob nadležnosti između organa Republike, grada i općine;
odlučuje o saglasnosti programa, statuta i drugih općih aktova političkih organizacija sa Ustavom i zakonom.
prati pojave od interesa za ostvarivanje ustavnosti i zakonitosti, obavještava najviše ustavne organe Republike o stanju i problemima u toj oblasti i daje im mišljenja i prijedloge za donošenje zakona i preuzimanje drugih mjera radi osiguranja ustavnosti i zakonitosti i zaštite sloboda i prava građana, organizacija i zajednica;
može ocjenjivati ustavnost zakona i ustavnost i zakonitost propisa i općih aktova koji su prestali da važe, ako od prestanka važenja do pokretanja postupka nije proteklo više od jedne godine;
odlučuje o saglasnosti zakona, drugih propisa i općih aktova Narodne skupštine sa odredbama Ustava o zaštiti vitalnih nacionalnih interesa konstitutivnih naroda;
odlučuje o pitanjima imuniteta, koja proističu iz zakona kojima se uređuje imunitet u Republici Srpskoj.

Odluke Ustavnog suda su posljednje i obavezujuće na teritoriji Republike Srpske, a te obaveze izvršava Vlada Republike Srpske.

Sastav

Ustavni sud ima devet sudija, uključujući i predsjednika Suda, od kojih se najmanje dvojica sudija biraju iz svakog konstitutivnog naroda i jedan iz reda ostalih. Sudije Ustavnog suda se biraju na osam godina i ne mogu biti ponovo birani. Sud ima i dva potpredsjednika, koji su iz reda drugih naroda u odnosu na predsjednika Suda.

Vijeće za zaštitu vitalnog nacionalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske je osnovano kako bi odlučivalo o pitanjima vitalnog nacionalnog interesa u proceduri opisanoj u Amandmanu LXXXII Ustava RS. Ovo vijeće razmatra sva pitanja koja su od vitalnog nacionalnog interesa.

Vijeće za zaštitu vitalnog interesa sastoji se od sedam članova, dva iz svakog konstitutivnog naroda i jedan član iz reda Ostalih. Sudije bira Narodna skupština Republike Srpske i Vijeće naroda Republike Srpske.

Narodnoj skupštini kandidate za predsjednika i sudije Ustavnog suda predlaže predsjednik Republike, na prijedlog Visokog sudskog i tužilačkog vijeća Bosne i Hercegovine.

Trenutni članovi Ustavnog suda su:

Džerard Selman, predsjednik, (prvi mandat, od juna 2012.)
Snežana Savić, potpredsjednik, (prvi mandat, od juna 2012.)
Milenko Arapović, potpredsjednik (prvi mandat, od juna 2012.)
Vojin Bojanić, (drugi mandat, od oktobra 2003.)
Amor Bukić, (prvi mandat, od juna 2012.)
Zlatko Kulenović, (prvi mandat, od maja 2013.)
Duško Medić, (drugi mandat, od oktobra 2003.)
Marko Rajčević, (drugi mandat, od marta 1998.) i
Irena Mojović, (prvi mandat, od maja 2015.).

Postupak

Svako može dati inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti.

Postupak pred Ustavnim sudom mogu, bez ograničenja, pokrenuti predsjednik Republike, Narodna skupština i Vlada, a ostali organi, organizacije i zajednice pod uslovima utvrđenim zakonom.

Ustavni sud može i sam pokrenuti postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti.

Kad Ustavni sud utvrdi da zakon nije u saglasnosti sa Ustavom ili da drugi propis ili opći akt nije u saglasnosti sa Ustavom ili zakonom, taj zakon, drugi propisi ili opći akt prestaje da važi danom objavljivanja odluke Ustavnog suda.