José Saramago

José Saramago
José Saramago, 2008. godine
Rođenje	(1922-11-16) 16. novembar 1922. Azinhaga, Portugal
Smrt	18. juni 2010(2010-06-18) (87 godina) Lanzarote, Španija
Zanimanje	književnik
Jezik	Portugalski
Nacionalnost	Portugalac
Period	1947 – 2010
Poznata djela Sjećanje na samostan (Memorial do Convento) - 1982. Kameni splav (A Jangada de Pedra) - 1986. Evanđele po Isusu Kristu (O Evangelho Segundo Jesus Cristo) - 1991. Sljepilo (Ensaio sobre a Cegueira) - 1995. Zapis o pronicljivosti (Ensaio sobre a Lucidez) - 2004. Smrt s prekidima (As Intermitências da Morte) - 2005. Putovanje jednog slona (A Viagem do Elefante) - 2008.
Suprug(a)	Pilar del Rio (1988-2010) Ilda Reis (1944-1970)
Nagrade	Camõesova nagrada (1995) Nobelova nagrada za književnost (1998)
Potpis
Veb-sajt: http://www.josesaramago.org/

José de Sousa Saramago (16. novembra 1922 – 18. juni 2010) bio je portugalski pisac i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1998. godine.

Više od dva miliona primjeraka Saramagovih knjiga je prodano u njegovoj rodnoj zemlji dok su mu djela prevedena na 25 jezika.^[1][2] Kao zagovornik slobodarskog komunizma, Saramago je kritikovan od strane institucija, kao što je Katolička crkva, Evropska unija i Međunarodni monetarni fond a kao ateista, branio je ljubav kao instrument za poboljšanje ljudskog stanja.

1992. godine, Vlada Portugala pod vodstvom premijera Aníbala Cavaco Silve, je naredila uklanjanje njegovog djela Evanđelje po Isusu Kristu iz favorita Nagrade Aristeion, tvrdeći da je rad religiozno uvredljiv. Obeshrabren ovom političkom cenzure svoga rada, Saramago je otišao u egzil, na špansko ostrvo Lanzarote, na kojem je živio do svoje smrti 2010. godine.^[3] Saramago je bio jedan od osnivača Nacionalnog fronta za odbranu kulture u Lisabonu 1992. godine sa suosnivačem Orhanom Pamukom.

Biografija

José Saramago je rođen 16. novembra 1922. godine u Azinjagi (Portugal), u siromašnoj seoskoj porodici. Teška materijalna situacija ga prinuđuje da promjeni niz zanimanja, da bi se tek 1976. godine posvetio isključivo književnosti. Saramago je za života smatran najvećim živim portugalskim i jednim od najuticajnijih evropskih pisaca današnjice. Njegova djela prevedena su na preko trideset jezika. Dobio je Nobelovu nagradu za književnost 1998. godine za roman "Sedam Sunaca i Sedam Mjesečina".

Umro je u egzilu, 18. juna 2010. godine u Španiji.

Djela

Najpoznatija djela su mu:

• Sjećanje na samostan (Memorial do Convento) - 1982. - Nobelova nagrada
• Kameni splav (A Jangada de Pedra) - 1986.
• Evanđele po Isusu Kristu (O Evangelho Segundo Jesus Cristo) - 1991.
• Sljepilo (Ensaio sobre a Cegueira) - 1995.
• Zapis o pronicljivosti (Ensaio sobre a Lucidez) - 2004.
• Smrt s prekidima (As Intermitências da Morte) - 2005.
• Putovanje jednog slona (A Viagem do Elefante) - 2008.

Sljepilo

"Sljepilo" ima za temu apokalipsu koja se javlja u vidu epidemije neobjašnjivog i neizlječivog sljepila. Pokušavajući da se snađu i prežive, ljudi postaju nemilosrdni.

Sedam sunaca i sedam mjesečina (Sjećanje na samostan)

Uzbudljiva priča, protkana suptilnom ironijom, problemi koji su vječno ljudski, slika portugalskog društva s početka 18. vijeka – neodgovoran kralj Žoao V., pobožna kraljica Marija Ana dugo ne može da podari kralju tako željenog nasljednika, sveti oci skloni grijehu, revnosna Inkvizicija, siromašni seljaci koji nesretno stradaju dok s Bogom na usnama grade veliki manastir za franjevce koji im je kralj obećao pošto su mu prorekli da će imati poroda – sve to kao u kakvoj renesansnoj igri oživljava Saramago u svom djelu. Tu je i drugi tok romana, u kojem je pisac sa toplinom progovorio i o nekim drugim ljudskim stremljenjima, osim onim zemaljskim, o čovjekovoj potrebi da se povremeno vine u njemu nedostupne prostore i da u njima potraži radost, utjehu i smisao za svoj život. Kao mitski Dedal i otac Bartolomeo Lorenzo (ličnost koja je stvarno postojala i preteča je savremenih vazduhoplovaca) sanja o poduhvatu koji do tad ni jedan čovjek nije ostvario, da konstruiše mašinu (vazduhoplov) koja će ga odnijeti do sunca. U tome mu pomaže u ratu osakaćeni Baltazar, zvani Sedam Sunaca i njegova Bilmunda, zvana Sedam mjesečina, koja ima dar da vidi dušu svakog čovjeka. I dok se inkvizicija pedantno bavi ljudskom dušom, pročišćavajući je spaljivanjem na lomačama, dotle se ovo troje Božijih ljudi, uz kraljevsku pomoć, priprema za veliki poduhvat. Jednog dana zaista će poletjeti, ali ne uz pomoć duše nego uz pomoć ljudske volje, hiljadu volja koje je svojim neobičnim moćima sakupila Belmunda. Velinčastvena priča o običnim i neobičnim stvarima, o ljubavi, i o padu, o čovjekovoj potrebi da se približi božanskom i makar za trenutak da se osjeti njemu ravnim.

Evanđelje po Isusu Kristu

Roman koji je podigao nečuvenu buru u čitavom katoličkom svijetu, kritikovan i anatemisan od Vatikana i klera kao antievanđelje, dok za druge od predstavlja prekršćansku priču o ljubavi i ljudskoj žrtvi i o dvadeset vijekova netolerentnosti i patnji koje su usljedili. Sam pisac je ovu knjigu predstavio na svoj skromni način kao "tek još jedno Evanđelje koje pokušava da, uz nešto slobodne interpretacije popuni prazan prostor između epizoda Isusovog života onakvih, kakve su ispropovjedane u drugim Evanđeljima". Knjiga je pravi izazov za sve koji uživaju u preplitanju sumračnog realizma, grotesne fantazije i oštrog humora, a sve iz pera vrhunskog pisca.

Reference

1. Eberstadt, Fernanda (18. juni 2010.) "Preminuo José Saramago, dobitnik Nobelove nagrade" The New York Times Pristupljeno 10.5.2016.
2. "Nobelovac, komunist brani rad". The New York Times. 12. oktobar 1998. Pristupljeno 10.5.2016.
3. Quoted in: Eberstadt, Fernanda (26 August 2007). "The Unexpected Fantasist". The New York Times Pristupljeno 10.5.2016.