Seaborgiom
Un elfenn gimiek eo ar seaborgiom ; Sg eo e arouez kimiek, 106 e niver atomek ha 263,118 e dolz atomek. Ur metal ardreuzat eo. Skinoberiek eo ar seaborgiom[1].
Un elfenn kevanaozet gant mab-den eo ar seaborgiom, n'eus ket anezhañ en natur.
Istor
E miz Gwengolo 1974, e Lawrence Berkeley National Laboratory (LBNL) e Kalifornia, ur skipailh kaset gant Albert Ghiorso a zeuas a-benn da genderc'hañ un atom eus izotop 263 an elfenn 106 (263106) dre vombezenniñ 249Cf gant derc'hanoù 18O[2].
E 1985, en Ensavadur Unvanet an Enklaskoù Nukleel (ruseg : Объединённый институт ядерных исследований, ОИЯИ) e Dubna[3] e teuas Georgiy Flerov, Youri Oganesian hag o skipailh da genaozañ an izotopoù 259106 ha 260106 dre vombezenniñ plom gant krom.
Tabut a voe pa ginnigas LBNL envel an elfenn nevez en enor da unan eus izili ar skipailh, Glenn T. Seaborg (1912-1999), en devoa kemeret perzh e dizoloadur meur ag aktinid. Unnilhexium e voe an anv kinniget gant an International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) da c'hortoz gwell. E 1994 e kinnigas an IUPAC an anv rutherfordium, ha divizout a reas ne vije elfenn ebet a gement a vije anvet en enor d'un den bev[4]. Enep an diviz-se e savas an American Chemical Society (ACS), pa oa bet anvet an einsteiniom e-kerzh buhez Albert Einstein. E 1998, pa voe tabut adarre a-zivout an elfennoù 104Rf betek 108Hs, ez asantas an IUPAC e vije seaborgium anv etrebroadel an elfenn 106.
Perzhioù
Dre arselliñ an izotop stabilañ 271Sg, eo 2,4 munutenn e hanter-vuhez, e ouzer ez eo perzhioù 106Sg par da re e amezeg er strollad 6, ar wolfram 74W.
Diouganet eo e vije Sg an elfenn bounnerañ e strollad 6 an daolenn, dindan 24Cr, 42Mo ha 74W. Dre m'eo +6 niver oksidadur an teir elfenn-se ha dre ma teu stabiloc'h-stabilañ a-feur ma tiskenner er strollad e c'haller lavaret ez eo +6 (stabil) niver oksidadur ar seaborgiom.
Kimiek
Diwar re 42Mo ha 74W e c'haller diouganañ e vo perzhioù kimiek ar seaborgiom par da re e amezeien.
Izotopoù
Meur ag izotop da Sg zo bet kevanaozet a-c'houde 1974, dre zagweredoù disheñvel, a gavor en daolenn amañ a-is.
Izotop |
Kavet e |
Dazgwered
|
258Sg |
1994 |
209Bi(51V,2n)
|
259Sg |
1985 |
207Pb(54Cr,2n)
|
260Sg |
1985 |
208Pb(54Cr,2n)
|
261gSg |
1985 |
208Pb(54Cr,n)
|
261mSg |
2009 |
208Pb(54Cr,n)
|
262Sg |
2001 |
207Pb(64Ni,n)[5]
|
263mSg |
1974 |
249Cf(18O,4n)
|
263gSg |
1994 |
208Pb(64Ni,n)[5]
|
|
Izotop |
Kavet e |
Dazgwered
|
264Sg |
2006 |
238U(30Si,4n)
|
265Sg |
1993 |
248Cm(22Ne,5n)
|
266Sg |
2004 |
248Cm(26Mg,4n)
|
267Sg |
2004 |
248Cm(26Mg,3n)[6]
|
268Sg |
(dianav)
|
269Sg |
2010 |
242Pu(48Ca,5n)[7]
|
270Sg |
(dianav)
|
271Sg |
2003 |
242Pu(48Ca,3n)[7]
|
|
Arver
Hini ebet, war-bouez an enklaskoù.
Notennoù
Daveennoù
- American Chemical Society (en) Liamm oberiant 25 DU 12
- AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Gimiezh, Preder, Plomelin, 2008 ISBN 978-2-901383-69-7 Preder
- AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Fizik, Preder, Plomelin, 2006 ISBN 978-2-901383-64-2
- Annales de chimie et de physique, Gallica / Bibliothèque nationale de France (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
- Atomic weights of the elements 2007 (IUPAC Technical Report) Pure an Applied Chemistry (en) Liamm oberiant 26 HER 12
- Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements National Institute of Standards and Technology (en) Liamm oberiant 18 HER 12
- Bureau de Recherche Géologique et Minière (BRGM) (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
- CONSIDINE Glenn D., Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry, Wiley-Interscience, 2005 ISBN 978-0-471-61525-5 (en)
- DEPOVERE Paul, La classification périodique des éléments — La merveille fondamentale de l'Univers, De Boeck, Brussels, Belgia, 2002 ISBN 978-2-8041-4107-3 (fr)
- EMSLEY John, Nature's Building Blocks — An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, 2001 ISBN 978-0-19-850341-5 (en)
- Geriadur brezhoneg An Here, Plougastell-Daoulaz, 2001 ISBN 978-2-86843-236-0
- ÉTIENNE Guy, Geriadur ar Stlenneg, Preder, 1996 ISBN 978-2-901383-14-7
- HOLDEN Norman, History of the Origin of the Chemical elements and Their Discoverers, New York, 2001 Brookhaven National Laboratory (en) Liamm oberiant 26 HER 12
- International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) (en) Liamm oberiant 26 HER 12
- Joint Institute for Nuclear Research (ОИЯИ e Dubna) (en) Liamm oberiant 25 DU 2012
- LIDE David R., CRC Handbook of Chemistry and Physics - 88th Edition, CRC Press,2007 ISBN 978-0-8493-0488-0 (en)
- National Nuclear Data Center (en) Liamm oberiant 09 KZU 12
- Royal Society of Chemistry (en) Liamm oberiant 03 KZU 2012
- STWERTKA Albert, A Guide to the Elements, Oxford University Press, 1996 ISBN 978-0-19-508083-4 (en)
- Webelements (en) Liamm oberiant 26 HER 2012
|
|