Enor Richmond eo an anv a vez graet eus an dalc'h, e gwalarn Yorkshire hiziv, hag a voe roet d'ar c'hont breizhad Alan ar Rouz gant ar roue Gwilherm an Alouber e 1071. An dalc'h-se, hag a oa gouest da bourveziñ peadra da servij 60 marc'heg, a oa unan eus ar re vrasañ eus Bro-Saoz norman[1].
An darn vrasañ eus an douaroù-se a oa bet d'ar roue Edwin Mercia a-raok.
Dalc'herien Enor Richmond
An dud-se a veze graet « aotrouien Richmond » (Lords of Richmond e saozneg) anezho. Distaget e veze Enor Richmond a-wechoù diouzh titl kont Richmond pe, diwezhatoc'h, diouzh hini dug Richmond. Darnel e vez ar gwirioù roet gant ar roue saoz ha kastell Richmond ne veze ket lod anezho atav.
Guy de Thouars - trede pried Konstanza Breizh ; adkemeret e voe an Enor gant ar gurunenn saoz evit kastizañ an daou bried savet a-enep ar roue Yann Dizouar en 1204 evit tennañ dial eus marv Arzhur Iañ;
Ranulph de Blondeville, kont Chester - a voe roet dezhañ Enor Richmond en 1205 ; Ralph a oa eil pried Konstanza Breizh.
Pêr Iañ (Breizh) - pried da Alix de Thouars ha deuñv da Guy de Thouars ha Konstanza Breizh ; un darn eus Enor Richmond en doe e 1218 hogen tennet e voe digantañ gant Herri III dre m'en devoa touet e le d'ar roue gall Loeiz IX
↑Butler, Lawrence (2003). "4.The origins of the honour of Richmond and its castles", in Robert Liddiard:Anglo Norman Castles. Woodbridge, Suffolk : The Boydell Press. 91–95 p. ISBN 0851159044.
Levrlennadur
Jeulin, Paul, Un grand « Honneur » anglais. Aperçus sur le « comté » de Richmond en Angleterre, possession des ducs de Bretagne, Annales de Bretagne XLII, p. 265
Chartier, Erwan, L'Honneur de Richmond, Manoirs et châteaux des pays de Bretagne, niv. 9