Заходнеўкраінскі нацыянальны ўніверсітэт (укр.: Західноукраїнський національний університет) — вышэйшая навучальная ўстанова эканамічнага профілю ў горадзе Цярнопаль ва Украіне.
Першым крокам у станаўленні навучальнай установы быў загад Міністэрства вышэйшай і спецыяльнай адукацыі УССР ад 30 чэрвеня 1966 г. № 418, згодна з якім з мэтай выканання пастановы ЦК Кампартыі Украіны і Савета міністраў УССР у Цярнопалі было адкрыта аддзяленне фінансава-эканамічнага факультэта Кіеўскага інстытута народнай гаспадаркі імя Д. С. Каротчанкі (1966—1967 гг.). Загадчыкам аддзялення быў прызначаны 37-гадовы кандыдат эканамічных навук, дацэнт медінстытута Леанід Аляксеевіч Канішчанка.
Ў мясцовым аддзяленні КІНГ спачатку працавалі 5 штатных выкладчыкаў і 12 з пагадзіннай аплатай, а таксама некалькі адміністрацыйна-гаспадарчых і дапаможных работнікаў. Першымі штатнымі выкладчыкамі аддзялення, акрамя самога дацэнта Л. А. Канішчанкі, які выкладаў палітэканомію, былі А. Ф. Бабінскі — выкладчык фізічнага выхавання, М. І. Дзядзька — выкладчык гісторыі КПСС, Ю. І. Фацеева — выкладчык замежных моў (англійскай і нямецкай), Г. С. Шавела — выкладчык вышэйшай матэматыкі.
На працягу 1967/68 навучальнага года былі арганізаваныя тры формы навучання: дзённая, вячэрняя і завочная, а колькасць студэнтаў, якія вучыліся па спецыяльнасцях «Фінансы і крэдыт» і «Бухгалтарскі ўлік» (да спецыялізацыі «Улік у сельскай гаспадарцы» дадалася спецыялізацыя «Бухгалтарскі ўлік у прамысловасці»), вырасла ад 75 да 515. Навучальны працэс забяспечвалі 19 выкладчыкаў, з іх 7 — з навуковымі ступенямі.
У 1970 г. філіял размяшчаўся ў 3 навучальных чатырохпавярховых карпусах агульнай плошчай 7750 м², у тым ліку вучэбнай — 3962 м². У гэтым жа годзе пачалося будаўніцтва яшчэ аднаго інтэрната і адзінага сярод ВНУ горада спартыўнага комплексу на 500 м². У 1970 г. філіял КІНГ адсвяткаваў першы выпуск падрыхтаваных ім 73 спецыялістаў. Сямёра з іх атрымалі дыпломы з адзнакай.
У 1971 г. на базе філіяла КІНГ арганізаваны Цярнопальскі фінансава-эканамічны інстытут (ЦФЭІ) (1971—1989). Выконваючым абавязкі рэктара, а затым рэктарам быў прызначаны Л. А. Канішчанка.
Інстытут стаў першай ва УССР вышэйшай навучальнай установай фінансава-эканамічнага профілю, якой у сярэдзіне 1971 г. згодна з загадам міністра вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі УССР была прысвоена другая катэгорыя, а 1 верасня 1979 г. — першая. Тады на тэрыторыі былога Савецкага Саюза дзейнічалі ўсяго чатыры фінансава-эканамічныя інстытуты — Казанскі, Ленінградскі, Маскоўскі і Цярнопальскі, іх галоўная задача заключалася ў падрыхтоўцы кваліфікаваных спецыялістаў-эканамістаў для фінансавай сістэмы, прамысловасці, сельскай гаспадаркі і дзяржаўнай статыстыкі.
Другім рэктарам стаў доктар эканамічных навук, прафесар, удзельнік Другой сусветнай вайны П. Д. Гумянюк (1975—1983). У красавіку 1984 г. навучальную ўстанову ўзначаліў трэці рэктар — кандыдат эканамічных навук, прафесар О. А. Усценка (1984—2002).
Дзякуючы намаганням кіраўніцтва рост вну працягваўся. Перш за ўсё, пашыралася сетка факультэтаў. У 1988/89 н.г. функцыянавала 6 факультэтаў, падрыхтоўчае аддзяленне і падрыхтоўчыя курсы.
У пачатку 1991 г. у інстытуце на 27 кафедрах працавалі 349 выкладчыкаў, больш за 60 % з іх — з навуковымі ступенямі і вучонымі званнямі, у тым ліку 22 доктара навук, прафесара. Новы этап у развіцці навучальнай установы распачаты пастановай Кабінета Міністраў Украіны № 592 ад 29 жніўня 1994 г. «Аб удасканаленні вышэйшых навучальных устаноў». На базе інстытута створана Цярнопальская акадэмія народнай гаспадаркі (ЦАНГ) (1994—2005) — вышэйшая навучальная ўстанова ўніверсітэцкага тыпу.
5 ліпеня 2002 г. працоўны калектыў выбраў рэктарам С. І. Юрыя. 18 ліпеня Міністэрства адукацыі і навукі Украіны падпісала пяцігадовы кантракт з новаабраным рэктарам.
30 сакавіка 2005 г. Кабінет Міністраў Украіны задаволіў хадайніцтва Вучонага савета навучальнай установы, Цярнопальскай аблдзяржадміністрацыі і Міністэрства адукацыі і навукі Украіны, стварыўшы на базе акадэміі Цярнопальскі дзяржаўны эканамічны ўніверсітэт (ЦДЭУ). 23 чэрвеня 2005 г. адбыліся выбары першага рэктара ЦДЭУ, паколькі з ліквідацыяй ЦАНГ і стварэннем на яе базе ўніверсітэта былі спыненыя паўнамоцтвы рэктара. Па выніках тайнага галасавання перамог папярэдні рэктар, прафесар С. І. Юрый.
29 верасня 2006 г., улічваючы агульнадзяржаўнае і міжнароднае прызнанне вынікаў дзейнасці ЦДЭУ, яго значны ўклад у развіццё нацыянальнай адукацыі і навукі, Указам Прэзідэнта Украіны Віктара Юшчанкі ўніверсітэту прысвоены статус нацыянальнага.
Згодна з загадам Міністэрства адукацыі і навукі Украіны ад 15 красавіка 2013 г., доктар эканамічных навук, прафесар А. І. Крысаваты прызначаны на пасаду рэктара Цярнопальскага нацыянальнага эканамічнага ўніверсітэта.
20 кастрычніка 2016 года вну адсвяткавала сваё 50-годдзе.