Залаты век Іспаніі

Рэзідэнцыя Іспанскіх Габсбургаў — манастыр Эскарыял

Дыега Веласкес. «Дзіды» (1635). Прада

Залаты век Іспаніі (Siglo de Oro) — найвялікшы культурны ўздым у гісторыі Іспаніі, які прыпаў на XVI і на першую палову XVII стагоддзя.

Іспанская дзяржава ўтварылася ў канцы XV стагоддзя шляхам дынастычнага шлюбу «каталіцкіх каралёў» Кастыліі і Арагона. У эпоху Вялікіх геаграфічных адкрыццяў складаецца каланіяльная імперыя Іспанскіх Габсбургаў, над якой, згодна з вядомай прыказкай таго часу, ніколі не заходзіла сонца. Адначасова Іспаніі ўдалося ўмацаваць свае пазіцыі ў Еўропе. Іспанская і партугальская карона аб'ядналіся ў дынастычнай уніі, у склад Іспаніі ўвайшлі найбагацейшыя землі Еўропы — Бургундскія Нідэрланды, экспансія ў Італіі прывяла да іспанізацыі Паўднёвай Італіі.

Палітыка-эканамічны ўздым прывёў да таго, што ў перыяд Контррэфармацыі Іспанія апынулася ў ролі культурнага флагмана ўсёй каталіцкай Еўропы, пакінуўшы пасля сябе цэлы шэраг выдатных культурных здзяйсненняў:

• Саламанкская школа сфармулявала тэорыі парытэту пакупніцкай здольнасці і свабоднага рынку; Франсіска дэ Віторыя заклаў асновы міжнароднага права;
• раманы «Дон Кіхот» і «Ласарылья з Тормеса», фарміраванне жанру круцельскага рамана, драматургія Лопэ дэ Вегі і Кальдэрона;
• фарміраванне самабытнай музычнай школы на чале з Тамасам Луісам дэ Вікторыем і арыгінальнай музычнай навукі (Хуан Бермуда, Франсіска дэ Салінас);
• будаўніцтва Эскарыяла і небывалы ўздым іспанскага жывапісу (Эль Грэка, Веласкес, Мурылья, Сурбаран).

Храналагічныя межы Залатога веку ў палітычным і культурным сэнсах не супадаюць: Іспанія мела статус вялікай дзяржавы з моманту адкрыцця Калумбам Амерыкі і да Пірэнейскага міру 1659 года, а залаты век іспанскай культуры пачынаецца з публікацыі рамана «Ласарылья з Тормеса» (1554) да смерці апошняга з класічных іспанскіх пісьменнікаў, Кальдэрона, у 1681 годзе. Адзінага меркавання пра часавыя рамкі перыяду ў гістарыяграфіі не сфарміравалася.

Гл. таксама

• Залаты век Галандыі
• Вялікі век Францыі
• Шведскі век
• Залаты век яўрэяў у Іспаніі

Літаратура

• Henry Kamen. Golden Age Spain. 2nd edition. Palgrave Macmillan, 2005. ISBN 9781403933379.
• Joan Sureda. Golden Age of Spain: Painting, Sculpture, Architecture. Vendome Press, 2008. ISBN 9780865651982.
• Antonio Domínguez Ortiz. The Golden Age of Spain, 1516—1659. Basic Books, 1971.