Забойства супрацоўнікаў Чырвонага Крыжа ў Чачні

Забойства супрацоўнікаў Чырвонага Крыжа ў Чачні — забойства 17 снежня 1996 года шасцярых супрацоўнікаў Міжнароднага камітэта Чырвонага Крыжа у шпіталі ў вёсцы Новыя Атагі Шалінскага раёна (руск.) (бел. Чачэнскай Рэспублікі.

Злачынства

Па заключэнні намесніка начальніка аддзела па асабліва важных справах Генпракуратуры Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя С. Юсупава, каля 10-12 узброеных людзей прыкладна ў 3:30 ночы ўварваліся ў шпіталь і расстралялі шасцярых чалавек. Загінулі медсёстры Фернанда Калада (Іспанія), Інгаборг Фос (Нарвегія) і Нэнсі Малай (Канада), хірургічныя сёстры Гунгільда Міклебуст (Нарвегія) і Шэрыль Таёр (Новая Зеландыя), а таксама будаўнік Ханс Алькабут (Швецыя). Быў цяжка паранены начальнік шпіталя Крыстаф Ганс (Швецыя)^[1].

Рэакцыя ўлады

Былы ў той час міністрам унутраных спраў Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя Казбек Махашаў адразу пасля трагедыі абяцаў знайсці і строга пакараць злачынцаў. З гэтай мэтай была створана спецыяльная аператыўна-вышуковая група. Аднак злачынцы не былі знойдзеныя^[1].

Версіі

Паводле некаторых крыніц, калі група выйшла на след, які паказвае на ўдзел у злачынстве Хатаба, кіраўнік дэпартамента нацыянальнай бяспекі Абу Маўсаеў (руск.) (бел. прапанаваў супрацоўнікам групы ўзяць новы след, які вядзе ў Расію. Хатаб неаднаразова пагражаў супрацоўнікам Чырвонага Крыжа. Баевікоў раздражняла прысутнасць у Чачні хрысціянскай сімволікі — Чырвонага Крыжа. Аднак Хатаб адмовіўся даваць паказанні і забараніў рабіць гэта сваім падначаленым^[1].

Па сведчанні маёра ФСБ Аляксея Пацёмкіна, які перабег на Захад (руск.) (бел., атрад расійскага спепрызну на чале з капітанам Севасцьянавым атрымаў загад выбіць са школы, дзе размяшчаўся шпіталь, чачэнцаў, што знаходзіліся там. Спецпрызнаўцы, якія ўварваліся на тэрыторыю шпіталя прынялі ўрачоў за чачэнцаў і адкрылі агонь^[2].

Па сцвярджэннях Ахмеда Закаева (руск.) (бел., расійскія ўлады не хацелі, каб Чырвоны Крыж працягваў функцыянаваць у Рэспубліцы пасля заканчэння вайны:

Мы выходзілі з прапановамі, рабілі запыт нават пасля падпісання пагаднення паміж міністэрствамі ўнутраных спраў, паміж генпракуратурай Расіі і генпракуратурай Чачэніі, неаднаразова звярталіся да расійскага боку з тым, каб нам далі дапытаць аднаго з так званых чачэнскіх апазіцыянераў Адама Дэніева, які ўдзельнічаў у гэтай аперацыі разам з рускімі. Але з гэтым чалавекам нам не далі сустрэцца^[2].

На думку Івана Рыбкіна (руск.) (бел. гэта была акцыя запалохвання з мэтай перашкодзіць мірнаму ўрэгуляванню сітуацыі вакол Чачні. «Партыя вайны» была вельмі актыўнай і рабіла для гэтага самыя розныя меры. У прыватнасці, усяляк дэскрэдытаваліся ўдзельнікі перамоўнага працэсу. З-за ціску гэтых сіл выйшаў з працэсу ўрэгулявання Аляксандр Лебедзь. Рыбкін не выключае магчымасць ажыццяўлення акцыі ў Новых Атагах расійскімі спецслужбамі^[2].

На думку публіцыста Уладзіміра Паўлава, пасля заключэння хасавюртаўскіх пагадненняў (руск.) (бел. асноўнай задачай Дэпартамента дзяржаўнай бяспекі ЧРІ (руск.) (бел. стала захаванне ўлады Зелімхана Яндарбіева. Забойства супрацоўнікаў Чырвонага Крыжа было ажыццёўлена ДДБ ЧРІ па загадзе Яндарбіева з мэтай адцягнуць правядзенне прэзідэнцкіх выбараў (руск.) (бел.^[3].