Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Ваенна-паветраныя сілы Катангі

Ваенна-паветраныя сілы Катангі
фр.: Aviation militaire Katangaise
Гады існавання 19601963
Краіна Дзяржава Катанга
Уваходзіць у Узброеныя сілы Катангі
Тып ваенна-паветраныя сілы
Удзел у Кангалезскі крызіс

Ваенна-паветраныя сілы Катангі, таксама «Авікат» (фр.: Force aérienne katangaise / Aviation militaire Katangaise) — паветраны складнік узброеных сіл самаабвешчанай Дзяржавы Катанга (1960—1963) на тэрыторыі былога Бельгійскага Конга.

Гісторыя

Першыя згадкі пра ВПС Катангі адносяцца да ліпеня—жніўня 1960 года. Са жніўня «Авікат» займалася пастаўкай боепрысаў і ўзбраення сваім саюзнікам — паўстанцам Касаі. У верасні зафіксаваны першыя выпадкі баявога прымянення авіяцыі сепаратыстаў, калі катангскія самалёты і верталёты сталі скідываць на ўрадавыя войскі самаробныя бомбы. Яны ствараліся з ручных гранат са своеасаблівымі «запавольнікамі», зробленымі з піўных бутэлек. Каб пазбегнуць заўчаснага падрыву гранаты яшчэ ў паветры, дзяржальню ўстаўлялі ў рыльца бутэлькі, якое ўтрымлівала ахоўную клямар у прыціснутым стане. Пры ўдары аб зямлю бутэлька разбівалася, вызваляючы засцерагальнік.

У сакавіку 1961 года катангскія Dove прынялі ўдзел ў баях за горад Манона, дзе яны выкарыстоўваліся ў якасці штурмавікоў. 28 жніўня міратворцы ААН захапілі аэрадром Луана, і паўстанцы страцілі большасць сваіх самалётаў і верталётаў. 13 верасня французскі найміт Жазеф Маген на Magister «Авіката» атакаваў і знішчыў дзве індыйскія бронемашыны, а потым абстраляў ірландскіх міратворцаў. У наступныя некалькі дзён самалёт нанёс шэраг адчувальных удараў па авіябазах ААН. На аэрадроме Луана ён знішчыў некалькі транспартных самалётаў і пашкодзіў кантрольна-дыспетчарскую вежу, а аэрадром у Бацы наогул быў на некалькі месяцаў выведзены з ладу. Акрамя таго, француз скінуў дзве бомбы на толькі што захоплены «блакітнымі каскамі» аэрадром Элізабетвіля. 5 снежня ўсе наяўныя самалёты нанеслі магутны бомбавы ўдар па надыходзячых калонах міратворцаў.

19 кастрычніка 1962 года ВПС Катангі правялі апошні буйны баявы вылет, атакаваўшы ўрадавыя часці на поўначы правінцыі.

Да канца свайго існавання Катанга мела толькі 14 ацалелых самалётаў, якія былі ў тэрміновым парадку эвакуяваныя ў Партугальскую Анголу.

Склад

Лідар сепаратыстаў Маіз Чомбэ пры дапамозе бельгійцаў арганізаваў «Авікат» на базе тэхнікі, знойдзенай на бліжэйшым да Элізабетвіля аэрадроме Луана. Там знаходзілася дзевяць двухматорных пасажырскіх самалётаў de Havilland Dove, з якіх толькі два маглі падняцца ў паветра (пазней адрамантавалі яшчэ некалькі машын). Акрамя таго, мяцежнікі захапілі восем вучэбна-трэніровачных North American T-6 Texan, чатырохматорны пасажырскі De Havilland Heron і два верталёты: Sikorsky H-19 і Aérospatiale Alouette II. Паколькі ў Катанзе не знайшлося ніводнага пілота-афрыканца, усе лётныя вакансіі занялі белыя найміты.

У студзені 1961 года «Авікат» атрымаў сур’ёзнае папаўненне: бельгійцы перадалі ім тры рэактыўных вучэбна-баявых самалёта Fouga СМ.170 Magister. Увосень былі набытыя пяць двухматорных транспартнікаў Dornier Do 28 і чатыры Piper PA-24 Comanche (аднаматорны чатырохмясцовы шматмэтавы самалёт). У кастрычніку праз ПАР прыбыло 10 вучэбна-трэніровачных Texan з пілотамі і механікамі. Па прыбыцці на самалёты ўсталявалі пілоны для падвескі ўзбраення і адразу адправілі ў бой.

Напярэдадні разгрому катангцы атрымалі De Havilland Dragon Rapide і 2 De Havilland DH.100 Vampire

Кіраўніцтва

  • Бельгія Віктар Волан[1]:148 (ліпень 1960 — верасень 1961)
  • Жан-Мары Нгоса[1]:142 (верасень—снежань 1961)
  • Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка Джэрэмі Пурэн[1]:178 (снежань 1961 — студзень 1962)
  • Польшча Ян Зумбах[2] (студзень 1962 — студзень 1963)

Страты

  • 31 студзеня 1960 года пры бамбардзіроўцы гарнізона ўрадавых войскаў у раёне возера Упемба адна з самаробных бомбаў узарвалася ў салоне Dove. Лятальны апарат быў разарваны на часткі.
  • 28 чэрвеня 1961 года разбіўся Magister. Пілот-бельгіец адпрацоўваў фігуры вышэйшага пілатажу для ваеннага парада ў гонар Дня незалежнасці мяцежнай правінцыі і не справіўся з кіраваннем. Неўзабаве паўсталі праблемы з рухавіком другога такога ж самалёта. З-за адсутнасці запчастак і кваліфікаваных спецыялістаў адрамантаваць яго так і не ўдалося.
  • У снежні 1961 года пры шведска-індыйскіх бамбардзіроўках аэрадрома Колвезі знішчаны Magister і 3 Dornier.
  • 29 снежня 1962 года ўсе аэрадромы мяцежнікаў падвергліся ударам самалётаў ААН. Было знішчана 6 Texan, 2 Vampire, Comanche, Dragon Rapide.

Крыніцы

  1. а б в Othen, Christopher (2015). Katanga 1960-63. Mercenaries, spies and the African nation that waged war on the world(англ.). Stroud: The History Press. ISBN 9780750962889.
  2. Congo, Part 1; 1960-1963. acig.org (2015). Архівавана з першакрыніцы 11 лістапада 2014. Праверана 4 студзеня 2015.

Літаратура

Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya