Іван Якаўлевіч Спро́гіс або Яніс Спрогіс (лат.: Jānis Sproģis; 20 чэрвеня (2 ліпеня) 1833, хутар Штокмансгоф Ліфляндскай губерні Расійская імперыі — 1916 або 19 ліпеня 1918, Кіеў) — гісторык, археограф, этнограф і бібліёграф латышскага паходжання.
Біяграфія
Скончыў царкоўнапрыходскую школу, Рыжскае духоўнае вучылішча і ў 1859 годзе Рыжскую духоўную семінарыю. У 1859 годзе прыняты Санкт-Пецярбургскую духоўную акадэмію, дзе навучаўся за скарбовы кошт. У кастрычніку 1861 года Спрогіс адлічаны з акадэміі па абвінавачванні ў арганізацыі студэнцкіх хваляванняў[5]. Вярнуўшыся ў Рыгу, Спрогіс хацеў атрымаць месца святара, але яму адмовілі ў гэтым. У студзені 1862 года Спрогіс прыняты на працу дзяжурным у чытальнай зале Імператарскай Публічнай бібліятэкі ў Санкт-Пецярбурзе[5]. Паводле хадатайніцтва дырэктара бібліятэкі Івана Дзялянава Спрогіс быў выключаны з духоўнага саслоўя і 15 студзеня 1863 года прызначаны памочнікам загадчыка чытальнай залы і прадстаўлены да прысваення першага класнага чыну[5]. У бібліятэцы працаваў да 21 снежня 1864 года[5]. З працы звольнены па просьбе папячыцеля Віленскай навучальнай акругі Івана Карнілава і ў 1865 годзе адпраўлены ва ўпраўленне акругі звышштатным настаўнікам. У сярэдзіне 1865 года Іван Спрогіс заняў пасаду загадчыка створанай Публічнай бібліятэкай у Вільні. У 1865 годзе прызначаны памочнікам архіварыуса Віленскага цэнтральнага архіва старажытных актавых кніг, а ў 1879 годзе заняў пасаду архіварыуса. На гэтай пасадзе І. Спрогіс працаваў да канца жыцця.
Навуковая дзейнасць
Іван Спрогіс — аўтар і рэдактар серыі прац па гісторыі і геаграфіі «Паўночна-Заходняга краю», па латышскай і літоўскай этнаграфіі, юрыдычнай антрапалогіі, фалькларыстыцы. У 1868 годзе выдаў на рускай мове «Помнікі латышскай народнай творчасці», у 1866 годзе «Латышско-русский месяцеслов». У 1877—1915 гадах быў членам Віленскай археаграфічнай камісіі. Разам з Мікітам Гарбачэўскім, Пятром Гільтэбрантам і іншымі падрыхтаваў шэраг тамоў «Актаў Віленскай археаграфічнай камісіі», склаў паказальнікі для многіх з іх, а таксама паказальнікі для 1—13 тамоў «Археаграфічнага зборніка дакументаў». Аўтар дзясяткаў артыкулаў і бібліяграфічных нататак, апублікаваных у розных перыядычных выданнях («Известия Академии наук», «Живая старина», «Чтения в Историческом обществе Нестора Летописца», «Записки Северо-Западного отделения Русского географического общества», «Виленский вестник», «Западный вестник», «Витебские губернские ведомости», «Литовские епархиальные ведомости» і інш.)[6].
Уваходзіў у склад камітэта па падрыхтоўцы IX археалагічнага з’езда ў Вільні. Ганаровы член Пецярбургскага археалагічнага інстытута, член-карэспандэнт Маскоўскага археалагічнага таварыства, член-супрацоўнік Рускага геаграфічнага таварыства[6].
Узнагароды
Узнагароджаны ордэнам Святога Уладзіміра 4-й ступені, ордэнамі Святой Ганны 2-й і 3-й ступені, ордэнамі Святога Станіслава 2-й і 3-й ступені[6].
Зноскі
Літаратура
Спасылкі
