Селенга

Селенга
манг.: Сэлэнгэ мөрөн
Характарыстыка
Даўжыня	1024 км
Басейн	447 000 км²
Расход вады	935 м³/с
Вадацёк
Выток	Delgermörön^[d]
• Каардынаты	49°15′43″ пн. ш. 100°40′47″ у. д.^HGЯO
Вусце	Байкал
• Каардынаты	52°16′33″ пн. ш. 106°16′20″ у. д.^HGЯO
Размяшчэнне
Водная сістэма	Байкал
Краіна	Манголія  Расія
Код у ДВР	16030000512116300006917
выток вусце
выток вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Селенга́^[1] (бур. Сэлэнгэ мүрэн; манг.: Сэлэнгэ мөрөн) — рака ў Манголіі і Расіі (Бурація). Упадае ў возера Байкал, адносіцца да басейна Енісея.

Назва

Існуюць розныя версіі паходжання назвы ракі:

• ад бурацкага кораня «сэл», які ў перакладзе азначае «разліў, возера»;
• ад Тунгускага «sele» або «сэлэ», што як «жалеза», а сэлэнга — «жалезны».

Геаграфія

Даўжыня Селенгі (ад вытока ракі Ідэр) — 1024 км, пры гэтым 409 км ніжняга цячэння — па тэрыторыі Расіі. Плошча вадазборнага басейна — 447 тыс. км². Рака ўтвараецца зліццём рэк Ідэр і Дэлгэр-Мурэн, мае пераважна раўніннае аблічча з чаргаваннем звужэнняў (да 1—2 км) і катлавінападобных пашырэнняў даліны да 20—25 км, дзе яна часта дзеліцца на пратокі. Пры ўпадзенні ў Байкал утварае шырокую дэльту плошчай 680 км² (на яе прыпадае прыкладна 1/2 рачных вод, якія паступаюць у возера).

Асноўныя прытокі: Эгійн-Гол, Джыда, Архон, Хілок, Уда. У басейне ракі больш за 5549^[2] азёр агульнай плошчай каля 616 км².

Зноскі

1. БелЭн 2002.
2. Сайт «Природа БУРЯТИИ» (руск.)

Літаратура

• Селенга // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 306. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Селенга (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Селенга
• Селенга  (руск.) — інфармацыя пра аб'ект у Дзяржаўным водным рэестры РФ.
• Иванов В. В. Селенга // Научно-популярная энциклопедия «Вода России» (руск.)