Нафтаперапрацоўчая прамысловасць Беларусі

Нафтаперапрацоўчая прамысловасць Беларусі — галіна паліўна-энергетычнага комплекса Рэспублікі Беларусь, якая спецыялізавана на выпуску маторнага масла і кацельна-пячнога паліва, прадуктаў хіміі і нафтахімічнай прамысловасці і інш.

Гісторыя

Развіваецца з 1963 года, калі быў здадзены ў эксплуатацыю Полацкі НПЗ. У 1975 годзе прадукцыю пачаў даваць Мазырскі НПЗ. Устаноўленная магутнасці Полацкага НПЗ складае 25 млн т. за год, глыбіня перапрацоўкі нафты дасягае 64-65 %, выпускаецца больш за 75 найменаванняў прадукцыі, у т.л. бензін, рэактыўнае, дызельнае і пячное паліва, мазут, бітумы, вакуумны газойль, звадкаваны газ, тэхнічная сера. Мазырскі НПЗ арыентаваны на вытворчасць маторнага і кацельнага паліва, яго магутнасць 16,5 млн т. за год. У 2000 першасная перапрацоўка нафты складала 13 528 тыс. т, у выніку атрымана (тыс. т.): бензіну — 2124, дызельнага паліва — 3847, топачнага мазуту — 4627. Нафта ў гэтыя заводы паступае ў асноўным па адгалінаваннях магістральнага трубаправода з Расіі.

Вытворчасць асноўных відаў прадукцыі нафтаперапрацоўчай прамысловасці Рэспублікі Беларусь

Прадукцыя \ Год	1965	1970	1980	1985	1990	1995	2000	2003
Першасная перапрацоўка нафты у выніку атрымана:	7031	18431	41096	39015	39442	13118	13528	15774
бензіну	591	1432	4718	5036	5064	2004	2124	2366
дызельнага паліва	886	2778	8331	7877	7659	3465	3847	4913
топачнага мазуту	1597	6020	18189	1889	16849	5592	4627	4790

У свой час гэтыя, самыя сучасныя на прасторах СССР, прадпрыемствы былі пабудаваны з мэтай экспарту нафтапрадуктаў і забеспячэння Беларусі палівам. Цяпер яны прайшлі мадэрнізацыю (на МНПЗ глыбіня перапрацоўкі дасягнула 78 %, на Нафтане — 72 %), але з-за недахопу нафты пакуль не могуць працаваць на ўсю магутнасць. Нафтаперапрацоўчыя заводы Беларусі, пачынаючы з 2005 г., перапрацоўвалі штогод больш за 20 млн т нафты, пасля адзначыўся даволі моцны спад (у 2010 г. — 16,5 млн т, у 2016 г. — 18,6 млн т, у 2018 г. — каля 18 млн т).^[1] На 2019 год узгоднены баланс, які агадвае магчымасць дастаўкі да 24 млн т расійскай нафты. З гэтага аб’ёму 18 млн т мяркуецца для перапрацоўкі на беларускіх НПЗ.^[2]

Экспарт нафтапрадуктаў з’яўляецца адной з найважнейшых крыніц валютных паступленняў у бюджэт Беларусі. Сярэдняя цана экспартуемых Беларуссю нафтапрадуктаў у студзені-кастрычніку 2017 вырасла на 41,6 % у параўнанні з аналагічным перыядам 2016 г і склала 426 долараў за тону.^[3]

Па дадзеных агенцтва Argus Media, са спасылкай на крыніцы на рынку, еўрапейскія банкі пачалі адмаўляць у фінансаванні здзелак пасля таго, як ЗША аб'явілі аб увядзенні санкцый супраць найбуйнейшага беларускага НПЗ «Нафтан». Хаця санкцыі фармальна тычацца толькі амерыканскіх юрыдычных асоб, аплата беларускіх грузаў у доларах ўскладнілася і для кліентаў з іншых краін^[4].

Зноскі

1. https://www.interfax.by/news/belarus/1252379 Архівавана 26 снежня 2018.
2. [1]
3. https://www.belrynok.by/2018/01/08/neft-osnova-konstruktsii-belorusskogo-byudzheta-2018/
4. У Беларуси начали возникать проблемы с продажей нефтепродуктов

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т., Т. 18. Кн.2: Рэспубліка Беларусь / Рэд кал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2004. — С. 313-314. — 760 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4.