Вішнявец (Стаўбцоўскі раён)

Аграгарадок Вішнявец Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Стаўбцоўскі Сельсавет Вішнявецкі Каардынаты 53°20′55″ пн. ш. 26°41′15″ у. д.^HGЯO Першая згадка 1592 Ранейшыя назвы Гавязна Вышыня цэнтра 173 м[1] Насельніцтва 661 чалавек (1992) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1717 Аўтамабільны код 5 СААТА 6254808006 Вішнявец на карце Беларусі ±

Вішнявец на Вікісховішчы

Вішняве́ц^[2] (трансліт.: Višniaviec, руск.: Вишневец, да 1964 года — Гавязна) — аграгарадок у Стаўбцоўскім раёне Мінскай вобласці. Адміністрайны цэнтр Вішнявецкага сельсавета. Знаходзіцца за 17 км ад раённага цэнтра.

Назва

Адпачатная назва Гавязна ад такой самай назвы ракі, на якой паселішча паўстала.

Рачная назва Гавязна балцкага паходжання.

У ёй корань такі ж, як і ў балцкіх назвах нёманскіх рэк Гаўя, Гуя, ад індаеўрапейскага *gēu- / gū- «гнуць, крывіць». Ад яго таксама літоўскае gau-r-as «волас», gu-r-as «вяршыня пагорка», gu-g-a «пагорак; гузак; горб»^[3].

Корань пашыраны балцкім пашыральнікам -zn-, які таксама ў назвах «лісіных» рэк Лапузна (прыток дзесенскай Наўлі), Лопазна (прыток сожскай Іпуці), ад літоўскага lapė «ліса»^[4].

Гэты пашыральнік -zn- выкарыстоўваецца ў літоўскім словаўтварэнні: kepurė «шапка» — kepùr-zn-a «шапчонка», įkyrus — įkyrė̃znas «надакучлівы».

Назва Гавязна значыць «Звілістая (рака)».

Гісторыя

Заснавана ў XVIII ст. як мястэчка Гавязна паблізу аднайменнай вёскі Гавязна (з 1964 года Навапольцы)^[5], цэнтра маёнтка нясвіжскіх бенедыкцінак. У 1742 годзе бенедыкцінкі пабадавалі ў мястэчку ўніяцкую царкву.

30 ліпеня 1964 года мястэчка Гавезна было перайменавана ў Вішнявец^[6][5]

Славутасці

Царква Раства Іаана Прадцечы

• Праваслаўная царква Раства Іаана Прадцечы (1742) — былыя ўніяцкая, пабудаваная Нясвіжскім кляштаром бенедыкцінак.
• Абеліск загінулым землякам у гады Вялікай Айчыннай вайны.
• Стары будынак крамы, у якім некалі быў пастарунак і невялікая пякарня.

Вядомыя асобы

• Рафаіл Іванавіч Сяржант — дзеяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі, дэпутат Вярхоўнага Савета СССР.

Крыніцы

1. GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106"></a>
2. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
3. J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 393—398.
4. В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 192, 194.
5. Ліцкевіч 2013, с. 52..
6. Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 30 ліпеня 1964 года «Аб перайменаванні некаторых населеных пунктаў Беларускай ССР»

Літаратура

• Ліцкевіч А. Яшчэ раз пра «Пачаткі Нясвіжа»: першая пісьмовая згадка і асоба нобіля Клаўкі // Герольд Litherland. — Горадня-Менск: 2013. — № 19. — С. 44-53.
• Вішнявец // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — С. 241. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вішнявец (Стаўбцоўскі раён)
• Вішнявец на Radzima.org
• Вішнявец (Стаўбцоўскі раён) на сайце Глобус Беларусі (руск.)