Вялікае Камайскае возера

Вялікае Камайскае
Морфаметрыя
Вышыня над узроўнем мора	188 м[1]
Даўжыня	1,05 км
Шырыня	0,36 км
Плошча	0,25 км²
Даўжыня берагавой лініі	2,59 км
Найбольшая глыбіня	22 м
Басейн
Плошча вадазбору	9,8 км²
Размяшчэнне
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Віцебская вобласць
Вялікае Камайскае
Вялікае Камайскае

Вялікае Камайскае возера — возера ў Пастаўскім раёне. У басейне р. Камайка (выцякае з возера), за 17 км на паўднёвы захад ад г. Паставы, каля аг. Камаі.

Назва

Назва Камайскага возера неад’емная ад назвы ракі Камайкі, адпачатная балцкая форма якой захавалася ў літоўскім ужыванні як Kamojà^[2]. У балцкай, літоўскай гідраніміі нярэдка калі назвы прасторава звязаных ракі і возера адрозніваюцца толькі канчаткам, як у назвах літоўскіх ракі Vazajà і возера Vazajis (з-пад яго рака выцякае)^[3].

Гідранімічныя аналагі — літоўскія рачныя назвы Kamė, Kamaja, Kamainė, Kamatė, Kamena, Kamužė, Kamža.

Гідранімічны корань Kam- звязаны з літоўскім kamas «камяк, камок» (сціснуты кавалак)^[2]. Далей да індаеўрапейскага *kem- «сціскаць»^[4].

Тыпалагічныя адпаведнікі — балцкія водныя назвы на ўсходзе тыпу Жлобін, Горадзен (> Гараднічанка), Гамея (> Гамяюк), якія ўрэшце ўзыходзяць да каранёў *gleb(h)- «сціскаць», *gher(d)- «ахопліваць; агароджваць», *gem- «хапаць, сціскаць».

Такія назвы адлюстроўваюць канфігурацыйныя асаблівасці адпаведнай ракі ці возера («акруглыя» азёры, рэкі, што «кружляюць»).

Пашыральнік -oj- вядомы ў літоўскім слова і назваўтварэнні: pupa «боб»  — pupojas «бабовае сцябло», aukštas «высокі» — Aukštojis (назва пагорка)^[5]. З іншым вакалізмам пашыральнік -j- у водных назвах тыпу Ілія, *Бабруя, Мярэя.

Водаапісанне

Плошча 0,25 км². Найбольшая глыбіня 22 м. Даўжыня 1,05 км. Найбольшая шырыня 0,36 км. Даўжыня берагавой лініі 2,59 км. Аб’ём вады 1,67 млн м³. Плошча вадазбору 9,8 км².

Схілы катлавіны вышынёй 9—14 м, на захадзе і ўсходзе 5—6 м, пад лугам і пашай. Берагі нізкія, параслі хмызняком. У падводнай частцы катлавіны вылучаюцца 4 замкнёныя катлавіны з глыбінямі 8 м, 14,9, 18,5 і 22 м. Дно пясчанае, глыбей 2 м выслана ілам. 26 % паверхні возера занята расліннасцю, шырыня паласы 5—30 м да глыбіні 2 м. Злучана пратокай з Малым Камайскім возерам.

Крыніцы

1. GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106"></a>
2. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 144.
3. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 368.
4. J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 555.
5. P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 85—87.

Літаратура

• Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.