Будапешцкі мемарандум |
---|
|
Тып дагавора |
міжнародны |
Дата падпісання |
5 снежня 1994 |
Месца падпісання |
Будапешт |
Увайшоў у сілу |
з моманту падпісання |
Заканчэнне дзеяння |
у 2014 годзе пастаўлена пытанне пра дэнансацыю праз агрэсію Расіі адносна Украіны |
Страціў сілу |
у 2014 годзе пастаўлена пытанне пра дэнансацыю праз агрэсію Расіі адносна Украіны |
Падпісалі |
Барыс Ельцын, Біл Клінтан, Леанід Кучма, Аляксандр Лукашэнка, Джон Мейджар, Нурсултан Назарбаеў |
Бакі |
|
Умовы |
наўзамен адмовы ад ядзернага статусу Беларуссю, Казахстанам і Украінай іх суверэнітэт гарантаваны Вялікабрытаніяй, ЗША і Расіяй |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Будапешцкі мемарандум — міжнародная дамова гарантыі бяспекі ў сувязі з далучэннем Беларусі, Казахстана і Украіны да міжнароднай Дамовы пра нераспаўсюджанне ядзернай зброі, заключаная 5 снежня 1994 года паміж Беларуссю, Казахстанам, Украінай і краінамі-гарантамі Вялікабрытаніяй, ЗША і Расіяй, наўзамен адмовы ад ядзернай зброі і прыняцця бяз’ядзернага статусу гарантавала Беларусі, Казахстану і Украіне гарантыі суверэнітэту і бяспекі.
Дзяржавы-падпісанты
Абавязацельствы
Паводле Мемарандума, Вялікабрытанія, ЗША і РФ і абавязаліся:
- паважаць незалежнасць, суверэнітэт і міжнародна прызнаныя дзяржаўныя межы Беларусі, Казахстана і Украіны;
- устрымлівацца ад пагрозы сілай і яе ўжывання супраць тэрытарыяльнай цэласнасці і палітычнай незалежнасці Беларусі, Казахстана і Украіны; ніякая іх зброя ніколі не будзе выкарыстана супраць гэтых краін, акрамя мэт самаабароны або якім іншым чынам паводле Статуту ААН;
- устрымлівацца ад эканамічнага ціску, скіраванага на падпарадкаванне ўласным інтарэсам ажыццяўлення Беларуссю, Казахстанам і Украінай правоў уласцівых іх суверэнітэту.
- дамагацца неадкладных дзеянняў Рады Бяспекі ААН для аказання дапамогі Беларусі, Казахстану і Украіне, калі яны будуць ахвярамі акту агрэсіі або аб’ектам пагрозы агрэсіі з ужываннем ядзернай зброі;
- Не ўжываць ядзерную зброю супраць Беларусі, Казахстана і Украіны, акрамя выпадку іх нападу на краіны гаранты, у тым ліку на падапечныя тэрыторыі, узброеныя сілы і саюзнікаў;
- Праводзіць кансультацыі ў выпадку ўзнікнення сітуацыі, якая закранае пытанні датычныя гэтых абавязацельстваў.
Крызіс
- Адна з краін-гарантаў Мемарандума — Расійская Федэрацыя, адкрыта парушыла свае абавязацельствы, 1 сакавіка 2014 года здзейсніла вайсковае ўварванне, акупацыі і анексію суверэннай тэрыторыі Украіны[3][4][5][6][7].
Гл. таксама
Крыніцы
Спасылкі