Брэмен

Горад Брэмен ням.: Bremen Герб Сцяг^[d] Краіна  Германія Каардынаты 53°04′37″ пн. ш. 8°48′32″ у. д.^HGЯO Кіраўнік Andreas Bovenschulte^[d][1] Плошча 326,72 км² Вышыня цэнтра 11,5 м Водныя аб’екты Везер, Lesum^[d], Schönebecker Aue^[d], Blumenthaler Aue^[d], Wümme^[d] і Ihle^[d] Насельніцтва 547 685 чалавек (2009) Шчыльнасць 1 683 чал./км² Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код +49 421 … Паштовыя індэксы 28001-28779 Аўтамабільны код HB Афіцыйны сайт bremen.de (ням.) Брэмен на карце Германіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Брэ́мен (ням.: Bremen) — горад на поўначы Германіі. Насельніцтва 549 тыс. чал. (2001).

Гісторыя

Першыя паселішчы на Везэры ўзніклі паміж I і VIII стагоддзямі. Ужо ў 150 годзе александрыйскі географ Клаўдзій Пталемей згадвае адно з такіх паселішчаў пад імем Fabiranum (у іншым варыянце Phabiranum).

Горад Брэмен быў заснаваны ў 787 годзе Карлам Вялікім у якасці біскупскай рэзідэнцыі. Росквіт горада пачаўся з 845 года, калі ён знаходзіўся пад кіраваннем архібіскупа Адальберта.

У 1186 годзе Брэмен атрымаў ад германскага караля Фрыдрыха І Барбаросы гарадскія правы. У 1260 горад далучаецца да Ганзейскага саюза. Імклівае эканамічнае развіццё дазваляе Брэмену выйсці з пад улады архібіскупа і стаць свабодным горадам. Сімваламі гэтай свабоды сталі ўзведзеныя на галоўнай плошчы Роланд (1404) і будынак ратушы (1409).

З 1646 года вольны імперскі горад. У 1815—1933 вольны горад.

У Другую сусветную вайну база ВМФ нацысцкай Германіі, разбураны.

З 1949 года цэнтр аднайменнай зямлі ФРГ.

Насельніцтва

Год Колькасць 1350 10 000 1812 35 392 1818 37 029 1975 572 969 [2] 1990 551 219 Год Колькасць 2000 539 403 2010 547 340 2011 542 707 2011 544 043 2012 546 451 Год Колькасць 2013 548 547 2014 551 767 2016 565 719 [3] 2017 568 006 [4][5] 2019 569 814 [6] Год Колькасць 2019 569 352 [7][8] 2021 566 573 [9] 2021 563 290 [10] 2022 569 396 [11][12] 2023 577 026 [13]

Гарады-пабрацімы

•  Corinto^[d], Нікарагуа^[14]
•  Lukavac^[d], БіГ
•  Ізмір, Турцыя (8 сакавіка 1995)^{[15][16][…]}
•  Браціслава, Славакія (1989)^{[16][17][…]}
•  Віндхук, Намібія (18 красавіка 2000)^{[16][18][…]}
•  Гданьск, Польшча (12 красавіка 1976)^{[19][16][…]}
•  Гронінген, Нідэрланды (7 мая 2009)^{[20][21][…]}
•  Дадлі^[d], Вялікабрытанія^[18][14]
•  Далянь, Кітай (17 красавіка 1985)^{[18][22][…]}
•  Дурбан, ПАР (30 верасня 2011)^{[23][16][…]}
•  Маракайба, Венесуэла^[24]
•  Пуна, Індыя (1976)^{[16][18][…]}
•  Ростак, Германія (1986)^{[16][25][…]}
•  Рыга, Латвія (15 лютага 1985)^{[16][26][…]}
•  Самарканд, Узбекістан
•  Хайфа, Ізраіль (23 жніўня 1976)^{[16][26][…]}
•  Якагама, Японія

Транспарт

Буйны марскі порт на р. Везер за 130 км ад яе ўпадзення ў Паўночнае мора.

Славутасці

• Брэменская ратуша
• Брэменскі парк рададэндранаў
• Брэменскі сабор

Вядомыя асобы

• Карл Рунгэ (1856—1927) — нямецкі матэматык, фізік і спектраскапіст

Зноскі

1. https://www.weser-kurier.de/bremen/bremen-stadt_artikel,-bovenschulte-will-sozialere-stadt-_arid,1856116.html — 2019. Праверана 24 кастрычніка 2019.
2. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.1975 — Federal Statistical Office, 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63812020"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739"></a>
3. https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.html
4. https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.xlsx;jsessionid=D63B6355D49D16FF05412D8EF948AF4E.InternetLive1?__blob=publicationFile
5. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal) — Federal Statistical Office. Праверана 10 сакавіка 2019.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739"></a>
6. https://www.statistik.bremen.de/sixcms/media.php/13/2019-03_AI1vj_Bevoelkerungsstand.xlsx
7. https://www.statistikportal.de/de/produkte/gemeindeverzeichnis — Federal Statistical Office. Праверана 29 лютага 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739"></a>
8. https://www.destatis.de/DE/Themen/Laender-Regionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/04-kreise.html
9. https://www.statistikportal.de/de/produkte/gemeindeverzeichnis — Federal Statistical Office. Праверана 15 студзеня 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739"></a>
10. register of German municipalities (4th quarter 2022) — DESTATIS, 2023. Праверана 12 лютага 2023.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q116783074"></a>
11. http://www.statistik-bremen.de/bremendat/abfrage_resultat.cfm?tabelle=12411-01-01&titelname=Bremen%20Infosystem&netscape=ja — Statistisches Landesamt Bremen. Праверана 11 верасня 2023.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15130251"></a>
12. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022 — DESTATIS, 2023. Праверана 7 кастрычніка 2023.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q122987347"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739"></a>
13. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2023 — DESTATIS, 2024. Праверана 16 лістапада 2024.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q131220759"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739"></a>
14. https://www.rathaus.bremen.de/linkliste_referat_32-6286#Partnerstädte
15. https://www.izmir.bel.tr/tr/KardesKentler/62
16. https://www.rathaus.bremen.de/sixcms/media.php/13/Broschuere_Staedtepartnerschaften_Stand_August_%202016.pdf
17. https://zastupitelstvo.bratislava.sk/data/att/11916.pdf
18. https://landesportal.bremen.de/bund-europa-international/die-hansestadt-international
19. https://www.gdansk.pl/urzad-miejski/biuro-prezydenta/brema-niemcy,a,1629
20. https://www.rathaus.bremen.de/groningen-7643
21. https://gemeente.groningen.nl/sites/default/files/kadernota-internationalisering-2013-2016.pdf
22. http://www.wb.dl.gov.cn/index.php/home/index/news_list/id/890/column_id/2.html
23. http://www.durban.gov.za/City_Services/IGR/sistercities/Documents/bremen.pdf
24. https://www.municipio.co.ve/municipio-maracaibo.html
25. https://rathaus.rostock.de/de/bremen_deutschland/278496
26. https://landesportal.bremen.de/bund-europa-international

Літаратура

• Брэмен // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — С. 283. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).