Беларусафобія (стар.-грэч.: φόβος, скарочана — страх) — адмаўленне, варожасць і нянавісць да беларускага этнасу, беларускай мовы і Беларусі. Адна з асноўных праяў — стварэнне і распаўсюджанне міфаў з адмаўленнем гісторыі, жыццяздольнасці і магчымасці будучыні беларусаў (напрыклад, «Маленькая безабаронная Беларусь», «незабяспечаная рэсурсамі рэспубліка», «талерантны, цярплівы беларускі народ» і гэтак далей)[1][2].
Віды
Грамадскі дзеяч Аўген Касцюшка падзяляе носьбітаў беларусафобіі на пэўныя тыпы:
- Ментальная: беларускасць выклікае балючаю алергічную рэакцыю. Для яе нейтралізацыі трэба карэнна рэфармаваць менталітэт яе носьбітаў і спыніць іх негатыўную дзейнасць[3].
- Прыстасавальніцкая: выклікаецца духоўнай пераменлівасцю і павярхоўным сябелюбствам дзеля атрымання большай выгады. Выкараняецца ладам, пры якім выгадна быць лаяльным грамадзянінам беларускай дзяржавы цераз побытавую адданасць культуры[3].
- Касмапалітычная: менавіта прыхаваная вестэрнізацыя і крышнаізацыя. Пераадольваецца шляхам канкурэнтаздольнасці беларускай культуры[1].
Праявы ў Беларусі
Палітык Зянон Пазняк паказвае рысы, якімі характарызуецца палітыка антыбеларускага рэжыму на Беларусі: ганьбаванне беларускага сцяга, спаленне беларускіх падручнікаў, зневажэнне беларускай мовы, ліквідацыя беларускіх навучальных устаноў, аплёўванне імя Васіля Быкава, блюзнерства над Францыскам Скарынай і вялікімі людзьмі беларускай нацыі, разбурэнне і пераробка знакавых помнікаў гісторыі і культуры, мэтанакіраванае псаванне нацыянальнага краявіду і вынішчэнне запаведнай прыроды, грэблівыя адносіны да беларускіх людзей, беларускай творчасці і літаратуры, нянавісць да маладых і да вольнага чалавека[4].
У рознай ступені, да беларусафобскай рыторыкі прылічаюць словы кіраўніка дзяржавы Аляксандра Лукашэнкі, які не раз сцвярджаў, што «беларусы — гэта рускія са знакам якасці»[5], «беларусы і рускія — адзін народ»[6], а на пачатку свайго кіравання заяўляў, што «беларуская мова — бедная мова» і на ёй «нельга выказаць нечага вялікага»[7].
У 2016 годзе былі арыштаваны аўтары артыкулаў на «Regnum», у якіх яны пісалі, што Беларусь гэта «звар’яцелая недадзяржава», а беларускі акцэнт — «прыкмета нізкага паходжання»[8].
Журналіст Сяргей Астраўцоў на «Радыё Свабода» заявіў, параўноўваючы беларусаў з літоўцамі: «Беларусы нядружныя, зайздросныя, няўдзячныя. Народ, які ня любіць сябе. Які заўсёды баіцца. Свайго начальства, па-сапраўднаму, рускіх (у душы), і — крывадушна — Амерыкі. Не жыве, не дыхае свабодна, а толькі робіць выгляд. Не жыве як народ менавіта, як адметныя людзі»[9]. Гэтае выказванне таксама пазначылі як беларусафобскае[10].
Гл. таксама
Крыніцы
Літаратура
