PROFILBARU.COM

Антоніа Сальеры
Антоніа Сальеры
	Antonio Salieri
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	18 жніўня 1750[…]
Месца нараджэння	Legnago[d], правінцыя Верона, Венета, Італія;
Дата смерці	7 мая 1825[…] (74 гады)
Месца смерці	Вена, Аўстрыйская імперыя[…];
Месца пахавання	Цэнтральныя могілкі ў Вене[d];
Краіна	Венецыянская рэспубліка; Аўстрыйская імперыя;
Жонка	Therese Helferstorfer[d]
Месца працы	Венскі ўніверсітэт музыкі і выканальніцкага мастацтва;
Музычная дзейнасць
Педагог	Francesco Salieri[d], Giuseppe Simoni[d], Florian Leopold Gassmann[d], Giovanni Battista Pescetti[d] і Джузэпэ Тарціні
Прафесіі	кампазітар, дырыжор, музыказнавец, музычны педагог
Інструменты	арган
Выхаванцы	Ферэнц Ліст, Anton Reicha[d], Людвіг ван Бетховен, Therese Rosenbaum[d], Франц Шуберт, Simon Sechter[d], Карл Чэрні, Іаган Непамук Гумель і Франц Ксавер Вольфганг Моцарт
Грамадская дзейнасць
Член у	Ludlamshöhle[d]; Акадэмія прыгожых мастацтваў[d];
Узнагароды
Аўтограф
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Антоніа Сальеры або Антоніо Сальеры^[11] (італ.: Antonio Salieri, 18 жніўня 1750, Леньяга, Венецыянская рэспубліка — 7 мая 1825, Вена) — італьянскі кампазітар, дырыжор і педагог. З 16 гадоў жыў і працаваў у Вене.

Пачатак творчасці

Паходзіў з багатай сям’і гандляроў, навучаўся дома гульні на скрыпцы і арфе. Затым вывучаў кампазіцыю ў Падуі і Венецыі. Па запрашэнні Фларыяна Леапольда Гасмана ў 1766 прыехаў у Вену і дзякуючы ўрокам Гасмана, увёў яго ў музычнае кола і ён пазнаёміў Сальеры з лібрэтыстам П’етра Метастазіо, кампазітарам Глюкам і іншымі, быў прыняты на імператарскую службу, ў 1774 г. пасля смерці Гасмана атрымаў пасады прыдворнага кампазітара і капельмайстра італьянскай оперы ў Вене, а ў 1788 г. быў прызначаны прыдворным капельмайстрам. Гэты вышэйшы пост у музычнай Вене Сальеры займаў пры трох імператарах — да 1824. З 1813 года ён уваходзіў у камітэт па арганізацыі Венскай кансерваторыі і ўзначаліў яе ў 1817 годзе (першы час называлася пеўчай школай).

Музычная спадчына

Сальеры напісаў больш за 40 опер, з якіх да сённяшняга дня карыстаюцца вядомасцю «Данаіды» (фр. Les Danaïdes; 1784), «Тарар» (фр. Tarare; 1787, лібрэта Бамаршэ) і «Фальстаф» (фр. Falstaff; 1799). Спецыяльна для адкрыцця тэатра «Ла Скала» ім была напісана опера «Прызнаная Еўропа» (італ. L’Europa riconosciuta; 1786), на прэм’еры якой спявала Франчэска Лебрэн, опера ідзе па сённяшні дзень на гэтай сцэне. Раннія оперы Сальеры вытрыманы ў класічнай італьянскай традыцыі, аднак з 1780-х гадоў Сальеры эвалюцыянуе ў бок Глюка, дзякуючы чаму яго оперы карыстаюцца вялікім поспехам у заваяваным Глюкам Парыжы. Сальеры таксама належыць шмат аркестравай, камернай, духоўнай музыкі, у тым ліку «Рэквіем», напісаны ў 1804 годзе, але ўпершыню выкананы на яго пахаванні.

Педагагічная дзейнасць

Сальеры быў выбітным музычным педагогам. Яго вучнямі былі Бетховен, Шуберт, Ліст, Чэрні, Меербер, Гумель, Франц Ксавер Вольфганг Моцарт і іншыя вядомыя кампазітары пачатку XIX стагоддзя. Па сведчанні сучаснікаў, адносіны Сальеры са сваімі вучнямі былі вельмі цёплымі і эмацыйнымі (лічыцца, што ад’езд Ліста з Вены стаў падставай для няўдалай спробы самагубства Сальеры у 1824 годзе).

Моцарт і Сальеры

Даўняя легенда злучае імя Сальеры з імем Моцарта, называючы Сальеры яго меркаваным забойцам; імя Сальеры шмат у чым стала намінальным для пазначэння зайздрасці неталенавітага чалавека да таленавітага. Гэтая рэпутацыя Сальеры ў значнай ступені заснавана на яго выяве ў мастацкіх творах: драме Пушкіна «Моцарт і Сальеры» (1831), пастаўленай па ёй оперы Рымскага-Корсакава (1898), п’есы Пітэра Шэфера «Амадэй» (1979) і заснаванаму на ёй аднайменнага фільму Мілаша Формана (1984).

Узаемаадносіны Моцарта і Сальеры былі няроўнымі, і вядома некалькі рэзкіх выказванняў аб Сальеры, якія належаць самому Моцарту і яго бацьку. Аднак выказванні гэтыя, у большасці, адносяцца да пачатку 1780-х гг. і не адрозніваюцца ад звычайных водгукаў тэмпераментнага Моцарта аб музыках-канкурэнтах. У той жа час у апошнім лісце Моцарта жонцы (14 кастрычніка 1791) Моцарт надае вялікую ўвагу наведвання Сальеры прадстаўлення Моцарта «Чароўнай флейты», апісваючы захопленую рэакцыю Сальеры як нешта вельмі важнае для сябе. Вядома, што ў другой палове 1780-х гг. Сальеры дырыжыраваў некалькімі творамі Моцарта, а пасля свайго прызначэння капельмайстрам прыдворнай оперы ў 1788 г. перш за ўсё вярнуў у рэпертуар оперу Моцарта «Вяселе Фігаро». Існавала нават музычнае сачыненне, напісанае Моцартам і Сальеры сумесна: кантата для голасу і фартэпіяна «На акрыянне Афеліі» (1785) з нагоды вяртання на сцэну спявачкі Ганны Старачэ. У цэлым няма падстаў меркаваць, што паміж Моцартам і Сальеры калі-небудзь існавала асаблівая варожасць.