Үрге күл

Озеро
Үрге күл
ингл. Lake Superior, фр. lac Supérieur
Морфометрия
Абсолют бейеклеге	183 м
Үлсәме	563 × 257 км
Майҙаны	82 700 км²
Күләме	12 000 км³
Яр һыҙаты	4385 км
Иң тәрән урыны	406 м
Уртаса тәрәнләк	147 м
Гидрология
Минераллығы	сөсө
Бассейн
Площадь бассейна	127 700 км²
Впадающая река	Нипигон
Урынлашыуы
47°46′03″ с. ш. 87°22′16″ з. д.^HGЯO
Үрге күл
Үрге күл Викимилектә

Үрге күл

Үрге күл (ингл. Lake Superior, франц. lac Supérieur) — Канада һәм АҠШ сигендәге күл, Бөйөк күлдәрҙең береһе.

География

Майҙаны — 82,7 мең км². Майҙаны буйынса донъялағы иң ҙур сөсө күл^[1] Диңгеҙ кимәленән бейеклеге 183 м. Максималь тәрәнлеге — 406 м, күләме — 11,6 мең км³. Яр буйы ныҡ йырғыланған, иң ҙур ҡултыҡтары — Кивино, Уайтфиш. Иң ҙур утрауҙары: Айл-Ройал, Мадлен, Мишипикотен һәм Апосл утрауҙары. Төньяҡта ярҙары бейек (400 метрға тиклем) һәм ҡаялы, ә көньяҡта — башлыса уйһыулы һәм ҡомло^[1].

Күл майҙаны менән бергә бассейнының майҙаны 207,2 мең км² тәшкил итә. Күлдең ҙур ҡушылдыҡтары юҡ. Күлдән сыҡҡан Сент-Мэрис йылғаһы аша Гурон менән тоташа. Күлдәге һыу һалҡын һәм үтә күренмәле. Яр буйы зонаһы уртаса декабрь башынан апрель аҙағына ҡәҙәр боҙ менән ҡапланған^[2].

Үрге күл АҠШ-тың Миннесота, Висконсин һәм Мичиган штаттарының һәм Канаданың Онтарио провинцияһының яр буйҙарын йыуа.

Төп порттары: Дулут, Сьюпириор, Ашленд (барыһы ла — АҠШ), Тандер-Бей (Канада)^[2].

Иҫкәрмәләр

1. Верхнее озеро — Хәҙерге заман географик атамалар һүҙлеге / Акад. В. М. Котляков редакцияһы. — Электрон баҫма. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006  (рус.)
2. Верхнее озеро — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә

Һылтанмалар

• International Lake Superior Board of Control 2003 йыл 21 ноябрь архивланған.
• EPA’s Great Lakes Atlas