Uaskaran Milli Parkı

Uaskaran Milli Parkı
isp. Parque nacional Huascarán
BTMB kateqoriyası — II (Milli park)
Sahəsi	3400 km^2 ha
Yaradılma tarixi	1 iyul 1975
İdarəetmə orqanı	SERNANP
Yerləşməsi
9°20′ c. e. 77°24′ q. u.^HGYO
Ölkə	Peru
Yaxın şəhər	Ankaş
inrena.gob.pe/areasprote…
Uaskaran Milli Parkı
UNESCO Ümumdünya İrsi
Rəsmi adı	ing. Huascarán National Park
Tipi	Təbii
Kriteriya	vii, viii
Tarixi	1985 (9-cu sessiya)
İstinad nöm.	333
Region	Latın Amerikası və Karib hövzəsi
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Uaskaran Milli Parkı (isp. Parque nacional Huascarán) — And dağlarının Kordilyer-Blanka silsiləsində, Perunun Ankaş bölgəsində yerləşən milli park. Milli park həm də Dünya irsi statusuna malikdir. Perunun ən hündür zirvəsi olan Uaskaran dağı (6.768 metr) bu milli parkdadır. Milli parkda puya raymondi, puma, yaquar, vikunya, taruka, düzənlik tapiri kimi heyvan və bitki növləri yaşayır. Milli park zəngin faunaya sahibdir.

Statusu

Uaskarana Milli Parkı 1975-ci^[1] ildə Peru hökuməti tərəfindən flora və faunanı, geoloji quruluşları, arxeoloji qazıntı yerlərini (Çavin mədəniyyəti), təbiət mənzərəsini qorumaq, bölgənin mədəni və təbii ehtiyatlarını öyrənmək üçün yaradılmışdır. Milli parkı hər il xeyli turist ziyarət edir. 1985-ci ildə YUNESKO tərəfindən Unaskaran Milli Parkı Dünya irsi siyahısına salınmışdır.^[2]

Ətraf mühit

Milli parkın loqosu

Uaskaran Milli Parkında hündürlüyü 2000–6000 metr olan xeyli sayda dağ vardır. Alpamayo və Pisko zirvələrinin yaxınlığında yerləşən və milli parkın adının aldığı Uaskaran dağı 6768 metr hündürlüyü ilə Perunun ən hündür zirvəsidir.

Ərazisi 3.400 km²-dır. Milli parkda 663 qleyzer, 296 göl və 3 əhəmiyyətli çay — Santa, Pativilka və Maranon çaylarının 41 qolu yerləşir.

İqlim

Milli parkda iki fəsil hakimdir. Amazon hövzəsindən gələn nəmli, ilıq küləklər dekabr-mart aylarında bolsulu yağışlara səbəb olur. May-oktyabr aylarında gündüzlər havanın temperaturu 25 °C-yə çatdığı halda, gecələr 0 °C-yə düşür.

Flora və fauna

Puya Raymondi

Milli parkın şərqində Seçura səhrası, qərbində Peru yunqaları yerləşir.^[3] Milli park zəngin flora və faunaya sahibdir. Burada 779 bitki növü, 112 quş növü (And kondoru (Vultur gryphus), And ördəyi (Merganetta armata), Puna gizliquyruğu (Tinamotis pentlandii) və s.) qeydə alınmışdır. Təhlükə altında olan quş növlərinin çoxu Polylepis meşələrində yaşayır. Bunlara ağ damalı kotinqa, düzquyruqlu titrəyən ispinoz, böyük konebill kimi quş növləri də aiddir. 10-dan çox məməli növü müşahidə olunmuşdur. Kolokolo (Oncifelis colocolo), And pişiyi (Oreailurus jacobita), eynəkli ayı (Tremarctos ornatus), taruka (Hippocamelus antisensis), vikunya (Vicugna vicugna) kimi növlər təhlükədədir.

Puya Raymondi

Katak ərazisində məşhur Puya Raymondi^[ing.] bitkisi bitir. Bu bitki Ankaşda 3 yerdə bitir: Katak dərəsində, Kayamarqulya punalarında və Qişqi dərəsində.

Puya Raymondi onun bitdiyi yerə və onu kəşf edən italyan alimin şərəfinə adlandırılmışdır. Dünyanın ən böyük çiçəkləyən bitkilərindən biridir. Hündürlüyü 10 metrə çatır, üzərində bir dəfəyə 3000 çiçək və 6 milyon toxum olur. Təxminən 40 il yaşayır.

Qalereya

• 
• 
• 
• 

İstinadlar

1. SERNANP info page about Huascarán National Park Arxivləşdirilib 2015-06-20 at the Wayback Machine  (isp.)
2. "21 World Heritage Sites you have probably never heard of". Daily Telegraph. 2015-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-25.
3. Olson, D. M, E. Dinerstein; və b. "Terrestrial Ecoregions of the World: A New Map of Life on Earth". BioScience. 51 (11). 2001: 933–938. doi:10.1641/0006-3568(2001)051 0933:TEOTWA2.0.CO;2 . 2011-10-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-25.

Xarici keçidlər

• UNESKO-nun rəsmi saytında
• WCMC Arxivləşdirilib 2007-03-13 at the Wayback Machine