Selma Lagerlöf

Selma Lagerlöf
isv. Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf
isv. Selma Lagerlöf[1]
Doğum adı Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf
Doğum tarixi 20 noyabr 1858(1858-11-20)[2][3][…]
Vəfat tarixi 16 mart 1940(1940-03-16)[4][3][…] (81 yaşında)
Vəfat səbəbi insult
Fəaliyyəti romançı, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, bioqraf, müəllimə, şair, yazıçı, nasir, tərcüməçi, avtobioqraf[d], müəllif
Fəaliyyət illəri 1891-ci ildən
Əsərlərinin dili isveç dili
Üzvlüyü
Mükafatları Litteris et Artibus "Fəxri Legion" ordeninin zabit dərəcəsi Knight First Class of the Order of St. Olav‎ "Üç Ulduz" ordeni komandoru Officer of the Order of Leopold Knight of the Order of the White Rose of Finland İllis kvorum medalı
İmza
selmalagerlof.org
Vikimənbənin loqosu Selma Lagerlöf Vikimənbədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Selma Ottiliya Lovisa Lagerlöf (isv. Selma Ottiliana Lovisa Lagerlöf; 20 noyabr 1858[2][3][…] – 16 mart 1940[4][3][…]) — İsveç yazıçısı, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı alan ilk qadın (1909)

Həyatı

İsveçli Selma Ottiliana Loviza Laqerlöf ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı qazanan ilk qadın yazıçıdır. O, ölkənin cənubundakı Vermlan əyalətində, istefaya çıxmış zabit Erik Qustav Laqerlöfün ailəsində doğulan beş uşaqdan dördüncüsü idi. Üç yaşı olanda iflic keçirmişdi. Bir il yataqdan qalxa bilməmiş, sonra isə həyatı boyu şikəst qalmışdı. Nənəsindən dinlədiyi çoxsaylı nağıl və rəvayətlər Selmanı kiçik yaşlarından sözün sehrli aləminə gətirmişdi.

Müəllim olmaq istəyən Selma Laqerlöf 1885-ci ildə Stokholmdakı Kral Ali Qadın Pedaqoji Akademiyasını bitirmişdi. İki il sonra atasının vəfatı, ardınca ata-baba mülklərinin borca görə hərraca qoyulması ona sarsıdıcı zərbə olmuşdu. Selma ailəsinə kömək məqsədi ilə qız məktəbində işə düzəlmişdi. Tezliklə o, yüksək əqli və mənəvi keyfiyyətləri ilə şagirdlərinin sevimlisinə çevrilmişdi.

Vermlandın təkrarsız mənzərələri, eşitdiyi xalq rəvayətləri gənc qızı ilk romanını yazmağa ruhlandırmışdı. Hazır hissələr "İdun" jurnalının keçirdiyi müsabiqəyə göndərilmişdi. Jurnal onu sadəcə qalib kimi mükafatlandırmaqla kifayətlənməmişdi, əsəri kitab şəklində çap etməyə hazır olduğunu da bildirmişdi.

İsveç ədəbiyyatı üçün ənənəvi romantik üslubda qələmə alınan "Host Berlinq haqqında saqa" (1891) əvvəlcə oxucuların diqqətini o qədər də çəkməmişdi. Lakin məşhur Danimarka tənqidçisi Georq Brandes gənc xanımın uğurlu yaradıcılıq axtarışlarını təqdir edən məqalə çap etdirdikdən sonra həm müəllifə, həm də onun əsərinə maraq əhəmiyyətli dərəcədə artmışdı.

Təxminən on il müəllim işlədikdən sonra Selma Laqerlöf özünü bütünlüklə yaradıcılığa həsr etmək üçün pedaqoji sahədən uzaqlaşmışdı. İsveç kralı II Oskarın ayırdığı təqaüd və İsveç Akademiyasının yardımı ona arzusunu həyata keçirməyə imkan vermişdi. 1894-cü ildə Laqerlöfün "Görünməz zəncirlər" adlı novellalar kitabı çap olunmuşdu. 1895-1896-cı illərdə İtaliyaya, 1899-1900-cu illərdə isə Misir və Fələstinə səfər edən yazıçı biri-birinin ardınca "Dəccalın möcüzələri" (1898) və iki cildlik "Yerusəlim" (1901-1902) romanlarını nəşr etdirmişdi. Qazanc dalınca Fələstinə yollanan İsveç fermerlərinin həyatı, onların müqəddəs torpaqda mənəvi ideal axtarışları "Yerusəlim" dialogiyasında epik təsvirini tapmışdı.

Selma Lagerlöfun Karl Larssonun çəkdiyi portreti (1908)

1904-cü ildə yazıçı ailə mülkləri olan Morbakkanı yenidən satın ala bilmişdi. O, ömrünün sonuna qədər həmin mülkdə yaşamış və dünyanın müxtəlif ölkələrindən gələn çoxsaylı qonaqlarını burada qəbul etmişdi. 1904-cü ildə Selma Laqerlöf həm də İsveç Akademiyasının Böyük qızıl medalına layiq görülmüşdü.

Yazıçının məşhur əsərlərindən biri də "Nils Holqerssonun vəhşi qazlarla İsveçə möcüzəli səyahəti" (1906) adlı uşaq romanıdır. Xalq nağılları üslubunda yazılmış bu kitab ölkəni daha yaxşı tanımağa və tanıtmağa xidmət edir. 1994-cü ildə layiq görüldüyü Nobel mükafatını almaq üçün həyatında ilk dəfə İsveçə gələn yapon yazıçısı Kendzebure Oe ölkə ilə ilk tanışlığının Laqerlöfün kitabından başladığını, etiraf etmişdi. Uşaqlar üçün yazılan başqa bir əsər – "Bataqlıqdakı fermadan olan qız" (1907) romanı da İsveç folklorunun ən yaxşı ənənələrinə əsaslanmışdı.

1909-cu ildə Selma Laqerlöf "bütün əsərlərini fərqləndirən yüksək idealizmə, parlaq təxəyyülə və mənəvi təsir qüdrətinə görə" İsveç yazıçıları və dünya qadınları arasında ilk Nobel mükafatı laureatı olmuşdu. Təqdimat mərasimində İsveç Akademiyasının üzvü Klaus Annerstdet müəllifin əsərləri üçün səciyyəvi cəhətləri — dilin təmizliyini və sadəliyini, üslubun gözəlliyini, təxəyyül dərinliyini, etik təsir gücünü xüsusi vurğulamışdı. Xanım yazıçının Nobel mühazirəsi isə maraqlı və ibrətamiz formada — atası ilə xəyali söhbət şəklində qurulmuşdu.

Selma Laqerlöf 1914-cü ildə İsveç Akademiyasının üzvü seçilmiş, başqa sözlə desək, Nobel mükafatına namizədlər irəli sürmək və namizədlərlə bağlı müzakirələr aparmaq səlahiyyəti qazanmışdı.

Birinci Dünya müharibəsinin başlaması ilə sarsıntı keçirən yazıçı bir müddət işdən soyusa da təsəllini yenə ədəbiyyatda tapmışdı. 20-ci illərdə Laqerlöfün "Lyovenşyoldların üzüyü" (1925), "Şarlotta Lyovenşyold" (1925), "Anna Svyord" (1928) romanlarından ibarət trilogiyası çap olunmuşdu. Memuar janrında yazılmış "Morbakka" (1922), "Bir uşağın xatirələri" (1930), "Selma Laqerlöfün gündəliyi" (1932) kitablarında isə uşaqlıq və ilk gənclik xatirələri öz əksini tapmışdı.

Laqerlöfün bir sıra əsərləri vətənində və xaricidə uğurla ekranlaşdırılmışdır. Yeri gəlmişkən, 1955-ci ildə keçmiş SSRI-də "Nils Holqerssonun səyahəti" romanı əsasında indi də maraqla baxılan cizgi filmi çəkilmişdi.

Sovet-fin müharibəsi (1939) başlanan zaman Selma Laqerlöf öz mükafatlarını — İsveç Akademiyasının Böyük qızıl medalını və Nobel mükafatının qızıl medalını Finlandiya hökumətinə göndərmiş, onların əridilib ölkənin müdafiə ehtiyaclarına sərf olunmasını xahiş etmişdi. Lakin lazımi vəsait digər mənbələrdən tapıldığından mükafatlar böyük minnətdarlıq hissi ilə sahibinə qaytarılmışdı.

Faşist Almaniyası mətbuatında Selma Laqerlöfdən "nordik şairə" kimi ehtiramla söz açırdılar. O, nasist zülmündən qurtarmaq istəyən alman həmkarlarına kömək etməyə başlayanda isə münasibət dərhal köklü şəkildə dəyişmişdi.

Selma Laqerlöf 1912-ci ildə Nobel ailəsinin qonağı kimi Rusiyaya səfər etmişdi. Səfər zamanı onun Nobellərin mənzil-qərargahlarından birinin yerləşdiyi Bakıda olub-olmaması haqqında təəssüf ki, hər hansı məlumat mövcud deyildir. İsveçin mədəni-mənəvi simasını təmsil edən yaradıcı şəxsiyyət kimi Selma Laqerlöf bu gün də populyardır. İsveç hökumətinin qərarı ilə 1992-ci ildən etibarən onun portreti ölkə valyutasının — 20 kronluğun üzərini bəzəyir.

Əsərləri

  • İyöst Byörlinq haqqında saqa (isv. Gösta Berlings saga, 1891)
  • Yerusəlim (isv. Jerusalem, 1902)
  • Nils Holgerssonun vəhşi qazlarla birgə İsveçboyu qəribə səyahəti (isv. Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige, 1906—1907) — Bu əsərin əsasında Sehrlənmiş oğlan (cizgi filmi, 1955) çəkilib.
  • Arabaçı (isv. Körkarlen, 1912)
  • Portuqaliyanın imperatoru (isv. Kejsarn av Portugallien, 1914)
  • Lyövenşyöldların üzüyü (isv. Löwensköldska ringen, 1925)
  • Şarlotta Lyövenşyöld (isv. Charlotte Löwensköld, 1925)

Şəkillər

  • Selma Lagerlöf 23 yaşında (1881)
    Selma Lagerlöf 23 yaşında (1881)
  • Selma Lagerlöf 48 yaşında (1906)
    Selma Lagerlöf 48 yaşında (1906)
  • Selma Lagerlöf 70 yaşında (1928)
    Selma Lagerlöf 70 yaşında (1928)

İstinadlar

  1. ↑ http://www2.ub.gu.se/kvinndata/portaler/rostratt/pdf/rostrattsfragan.pdf.
  2. ↑ 1 2 Lagerlöf, Selma (ing.). // The Enciclopædia Britannica 12 London, NYC: 1922. Vol. XXXI English History to Oyama, Iwao.
  3. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  4. ↑ 1 2 Лагерлёф Сельма // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.

Mənbə

  • Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.

Xarici keçidlər

Həmçinin bax

Read other articles:

Sukadami, Cikarang Selatan, Bekasi

Artikel ini memiliki beberapa masalah. Tolong bantu memperbaikinya atau diskusikan masalah-masalah ini di halaman pembicaraannya. (Pelajari bagaimana dan kapan saat yang tepat untuk menghapus templat pesan ini) Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Sukadami, Cikarang Selatan, ...

 

Popradské pleso

Popradské pleso Blick auf den Popradské pleso vom Berg Ostrva Geographische Lage Hohe Tatra, Slowakei Zuflüsse Ľadový potok Abfluss Krupá Daten Koordinaten 49° 9′ 12″ N, 20° 4′ 47″ O49.15333333333320.0797222222221494Koordinaten: 49° 9′ 12″ N, 20° 4′ 47″ O Popradské pleso (Slowakei) Höhe über Meeresspiegel 1494 m n.m. Fläche 6,87 hadep1 Länge 380 m Breite 248 m Volumen 504.380 m...

 

Centro, Puerto Vallarta

Historic center of Puerto Vallarta, Jalisco, Mexico PlaceCentro, Puerto VallartaChurch of Our Lady of Guadalupe Centro, or Downtown, is the historic center of Puerto Vallarta, in the Mexican state of Jalisco.[1] The district is north of Zona Romántica and the Cuale River, and south of 5 de Diciembre. Features Los Arcos Centro features Mercado Municipal Río Cuale and Rosita Beach. The district has many landmarks, including the Church of Our Lady of Guadalupe, Los Arcos, the Malecón ...

Ільків Василь Іванович

У Вікіпедії є статті про інших людей із прізвищем Ільків. Ільків Василь Іванович  СотникЗагальна інформаціяНародження 1921(1921)с. ХватівСмерть 14 березня 1946(1946-03-14)біля с. Підгороддя, Івано-Франківський район, Івано-Франківська областьПсевдо «Горинь», «Легінь»Військова с...

 

إقليمية (سياسة)

  لمعانٍ أخرى، طالع إقليمية (توضيح). هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. جزء من سلسلة مقالات حولالجماعة مفاهيم الانجذاب رأس المال الاجتماعي وجهات نظر علم نفس الجماعة دراسات المجتمع الأنواع جماعة الاهتمام ...

 

DuBois family

Fictional characters Thomas Dubois redirects here. For the folklorist, see Thomas A. DuBois. The members of the DuBois family — Tom (husband), Sarah (wife), and Jazmine (daughter) — are fictional characters and featured players in Aaron McGruder's Boondocks comic strip and animated TV series. They live across the street from the main characters, the Freeman family — Robert and his grandsons, Huey and Riley. Tom Fictional character Thomas Lancaster DuBoisThe Boondocks characterFirst appe...

Kékcse

Place in Szabolcs-Szatmár-Bereg, HungaryKékcseCountry HungaryCountySzabolcs-Szatmár-BeregArea • Total18.23 km2 (7.04 sq mi)Population (2015) • Total1,524[1] • Density91.17/km2 (236.1/sq mi)Time zoneUTC+1 (CET) • Summer (DST)UTC+2 (CEST)Postal code4494Area code45 Location of Szabolcs-Szatmar-Bereg county in Hungary Kékcse is a village in Szabolcs-Szatmár-Bereg county, in the Northern Great Plain region o...

 

Оврах Володимир Михайлович

Оврах Володимир МихайловичНародження 10 лютого 1953(1953-02-10) (70 років)Миргород, Полтавська область, Українська РСР, СРСРНаціональність українецьКраїна  СРСР→ УкраїнаЖанр живопис, скульптура, кераміка, графікаНавчання Миргородський керамічний технікум (1972) і Львів...

 

Bruno Müller

For the Olympic athlete, see Bruno Müller (rower). Bruno MüllerBruno Müller in occupied KrakówBorn(1905-09-13)13 September 1905Strasbourg, German Empire(now France)Died1 March 1960(1960-03-01) (aged 54)Oldenburg, West GermanyAllegiance Nazi GermanyService/branch SchutzstaffelYears of serviceuntil 1945RankObersturmbannführerUnit SS-TotenkopfverbändeEinsatzgruppe IEinsatzgruppe DCommands heldGeneralgouvernementEinsatzkommando 2/IEinsatzkommando 11b Obersturmbannführer Bruno Mü...

Nina Lykke (writer)

Norwegian writerNina LykkeBorn1965 (age 57–58)NationalityNorwegianEducationgraphic designAlma materDen Grafiske HøjskoleOccupation(s)NovelistShort story writerNotable workFull spredningAwardsBrage Prize (2019) Nina Lykke (born 17 June 1965), is a Norwegian writer. Her literary themes include elements of dark satire mixed with humour and tragedy. She received the Brage Prize in 2019, for the novel Full spredning. Personal life and education Born on 17 June 1965,[1] Lyk...

 

Snow goose

Species of bird This article is about the species of goose. For other uses, see Snow goose (disambiguation). Snow goose White morph Blue morph Conservation status Least Concern (IUCN 3.1)[1] Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Aves Order: Anseriformes Family: Anatidae Genus: Anser Species: A. caerulescens Binomial name Anser caerulescens(Linnaeus, 1758) Subspecies A. c. caerulescens (Lesser snow goose) (Linnaeus, 1758) A. c. ...

 

Western chimpanzee

Subspecies of chimpanzee Western chimpanzee Conservation status Critically Endangered (IUCN 3.1)[1] Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Mammalia Order: Primates Suborder: Haplorhini Infraorder: Simiiformes Family: Hominidae Subfamily: Homininae Tribe: Hominini Genus: Pan Species: P. troglodytes Subspecies: P. t. verus Trinomial name Pan troglodytes verusSchwarz, 1934 The western chimpanzee, or West African chimpanzee, ...

Finlândia nos Jogos Olímpicos de Verão da Juventude de 2010

Finlândia nos Jogos Olímpicos de Verão da Juventude de 2010 Comité Olímpico Nacional Código do COI FIN Nome Finnish Olympic Committee«site oficial» (em finlandês)  Jogos Olímpicos de Verão da Juventude de 2010 Organizador Singapura Competidores 19 em 8 modalidades Porta-bandeira Niki Blässar[1] Medalhas Pos.84º 0 0 2 2 Participações nos Jogos Olímpicos Verão 1908 • 1912 • 1920 • 1924 • 1928 • 1932 • 1936 • 1948 • 1952 • 1956 • 1960 • 1964 ...

 

Aden Young

Canadian-Australian actor Aden YoungYoung at the 2012 AACTA AwardsBorn (1971-11-30) 30 November 1971 (age 52)Toronto, Ontario, Canada[1][2]OccupationActorYears active1991–presentSpouse Loene Carmen ​(m. 2014)​Children2 Aden Young (born 30 November 1971[1][2]) is a Canadian-Australian actor. He is best known for his portrayal of Daniel Holden in the SundanceTV drama Rectify, for which he was twice nominated for the Critic...

 

Rose (1936 film)

1936 film RoseDirected byRaymond RouleauWritten byTania BalachovaProduced byCharles FasquelleStarringJean Servais Lisette Lanvin Henri GuisolCinematographyNikolai ToporkoffMusic byJean WienerProductioncompanyFrancol FilmDistributed byGaumont-Franco-Film-AubertRelease date21 February 1936Running time80 minutesCountryFranceLanguageFrench Rose is a 1936 French comedy film directed by Raymond Rouleau and starring Jean Servais, Lisette Lanvin and Henri Guisol.[1][2][3] It w...

Bellamy Young

American actress and singer (born 1970) Bellamy YoungYoung at the premiere of Divergent in 2014BornAmy Maria Young (1970-02-19) February 19, 1970 (age 53)Asheville, North Carolina, U.S.Alma materYale UniversityOccupation(s)Actress, producer, singerYears active1994–presentSpousePedro Segundo (m. 2020)Websitebellamyyoung.com Bellamy Young (born Amy Maria Young; February 19, 1970)[1] is an American actress, producer and singer, best known for her role as Melody Mellie Gr...

 

Blake Farenthold

American politician (born 1961) Blake FarentholdMember of the U.S. House of Representativesfrom Texas's 27th districtIn officeJanuary 3, 2011 – April 6, 2018Preceded bySolomon OrtizSucceeded byMichael Cloud Personal detailsBornRandolph Blake Farenthold (1961-12-12) December 12, 1961 (age 61)Corpus Christi, Texas, U.S.Political partyRepublicanSpouseDebbie FarentholdChildren2EducationUniversity of Texas at Austin (BS)St. Mary's University, Texas (JD) Randolph Blake F...

 

Anshan (Persia)

This article is about the ancient city in Iran. For other uses, see Anshan (disambiguation). Ancient city in Iran Tall-i MalyanShown within IranAlternative nameAnshanLocationFars Province, IranCoordinates30°00′42″N 52°24′28″E / 30.01167°N 52.40778°E / 30.01167; 52.40778TypesettlementHistoryFounded4th millennium BCPeriodsBronze Age, Iron AgeSite notesExcavation dates1968-1978, 1999, 2000ArchaeologistsWilliam Sumner, Kamyar AbdiConditionRuinedOwners...

Identity card BES

Identity card of The Caribbean Netherlands Identity card BES: version for Saba The Identity card BES (locally also known as sedula) is a uniform identity card for residents in the Caribbean Netherlands introduced upon the dissolution of the Netherlands Antilles in 2010.[1] The cards are machine-readable and have the size of a credit card. The front contains the words Identiteitskaart (English: Identity card) followed by the island names Bonaire, Sint Eustatius and Saba (with the name ...

 

Peter Englund (artist)

Peter Englund Peter EnglundFödelsenamnPeter Göran EnglundFödelsedatum18 mars 1965 (58 år)FödelseortGnarps församling, HälsinglandRelaterade artisterDiamond Dogs (dragshow) Diamond Dogz Dildorado Michael Westlund Edwin von Werder Jöns Hellsing Martin Sjögren Peter Göran Englund, född 18 mars 1965 i Gnarps församling i Gävleborgs län,[1] är en svensk tv-programledare, dragshowartist, kostymskapare, stylist och textförfattare. Biografi[2] Peter Englund är uppvuxen i Gävle ...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!