Rumıniya

Rumıniya
rum. România
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb
Rəsmi dilləri
Paytaxt Buxarest
İdarəetmə forması Yarı prezident respublikası
Rumıniya Prezidenti[d]
 • Əhali
  • 19.053.815 nəf. (2022)[2]
 • Ümumi 285.404.683.025 $[3], 301.261.582.924 $[3]
Valyuta Rumıniya leyi
İnternet domeni .ro
ISO kodu RO
BOK kodu ROU
Telefon kodu +40
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sağ[d][4]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Xəritə
Rumıniya

Rumıniya (rum. România) — cənub-şərqi Mərkəzi Avropada olan dövlət. Konstitusiyasına əsasən Rumıniya demokratik dövlətdir. Ölkənin adı "romanus" ("romalı" deməkdir) sözündən gəlib. Ölkə başçısı prezident hesab olunur və qanunverici orqan isə ikipalatalı parlamentdir. Şimaldan və şərqdən Rumıniya Ukrayna ilə, şimali-şərqdən Moldova Respublikası ilə, Cənubdan Bolqarıstan ilə (sərhəd Dunay çayının üstündən keçir), qərbdən isə SerbiyaMacarıstan ilə həmsərhəddir. Qara dəniz Rumıniyanın şərqində yerləşir.

1 yanvar 2007-ci ildən Avropa Birliyinin üzvüdür. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Buxarestdir (1,9 milyon nəfər).

Tarixi

Rumıniya Avropadakı ən köhnə insan məskənlərinin tapıldığı ölkədir. 2002-ci ildə Rumıniyanın qərbindəki bir mağarada kəşf edilən (Sümüklü Mağara rum. Peştera cu Oyasa) bu qalıqların 42.000 il əvvələ aid olduğu təxmin edilməkdədir. Rumıniya torpaqlarında qurulan ilk dövlət Trakiyalıların qurduğu Daçiya Krallığıdır. Bu dövlət 101-107 illər arasında Roma İmperatoru Trayanın orduları tərəfindən işğal edilərək Roma İmperiyası bir əyaləti halına gəldilər. Roma imperiyasının çökməsindən sonra bu torpaqlar Qotlar, Hunlar, Avarlar, Slavyanların zəbtinə uğradı. 9-11-ci əsrlər arasında Birinci Bolqar Dövlətinin bir parçası halına gəldi. Bu dövrü Macar, Peçenek, Kuman və Tatar işğalları izlədi. Rumınlar ilk dəfə 14-cü əsrdə özlərinə aid dövlət qurmağı bacardılar. Bu dövlətlər 1310-cu ildə I Basarab tərəfindən qurulmuş Valaxiya Bəyliyi və 1352-ci ildə Dragoş tərəfindən qurulmuş Moldova dövlətidir.

Günümüzdəki Rumıniyanın bir parçası olan Erdel isə 10-16-cı əsrlər arasında Macarıstan Krallığının bir parçası idi. 15-ci və 16-cı əsrlərdə bu üç ölkə Osmanlı Dövlətinin himayəsi altına girdilər. Osmanlı dövründə ValaxiyaMoldova vassal dövlətlər idi. Osmanlılara vergi verər, döyüşlərdə əsgər köməyi edərdilər. Bəyliklərin voyvodaları Rumın əsillilər arasından Osmanlı padşahı tərəfindən təyin edilərdi. Ayrıca bu bəyliklər İstanbulun yemək ehtiyacını qarşılamaqda əhəmiyyətli bir rol oynayardılar. Ancaq Osmanlılar Rumıniyanı heç bir zaman bütünlüklə ilhaq etmədilər. BuxarestYassı kimi böyük Rumıniya şəhərlərində tez-tez Osmanlı vətəndaşlarına rast gəlinirdisə də sayları az idi. Bu şəhərlər heç bir zaman Sofiya, Belqrad, Saloniki və ya Skopye kimi Osmanlı xarakteri qazanmadı. XVIII əsrə qədər ValaxiyaMoldovanın voyvodaları rumınların arasından seçilərdi. XVIII əsrdə isə Fənərli Rumlar arasından seçildilər. Bu vəziyyət 1826-cı ildə Yunanıstanın müstəqilliyini qazanmasına qədər davam etdi.

İkinci dünya müharibəsi illərində Rumıniya Almaniyanın satileti idi və ölkədə Antonesku diktaturası hökm sürürdü. Ölkə 1944-cü ilin avqustunda faşistlərdən azad edildi. Birinci hökumətin başçısı kral Mixay oldu. Müharibə nəticəsində Rumıniyada 170 min nəfər öldü, itkin düşdü və yaralandı. 1945-ci il 4 yanvarda xalq kütlələrinin təzyiqi altında kral hökuməti yenidən təşkil etdi. Hökumətin başçısı general P.Redesku təyin edildi. 1946-cı il 11 iyulda Rumıniyada seçki qanunu qəbul olundu. Qadınlara və hərbi qulluqçulara seçki hüququ verildi. 1946-cı il 20 dekabrda parlament bankların milliləşdirilməsi haqqında qanun qəbul etdi, Pul islahatı keçirildi. 1947-ci ilin iyulunda Milli-saranist partiyasının fəaliyyəti qadağan edildi.

Coğrafiyası

Rumıniya əsasən Mülayim və subtropik iqlim qurşağında yerləşir. Qara dəniz sahilində yerləşməsi onun iqliminə rütubətliyi artırır.

İqtisadiyyatı

Əhalisi

Etnik tərkibi

2011-ci il siyahıya alması əsasında Rumıniyanın etnik xəritəsi
İnstitutul National de Statistica
Etnik qruplar 1930 s.a.[5] 1956 s.a.[6] 1966 s.a.[7] 1977 s.a.[8] 1992 s.a.[9] 2002 s.a.[10]
Toplam 14,280,729 17,489,450 19,103,163 21,559,910 22,810,035 21,698,181
Rumın 11,118,170 14,996,114 16,746,510 18,999,565 20,408,542 19,409,400
Macar 1,423,459 1,587,675 1,619,592 1,713,928 1,624,959 1,434,377
Qaraçı 242,656 104,216 64,197 227,398 401,087 535,250
Ukraynalı[11] 45,875 60,479 54,705 55,510 65,472 61,091
Alman 633,488 384,708 382,595 359,109 119,462 60,088
Rus 50,725 38,731 39,483 32,696 38,606 36,397
Türk 26,080 14,329 18,040 23,422 29,832 32,596
Azərbaycanlı 16,080 14,329 18,040 23,422 29,832 32,596
Serb,Xorvat,Sloven 50,310 46,517 44,236 43180 33,769 22,518
Slovak,Çex 50,772 35,152[12] 32,199[13] 28,969[14] 25,391[15] ?
Tatar 15,580 20,469 22,151 23,369 24,596 24,137
Bolqar 66,348 12,040 11,193 10,372 9,851 ?
Yəhudi 451,892 146,264 42,888 24,667 8,955 ?
Yunan 23,161 11,166 9,088 6,262 3,940 ?
Ermənilər 12,175 6,441 3,436 2,342 1,957 ?
Polyak 15,804 7,627 5,860 4,641 4,232 ?
Qaqauz ? ? ? ? ? 45
Digərləri 49,182 13,357 4,681 4,028 8,618 82,282
Milliyyətini göstərməyənlər 5,052 4,165 2,309 452 766 ?


Mənbə

• S.Mustafayeva. Avropa və Amerika ölkələrinin ən yeni tarixi. II hissə. 1945-2007-ci illər. Bakı, 2011.

İstinadlar

  1. 13 // Constitution of Romania (рум.). // Monitorul Oficial 1991.
  2. Primele date provizorii pentru Recensământul Populației și Locuințelor, runda 2021.
  3. 1 2 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Dünya Bankı.
  4. http://chartsbin.com/view/edr.
  5. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-24.
  6. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-24.
  7. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-24.
  8. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-24.
  9. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-24.
  10. [1] Arxivləşdirilib 2009-03-02 at the Wayback Machine2002-ci ildə Rumıniyada aparılmış siyahıya almanın nəticələri
  11. Ukrainians and Ruthenians
  12. 11,821 çex+23,331 slovak
  13. 9,978 çex+22,221 slovak
  14. 7683 çex+21286 slovak
  15. 5,797 çex+19594 slovak


Həmçinin bax

Read other articles:

سنوكي معلومات شخصية اسم الولادة نيكول اليزابيث بوليزي الميلاد 23 نوفمبر 1987 (العمر 36 سنة)سانتياغو، شيلي الإقامة مارلبورو، نيويورك الجنسية أمريكية أسماء أخرى سنوكي لون الشعر شعر أسود  الطول 145 سنتيمتر  الأولاد 1 عدد الأولاد 3   الحياة العملية المهنة شخصية تلفزيونية اللغ

 

Ethnic group in Malaysia This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article may need to be rewritten to comply with Wikipedia's quality standards. You can help. The talk page may contain suggestions. (September 2016) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challe...

 

  هذه المقالة عن معمر بن راشد. لمعانٍ أخرى، طالع معمر (توضيح). مَعْمَرِ بن راشد معلومات شخصية الميلاد سنة 713  البصرة  الوفاة سنة 770 (56–57 سنة)  صنعاء  المذهب الفقهي أهل السنة والجماعة الحياة العملية العصر القرن الثاني للهجرة المنطقة اليمن نظام المدرسة مدرسة الح

South African politician CouncillorVasco Da GamaSpeaker of the City of Johannesburg Metropolitan MunicipalityIn office22 November 2021 – 31 August 2022Preceded byNonceba MolweleSucceeded byColleen MakhubelaIn office22 August 2016 – 11 December 2019Preceded byConstance BapelaSucceeded byNonceba Molwele Personal detailsBornVasco Manuel da Gama (1959-01-29) 29 January 1959 (age 64)Louis Trichardt, Transvaal Province, South AfricaPolitical partyDemocratic Alliance Not t...

 

Sydney FC 2006–2007 football seasonSydney FC2006–2007 seasonChairmanWalter Bugno,George PerryManagerTerry Butcher,Branko ČulinaA-League4th (League)Semi-finals (Finals)A-League Pre-Season Challenge Cup3rdAFC Champions LeagueGroup stage (2nd)Top goalscorerLeague: Sasho Petrovski (5 goals)All: Sasho Petrovski (8 goals)Highest home attendance21,122 (v Newcastle United Jets, 26 January 2007)Lowest home attendance9,871 (v New Zealand Knights, 10 November 2006)← 2005–062007–08...

 

Harry Gregg Gregg (baris belakang, keempat dari kiri) bersama tim Manchester United pada 1963Informasi pribadiNama lengkap Henry Gregg[1]Tanggal lahir (1932-10-27)27 Oktober 1932Tempat lahir Magherafelt, Irlandia UtaraTanggal meninggal 16 Februari 2020(2020-02-16) (umur 87)Tempat meninggal Coleraine, Irlandia UtaraPosisi bermain Penjaga gawangKarier junior Windsor Park Swifts ColeraineKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)1952–1957 Doncaster Rovers 94 (0)1957–1966 Manchester Un...

Pada lingkaran, henagon adalah sebuah tessellasi dengan titik tunggal, dan satu 360-derajat busur. Dalam geometri, henagon (atau monogon) adalah sebuah segi banyak atau poligon dengan satu sisi dan satu titik sudut. Sebuah henagon beraturan memiliki simbol Schläfli {1}. Karena henagon hanya memiliki satu sisi dan satu sudut interior, henagon teratur dijelaskan oleh definisi. Dalam geometri Euclidean Dalam geometri Euclidean henagon yang biasanya dianggap sebagai objek yang tidak mungkin, kar...

 

Overview of education in Mongolia This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Education in Mongolia – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2011) (Learn how and when to remove this template message) Mongolia's education system has undergone colossal changes in the 20th century. The educatio...

 

本條目存在以下問題,請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目過於依赖第一手来源。 (2021年6月1日)请補充第二手及第三手來源,以改善这篇条目。 此條目需要补充更多来源。 (2021年6月1日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目,无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者:请搜索一下条目的标题(来源搜索:南亞技術學院 — 网页、新...

Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Kota BukittinggiDewan Perwakilan RakyatKota Bukittinggi2019-2024JenisJenisUnikameral SejarahSesi baru dimulai7 Agustus 2019PimpinanKetuaBeny Yusrial, S.IP. (Gerindra) sejak 24 September 2021 Wakil Ketua INur Hasra (PKS) sejak 26 September 2019 Wakil Ketua IIRusdy Nurman, S.H. (Demokrat) sejak 12 November 2019 KomposisiAnggota25Partai & kursi  NasDem (2)   PKB (1)   Demokrat (4)   PAN (3)   Golkar ...

 

Sudha VargheseSister Sudha Varghese receiving Padma Shri from President Abdul Kalam in 2006Born (1949-09-05) 5 September 1949 (age 74)Kottayam district, Kerala, IndiaNationalityIndianOccupationsocial workerKnown forNari Gunjan schools, Prerna schools Sudha Varghese, also known as Sister Sudha, is a former religious sister and social worker[1] in India who has devoted herself to the Musahar, the Dalit of Bihar and Uttar Pradesh, one of the Scheduled Castes and who are conside...

 

Letak Gyeongsang Utara di Korea Selatan Gyeongsang Utara merupakan sebuah provinsi di Korea Selatan. Ibu kota provinsi ini berada di Daegu. Provinsi ini terletak di bagian timur negara itu. Provinsi ini memiliki luas wilayah 19.440 km² dengan memiliki jumlah penduduk 2.775.890 jiwa (2004). Kepadatan penduduk 143 jiwa/km². Pembagian Administrasi Gyeongsangbuk-do terbagi menjadi 10 kota dan 13 kabupaten. Kota Andong (안동시; 安東市) Gimcheon (김천시; 金泉市) Gyeongju (경주...

Place in Georgia, United StatesHutchinson Island, GeorgiaCountryUnited StatesStateGeorgiaCountyChatham County Hutchinson Island is a river island in the Savannah River, north of downtown Savannah in Chatham County, Georgia, United States. The island is formed where the Back River breaks off to the north from the Savannah River. Historically, Hutchinson Island's land use has been primarily industrial, much of which supported the Port of Savannah, one of the busiest containerization cargo ports...

 

Railway station in Kaizuka, Osaka Prefecture, Japan Sechigo Station清児駅Sechigo Station, August 2006General informationLocationSechigo, Kaizuka-shi, Osaka-fu 597-0041JapanCoordinates34°25′30″N 135°22′20″E / 34.424903°N 135.372217°E / 34.424903; 135.372217Operated byMizuma RailwayLine(s)Mizuma LineDistance2.8 km from KaizukaPlatforms1 side platformConnections Other informationStatusUnstaffedHistoryOpenedDecember 24, 1925.Passengers20191252 daily Location...

 

Town in New Hampshire, United StatesGoffstown, New HampshireTown SealLocation in Hillsborough County, New HampshireCoordinates: 43°01′13″N 71°36′01″W / 43.02028°N 71.60028°W / 43.02028; -71.60028CountryUnited StatesStateNew HampshireCountyHillsboroughIncorporated1761Named forJohn GoffeVillagesGoffstownGrasmereParkerPinardvilleGovernment • Select BoardKelly Boyer, ChairPeter GeorgantasJim CraigMark T. LemayCollis Adams • Town Administ...

Railway station in Incheon, South Korea 인천역Incheon Station Incheon Station in 2023General informationLocation3-1 Bukseong-dong 1-ga, 307-2 Jemullyangno, Jung District, IncheonCoordinates37°28′33″N 126°37′01″E / 37.47583°N 126.61694°E / 37.47583; 126.61694Operated by KorailLine(s)Gyeongin Line, Suin–Bundang LinePlatforms2 (Line 1)2 (Suin–Bundang Line)Tracks3 (Line 1)2 (Suin–Bundang Line)Bus routesBlue bus routes 2, 10, 15, 28, and 45Yellow bus ro...

 

University in South Africa This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: University of Natal – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2007) (Learn how and when to remove this template message) University of NatalThe main clock tower of Old Main Building, located on the Pietermaritzburg campu...

 

De huidige sultan Haitham bin Tariq. Hieronder volgt een lijst van heersers van Oman. De sultan van het Sultanaat Oman is de monarch en staatshoofd van Oman. Het is de machtigste positie van het land. De sultans van Oman zijn leden van de Al Busaidi-dynastie, de heersende familie van Oman sinds het midden van de 18e eeuw. Daarvoor en daarnaast speelden imams een belangrijke rol. Sinds 11 januari 2020 is Haitham bin Tariq Al Said de sultan. Lijst van imams (751-1959) Imams stam jaar Naam in he...

Adrián Fernández Datos personalesNombre completo Néstor Adrián Fernández PalaciosApodo(s) Halcón[1]​Nacimiento Asunción4 de agosto de 1992 (31 años)País ParaguayNacionalidad(es) ParaguayaAltura 1,83 m (6′ 0″)Carrera deportivaDeporte FútbolClub profesionalDebut deportivo 2013(Independiente)Club Alianza AtléticoLiga Liga 1Posición Delantero centroDorsal(es) 37Trayectoria Club Cerro Porteño (2010-2012) Independiente (2012-2015) → Quilmes (2014-2015) → Liberta...

 

River in Florida, United States Course of the Rainbow River Rainbow Springs, at the head of the Rainbow River Rainbow Springs submarine sightseeing boat where passengers sat below the waterline looking out underwater windows around 1970 The Rainbow River is located in Dunnellon, Florida, United States, in the southwest corner of Marion County, about 20 miles (32 km) southwest of Ocala, 100 miles (160 km) northwest of Orlando and 100 miles (160 km) north of the Tampa Bay area. I...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!