Kürdüstan qəzası

Kürdüstan qəzası
Ölkə	SSRİ
İnzibati mərkəz	Laçın
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	7 iyul 1923
Ləğv edilib	8 aprel 1929

Kürdüstan qəzası (rus. Курдистанский уезд) və ya Qızıl Kürdüstan (rus. Красный Курдистан, kürd. Кöрдьстана Сор) — 1923–1929-cu illərdə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının ərazisində mövcud olmuş qəza.^[1][2][3] Qəza Sergey Kirovun təklifi ilə 1923-cü il 21 iyun Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin iclasında yaradılmışdır. Kürdüstan qəzasının ilk mərkəzi Pircahan kəndi idi. Daha sonralar mərkəz Laçın şəhərinə köçürülmüşdür. Qəzanın ilk katibi Şuşada dünyaya gəlmiş, azərbaycanlı bolşevik Hüsü Hacıyev idi. 1926-cı ildəki siyahıya alınmada Kürdüstan qəzasında əhalinin etnik tərkibi 72,3% kürd, 26,7% türklər olsa da, əhalinin 92,5%-nin ana dili türk dili və yalnız 6,1%-nin ana dili kürd dili olmuşdur.^[4][5] SSRİ daxilində inzibati ərazi vahidlərinin dəyişdirilməsi sahəsindəki islahatlar zamanı ASSR-in 1929-cu il 8 aprel tarixli qərarı ilə Kürdüstan qəzası da ləğv edilmişdir.

Əhali

Etnik tərkib

Kürdüstan qəzası^[4]

Etnik qrup	Bütün qəza	Laçın ş.	Qaraqışlaq d.	Kəlbəcər d.	Qoturlu d.	Qubadlı d.	Kürdhacı d.	Muradxanlı d.
Cəmi	51 426	435	6 050	12 046	4 888	13 533	8 285	6 189
kürd	37 182	110	6 003	11 967	4 873	1	8 169	6 059
azərbaycanlı	13 745	164	21	62	13	13 367	99	19
erməni	373	66	8	12	2	162	13	110
rus	81	57	15	4	y.	1	3	1
ukraynalı	20	18	2	y.	y.	y.	y.	y.
gürcü	3	3	y.	y.	y.	y.	y.	y.
alman	2	2	y.	y.	y.	y.	y.	y.
tatar	1	y.	1	y.	y.	y.	y.	y.
avar	1	1	y.	y.	y.	y.	y.	y.
ləzgi	1	1	y.	y.	y.	y.	y.	y.

Dil

Kürdüstan qəzası^[4]

Ana dili	Bütün qəza	Laçın ş.	Qaraqışlaq d.	Kəlbəcər d.	Qoturlu d.	Qubadlı d.	Kürdhacı d.	Muradxanlı d.
Cəmi	51 426	435	6 050	12 046	4 888	13 533	8 285	6 189
azərbaycanca	47 594	274	4 186	11 658	3 965	13 328	8 122	6 061
kürdcə[6]	3 123	2	1 799	298	871	y.	141	12
ermənicə	380	65	14	12	2	162	13	112
rusca	98	74	16	4	y.	1	3	y.
ukraynaca	5	4	1	y.	y.	y.	y.	y.
gürcücə	3	3	y.	y.	y.	y.	y.	y.
almanca	1	1	y.	y.	y.	y.	y.	y.
farsca	1	1	y.	y.	y.	y.	y.	y.
tatarca	1	y.	1	y.	y.	y.	y.	y.

İstinadlar

1. "Laçın. Tarixi haqqında qısa məlumat". 2017-02-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-04.
2. Административно-территориальное деление Азербайджанской Республики. Президентская Библиотека, Баку, 2007
3. "Russia and the problem of Kurds". 2012-02-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-04.
4. Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Курдистанский уезд (перепись 1926 года) Arxivləşdirilib 2022-06-19 at the Wayback Machine
5. Всесоюзная перепись населения 17 декабря 1926 года, т. IV, пт.14, Центральное статистическое управление СССР, М., 1929, с. 13.
6. Kurmanc dili

Əlavə ədəbiyyat

• Букшпан А. Азербайджанские курды: Лачин, Кельбаджары, Нахкрай: Заметки /А. Букшпан; Выпускающий. З. Агаев Азербайджанский Гос. Научно-Исследоват. Институт Отделение Востока Баку, 1932.- 94 с.

Xarici keçidlər

• Qorbaçov Laçında "Kürdüstan" yaratmaq istəyib? — ARAŞDIRMA Arxivləşdirilib 2016-03-24 at the Wayback Machine