I Mahmud (Səlcuq)

Vikipediyada bu adlı digər şəxslər haqqında da məqalələr var; bax: I Mahmud (dəqiqləşdirmə).
I Mahmud
Mahmud
Böyük Səlcuq sultanı
1092 – 1093
ƏvvəlkiI Məlikşah
SonrakıBörkiyaruq
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Vəfat tarixi
Vəfat yeri İsfahan, Böyük Səlcuq İmperiyası
Vəfat səbəbi Təbii çiçək
Fəaliyyəti siyasətçi
Atası I Məlikşah
Anası Türkan xatun

I Mahmud (fars. محمود‎; türk. Mahmud; 1088 – noyabr 1094, İsfahan) — Beş yaşında ikən 1092-1093-cü illərdə Böyük Səlcuqlu Dövləti hökmdarı, 1093-1094-də isə İsfahan və Fars bölgəsinin vassal hökmdarı elan edilmişdir.[1]

Həyatı

1092-ci ilin noyabrında Məlikşah öldüyü zaman 13 yașında olan və qanuni varisi olaraq elan edilmiş olan Əbul-Müzəffər Börküyarıq Böyük Səlcuqlu Dövləti taxtına keçdi. Amma Məlikşahın arvadı Qaraxanlılar hökmdarının qızı olan Türkan xatun Məlikşahdan sonra öz oğlu Mahmudun sultan olmasını istəyirdi. O zaman Səlcuqlu Dövləti vəziri olan və qısaca "Mustafi" olaraq xatırlanan "İbn Mərzban Xosrov Firuz Şirazi ibn Darust Tacumulk Əbul-Qanayim" tərəfindən dəstəkləndi. Bağdaddakı Abbasi xəlifəsi Müqtədini də xəbərdar edən Türkan xatun Məlikşahın ölümündən 6 gün sonra, 25 Noyabr 1092-də beş yaşındakı oğlu Mahmudu sultan elan etdirib Bağdadda oğlu adına xütbə oxutdu.[2]

Müxtəlif bölgələrdə valilik və idarəçilik edən Səlcuqlu liderləri bu qarışıqlığı fürsət bilib öz müstəqilliklərini elan etməyə başladılar. Məlikşahın qardaşı Xorasan və Bəlxi tutdu. Məlikşahın digər bir qardaşı olan Tutuş özünü Şamda Suriya məliki elan etdi. Ali idarəçilərdən Xələb əmiri olan Ağsunqur əl-Hacib müstəqilliyini elan etdi. Diyarbəkir əmiri kimi digər vali və əmirlər də özlərini müstəqil elan etdilər.

Azərbaycan və Arran valisi olan və Börküyarıqın dayısı və əmisioğlu olan Yaqut ibn İsmayıl ibn Davud, Mahmudun sultanlığını qəbul etdiyini açıqca bildirdi.

Qutalmış oğlu Süleymanın oğulu olan I Qılınc Arslan əsir olduğu İrandan Anadoluya qaçdı və burada atasına dəstək vermiş və bu bölgələrə köç etmiş olan Türkmən tayfalarının mənsubları tərəfindən Anadolu Səlcuqlu Dövləti Sultanı olaraq qəbul edildi.

Sultan Börküyarıq, dövlət Vəziri olan "Mustavi"dən əvvəl vəzir olan amma uzun bir dövr vəzifədən sonra Nizari İsmaili dövləti tərəfindən bir sui-qəsdə qurban gedib öldürülmüş olan Nizamülmülk yaxınları və tərəfdarları (Nizamıya) tərəfindən tutulmaqda idilər.

Türkan xatun oğluna tərəfdar tapmaq və səltənətini gücləndirmək üçün rəvayətə görə ordu mənsublarına 20.000 qızıl dinar bəxșiș paylamışdı. Türkan xatun sonra da Əmir Kür-Boğanı[3] İsfahanda olan vəliəhd Börküyarıqı tutmaq üçün İsfahana göndərdi. Türkan xatun və I Mahmud ordu ilə bu əmiri izlədilər. Ancaq Vəzir Nizamülmülk tərəfdarları da 14 yaşındakı Börküyarıqı Rəy şəhərinə qaçıraraq sultan elan etdilər.

Oğlu Mahmudu bütün ölkənin hakimi etmək istəyən Türkan xatun, sultan elan edilən Börküyarıq ilə mübarizəyə başladı. Börküyarıq tərəfdarları Reydə yeni bir ordu təşkil edərək 1093-cü ilin yanvarında İsfahana getdilər və şəhəri mühasirəyə aldılar. Türkan Xatun və oğlu I Mahmudun ordusu ilə Börküyarıqun ordusu arasında 17 Yanvar 1093-cü ildə Luristanda Həmədan və Əhvaz arasındakı yol üzərində olan bir mövqedə Burucird döyüşü baş tutdu. Mahmud və Türkan Xatunun ordusundakı bəzi əmirlər və əsgərlər Börküyarıq tərəfə keçdi və Türkan xatunun ordusu döyüşü uduzdu.

Türkan xatun və Mahmud İsfahana çəkildi. Burada ikən daha əvvəl Mahmudu tutmus olan Azərbaycan və Arran valisi olan və Börküyarıqın dayısı və əmisioğlu olan Yaqut ibn İsmayıl ibn Davudun Sultan Börküyarıq tərəfinə keçdiyi xəbəri gəldi. Türkan Xatun və Vəzir "Mustavi" onun bir sui-qəsdlə öldürülməsini təşkil etdilər. 1093-cü ilin fevralında Vəzir "Mustavi" Börküyarıq tərəfindən tutularaq əsir alınıb, edam edildi.

Türkan xatun Börküyarıq ilə müqavilə bağladı. Bu razılaşmaya görə Türkan xatun ilə Mahmud İsfahan və Fars bölgəsinə vassal hökmdar olaraq hakim olacaqdı. Börküyarıq isə bütün qərbi Böyük Səlcuqlu Dövləti ūzərində Sultan olaraq hökm sürəcəkdi.[2]

Bu razılaşmadan təxminən yarım il sonra Türkan xatun xəstələnərək öldü. Türkan xatunun ardından da 1094-cü ildə Sultan Mahmud çiçək xəstəliyinə tutularaq öldü.

İstinadlar

  1. ↑ Nagendra Kr Singh (ed.) (2005) International encyclopaedia of Islamic dynasties, Anmol Publication PVT Ltd., s. 1076.
  2. ↑ 1 2 Özaydın, Abdülkerim (2001) Sultan Berkyaruk Devri Türk Tarihi (485-498/1092-1104), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay. ISBN 975-404-608-5
  3. ↑ Kafesoğlu, İbrahim (1992), Selçuklular İstanbul: MEB Yayınlar, ISBN 975-11-0454-8 , Kür-Boğa maddesi

Read other articles:

Главные бронхи

Хрящи гортани, трахеи и бронхов, спереди Главные бронхи (лат. bronchi principales) — две ветви трахеи, входящие в ворота правого и левого лёгкого. Анатомия Бифуркация трахеи, место разделения её на главные бронхи, располагается на уровне верхнего края V грудного позвонка. У же...

 

Regio decreto

Il regio decreto (R.D.), nell'ordinamento giuridico italiano, è un atto normativo avente generalmente forza di legge, non più emanabile, in quanto adottato dal Consiglio dei ministri e sancito dal Re d'Italia durante il Regno post-unitario. La disciplina dei regi decreti Nell'ambito dell'ordinamento del Regno d'Italia, le necessità politiche ed amministrative del Governo avevano spesso indotto lo stesso organo ad emanare attraverso un regio decreto (o decreto reale) norme giuridiche normal...

 

Andromède XXXI

Andromède XXXI Découverte Découvreur(s) Nicolas F. Martin et al. Date 2013 Désignations Lézard I Observation(Époque J2000.0) Ascension droite 22h 58m 16,3s Déclinaison 41° 17′ 28″ Coordonnées galactiques 101.1/-16.7 Vitesse radiale −198,4 ± 1,1 km/s Distance 756 ± 44 kpc Dimensions app. 4,2 ± 0,5 arcmin Constellation Lézard Localisation dans la constellation : Lézard Caractéristiques Type dSph m...

Oskar Schindler

Oskar Schindler Untuk kegunaan lain, lihat Schindler dan Schindler. Oskar Schindler (28 April 1908 – 9 Oktober 1974) adalah seorang pengusaha yang terkenal karena upaya-upayanya untuk menyelamatkan buruh-buruh Yahudinya dari Holocaust. Ia menyelamatkan hingga 1.200 orang Yahudi dengan menyuruh mereka bekerja di pabrik amunisinya di daerah yang kini menjadi wilayah Polandia. Schindler dengan sengaja memproduksi amunisi yang buruk dalam upayanya merugikan militer Jerman dalam peperangan. Masa...

 

A.J.C. de Neve

Adriaan Johan Charles de Neve Adriaan Johan Charles de Neve (Padang, Hindia Belanda (kini Indonesia), 1857 - Den Haag, Belanda, 15 Januari 1913) adalah asisten residen Belanda di Aceh, residen di Divisi Barat Kalimantan dan Ksatria Militaire Willems-Orde. Karier Atas perannya sebagai asisten residen di Aceh, De Neve diangkat sebagai kesatria Militaire Willems-Orde berdasarkan Surat Keputusan no. 19 tgl. 19 Maret 1897. Kemudian, ia menjadi residen di Divisi Barat Kalimantan. Pada tahun 1892, i...

 

هاملت أو نهاية الليل الطويل

هاملت أو نهاية الليل الطويل Hamlet oder Die lange Nacht غلاف الطبعة الأولى للرواية معلومات الكتاب المؤلف ألفرد دوبلن البلد  ألمانيا اللغة ألمانية الناشر Rütten & Loening, East Berlin تاريخ النشر 1956 النوع الأدبي رواية الموضوع أدب،  وعلاقة الوالدين بالابناء  [لغات أخرى]‏،  وزواج، &...

Réserve naturelle nationale des marais de la Sangsurière et de l'Adriennerie

Réserve naturelle nationale des marais de la Sangsurière et de l'AdriennerieGéographiePays FranceRégion NormandieDépartement MancheCoordonnées 49° 20′ 42″ N, 1° 32′ 22″ OSuperficie 396 ha[1]Partie de Parc naturel régional des Marais du Cotentin et du BessinAdministrationType Réserve naturelle nationaleCatégorie UICN IVWDPA 39813Création 26 février 1991[1]Administration PNR des Marais du Cotentin et du BessinLocalisation sur la carte de N...

 

Celebrity (seri televisi Korea Selatan)

CelebrityPoster teaserHangul셀러브리티 Alih AksaraSelleobeuriti GenreFilm cerita seru[1]Ditulis olehKim Yi-young[2]SutradaraKim Cheol-kyu[2]PemeranPark Gyu-youngKang Min-hyukLee Chung-ahLee Dong-gunJun Hyo-seongMusikKim Joon-seokJeong Se-rinNegara asalKorea SelatanBahasa asliKoreaJmlh. episode12ProduksiRumah produksiStudio Dragon[2]Kim Jong-hak ProductionHow PicturesRilisJaringan asliNetflix Celebrity (Hangul: 셀러브리티; RR: Sel...

 

Heilsmoor und Springmoor

Heilsmoor und Springmoor Blick ins Heilsmoor Blick ins Heilsmoor Lage Nordöstlich von Osterholz-Scharmbeck, Landkreis Osterholz, Niedersachsen Fläche 287 ha Kennung NSG LÜ 367 WDPA-ID 555740214 FFH-Gebiet 255 ha Geographische Lage 53° 20′ N, 8° 52′ O53.3397222222228.8636111111111Koordinaten: 53° 20′ 23″ N, 8° 51′ 49″ O Heilsmoor und Springmoor (Niedersachsen) Meereshöhe von 7 m bis 19 m Einrichtungsdatum 28.&...

レナウン (巡洋戦艦)

HMS レナウン（1920年代時）基本情報建造所 フェアフィールド社運用者  イギリス海軍艦種 巡洋戦艦級名 レナウン級艦歴発注 1914年12月30日起工 1915年1月25日[1][2]進水 1916年3月4日竣工 1916年9月20日除籍 1948年その後 1948年スクラップとして売却要目（（）内は近代化改装後のデータ）基準排水量 31,988トン満載排水量 32,000トン (37,410トン)全長 242.0 m幅 27.4 m （31.3...

 

Anastasia Romanova (weightlifter)

Russian weightlifter (born 1991) Anastasiia RomanovaPersonal informationFull nameAnastasiia Olegovna RomanovaBorn (1991-10-02) 2 October 1991 (age 32)Weight68.60 kg (151.2 lb)SportCountry RussiaSportWeightliftingEventWomen's 69 kgTeamNational team Medal record World Championships 2015 Houston –69 kg European Championships 2021 Moscow –76 kg 2019 Batumi –71 kg 2017 Split –69 kg Updated on 30 August 2016. Anastasiia Olegovna Romanova (Russian...

 

Farida Arriany

Farida ArrianyFarida Arriany pada tahun 1962LahirFrieda Thenu(1937-11-24)24 November 1937Bandung, Hindia BelandaMeninggal15 Oktober 1977(1977-10-15) (umur 39)Jakarta, IndonesiaKebangsaanIndonesiaPekerjaanAktrisModelPenyanyiTahun aktif1955–1977Suami/istriSri BudoyoAnak4 Frieda Thenu (24 November 1937 – 15 Oktober 1977),[1] yang lebih dikenal dengan Farida Arriany, adalah seorang aktris, model, dan penyanyi berkebangsaan Indonesia. Filmografi Gambang Semarang...

Belfort

For other uses, see Belfort (disambiguation). Prefecture and commune in Bourgogne-Franche-Comté, FranceBelfortPrefecture and communeAn aerial view of Belfort with the Cathedral of Saint-Christophe in the foreground Coat of armsLocation of Belfort BelfortShow map of FranceBelfortShow map of Bourgogne-Franche-ComtéCoordinates: 47°38′N 6°51′E / 47.64°N 6.85°E / 47.64; 6.85CountryFranceRegionBourgogne-Franche-ComtéDepartmentTerritoire de BelfortArrondissementBel...

 

Shenzhen Economic Daily

Chinese Communist Party newspaper Shenzhen Economic DailyType Chinese Communist Party newspaperOwner(s)Shenzhen municipal committee of the Chinese Communist PartyFoundedJanuary 8, 1989HeadquartersShenzhenOCLC number81952948 Websiteszsb.sznews.com The Shenzhen Economic Daily[1] (abbreviated as SED;[2] Chinese: 深圳商报), alternatively translated as Shenzhen Business Post,[3] Shenzhen Commercial Daily,[4] Shenzhen Business News, [5] is a large com...

 

Joshua Reynolds

English painter (1723–1792) For other people with similar names, see Josh Reynolds. SirJoshua ReynoldsPRA FRS FRSASelf-portrait, c. 1750Born(1723-07-16)16 July 1723Plympton, Devon, EnglandDied23 February 1792(1792-02-23) (aged 68)Leicester Fields, London, EnglandResting placeSt Paul's CathedralEducationPlympton Free Grammar SchoolNotable workThe Age of Innocence Sir Joshua Reynolds PRA FRS FRSA (16 July 1723 – 23 February 1792) was an English painter who special...

Stadsbibliotheek Haarlem

Haarlem Public LibraryStadsbibliotheek HaarlemThe Haarlem central libraryLocationGasthuisstraat, Haarlem, NetherlandsTypePublic libraryEstablished1921[1]Branches6CollectionItems collectedCd's, books, rare books & music, and Internet access.Access and useAccess requirementsOpen to the publicPopulation served180,000 (2008)[1]Other informationDirectorJ.E. van der Putten[1]Employees3Websitesitegenerator.bibliotheek.nl/haarlem/home The Stadsbibliotheek Haarlem (Haarlem ...

 

Gag Concert

South Korean television comedy show This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Gag Concert – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2014) (Learn how and when to remove this template message) Gag ConcertGenreSketch comedyCreated byKBS Entertainment ProductionWritten byChoi Seong-hye, Jang Jon...

 

English numerals

Name of numbers in English This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: English numerals – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2007) (Learn how and when to remove this template message) Arabic numerals set in Source Sans English number words include numerals and various words derived from...

Conservation-reliant species

Percentages of United States listed species which are conservation-reliant Conservation-reliant species are animal or plant species that require continuing species-specific wildlife management intervention such as predator control, habitat management and parasite control to survive, even when a self-sustainable recovery in population is achieved.[1] History The term conservation-reliant species grew out of the conservation biology undertaken by The Endangered Species Act at Thirty Pro...

 

حكومة حبيب السعد

حكومة حبيب السعد هي الحكومة الرابعة في عهد الانتداب الفرنسي على لبنان وعهد رئيس الجمهورية شارل دباس، وقد تولّى رئاسة المجلس حبيب باشا السعد للمرة الأولى. تشكّلت في 10 أغسطس 1928، وتعرّضت التشكيلة لعدّة تغييرات حتى ألقت البيان الوزاري في 29 أغسطس.[1] نالت الحكومة الثقة في جل...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!