PROFILBARU.COM

Daniel Libeskind
Daniel Libeskind
	ing. Daniel Libeskind
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	12 may 1946[…] (78 yaş)
Doğum yeri	Lodz, Polşa Xalq Respublikası;
Vətəndaşlığı	ABŞ; Polşa; Almaniya Federativ Respublikası;
Təhsili	Esseks Universiteti;
İşləri və nailiyyətləri
Memarlıq üslubu	Postmodern memarlığı
Üzvlüyü	Berlin İncəsənət Akademiyası[d];
	libeskind.com
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Daniel Libeskind(Daniel Libeskind; 12 may 1946^[1]^[2]^[…], Lodz^[3]) — yəhudi əsilli ABŞ memarı.

Həyatı

Yəhudilərin ən çalışqan memarlarından biri də irqçi təfəkkürə malik Daniel Libeskint adlı şəxsdir. O 1946-cı ildə Polşada dünyaya gəldi. İsraildə musiqi təhsilinə başladı. Amerikada rəssamlıq və riyaziyyat oxuduqdan sonra memarlıq ixtisasını seçdi və 1971-ci ildə İngiltərə memarlıq tarixi və nəzəriyyəsi üzrə yüksək ixtisasa sahib oldu. Libeskind şimali və cənubi Amerika və Avropa, Yaponya və Avstraliyanın müxtəlif universitetlərində dərs keçib. "Berlin muzeyinin Yəhudi Muzeyi bölməsi ilə genişləndirilməsi" beynəlmiləl müsabiqəsinin qalibi olub.

Libeskindin qərbin kütləvi informasiya vasitələri ilə müxtəlif şəkillərdə insanlara təbliğ etdiyi memarlıq əsərlərindən biri də Berlin Yəhudi Muizeyidir. Berlin Yəhudi Muzeyi ikinci dünya müharibəsində öldürülmüş yəhudilərin xatirəsi üçün Berlində tikilib. Libeskind bu kompleksi hazırlamaq üçün yəhudilərin həyatının aşkar nümunələrinə, əlamətlərinə diqqət göstərib. Bu nişanələr həndəsi fiqurlar formasında hazırlanıb.

Qaranlıq və naməlum divarlar, çıxılmazlıqla tamamlanan fəzalar, qorxu yaradan qaranlıqlar, bir küncdən içəri saçan kiçik nur və holokost qülləsinə doğru gedən xarabalıq yol. Bütün bunlar muzeyin hissələridir. Berlin yəhudi muzeyinin döşəməsində içik üz şəkilləri nəqş olunub. Muzeyə baxış keçirənlər həmin üz şəkillərinin üzərindən keçməyə məcburdular və onların üzərinə ayaq basıldıqda insan qışqırtısına oxşar səs yüksəlir. Bina üzərindəki xətlər Berlin şəhərinin xəritəsindən qaynaqlanır və yəhudilərin sakin olduğu məhəllələri, yəhudilərlə bağlı baş verən hadisələrin məkanı olmuş küçələri özündə əks etdirir.

Muzey başdolandırıcı yollarla doludur. Bu yollarla üzbəüz pəncərələr mövcuddur. Bu yollar və pəncərələr xüsusi bir yerə gedib çıxmır; bunlardan məqsəd baxış keçirənlərdə gicəlmə anlayışı yaratmaqdır. Muzey binası sınıq, əyri xətt uzunluğunda formalaşdırılıb və bu yəhudilərin tarixdəki əhvalatlarının göstəricisidir.

"Davud ulduzunun" parçalanmasını bu muzeyin ümumi formasında müşahidə etmək olar. Muzeyin quruluşunu müxtəlif mənalarda anlamaq olar. Bu muzeydə sınmaq, mənasızlıqa çatmaq və eyni zamanda yeni mənaların yaranmasını görürük. Bu kompleksin intizamsız planı arasından bir xətt formasında keçən boş fəzanın yaradılması Berlində yəhudilərin boş yerini xatırladır. Yəhudi muzeyinin layihəsi yəhudi tarixini məzlum görkəmdə dolayı yolla nümayiş etdirir və muzeyə daxil olan ziyarətçi sionistlərin holokast əhvalatını özündən xəbərsiz olaraq qəbul edir.

Libeskindin ən əsas hədəflərindən biri sionizm dəyərlərinə xidmət etməkdir. O qərb kütləvi informasiya vasitələrinin köməyi ilə Berlin yəhudi muzeyini hazırladığı üçün əldə etdiyi şöhrət səbəbindən vəsvəsəyə gəlir və öz batil təfəkküründə daha inadlı olur. Bunun nəticəsi Daniel Libeskindin digər bir əsəri, yəni Berlin yəhudilər muzeyi akademiyası olur. Bu iş yəhudilər üçün kimlik hazırlamaq məqsədilə son zamanlarda başa çatdırılıb. Bu muzey 25000 kvadrat metr əraziyə malikdir. Berlin yəhudi muzeyinin kənarında yerləşir, bir təbəqədən ibarətdir və dolaşıq bir binadır. Bina kitabxana, arxiv, təlim mərkəzi, dəftərxanalar, anbarlar və digər fəzalardan ibarətdir. Yəhudilərin özlərini məzlum göstərmələri üçün hazırlanmış layihənin təkmilləşməsi üçün tikilən bu bina Berlin şəhərindədir. Binanın xaricdən divarının üzərinə orta əsrlərdə yaşamış yəhudi flosofu Musa ibn Məymunun bu cümləsi yazılıb: "Həqiqəti eşidin, onu deyən hər bir şəxsdən!" Bu cümlə həqiqəti geçmişdə axtaranlara deyir ki, tapdıqlarını qəbul etməyə hazır olsunlar! Bu cümlə 5 dildə tərcümə olub, muzeyin divarına asılıb və bundan məqsəd muzeyə baxış keçirənlərin yəhudi əfsanəsini qəbul etməsinə daha güclü zəmin yaratmaqdır.

Daniel Libesknd tərəfindən hazırlanan digər bir bina Danimarka yəhudi muzeyidir. Danimarka yəhudi muzeyi 5-ci məsihi padşahı tərəfindən tikilmiş (1598-ci ildə) qədim padşahlıq sarayı kitabxanasının əsas hissəsində yerləşdirilib. Bu muzey rəsmi olaraq Danimarka kraliçası tərəfindən açılış edildi. Binanın qarşı tərəfində müqəddəs kitabın ibri dilindəki "yaxşı əməl" cümləsi həkk olunub.

Muzeyin daxilində heç bir düz xətt yoxdur. Libeskind bilərəkdən divarları əyri və tavanı taxtadan hazırlayıb ki, bu baxış kecirənlərə bir qayıqda olduqlarını hiss etdirsin. Bütün bunlar isə həmin dənizin coşmasını xatırladır ki, minlərlə yəhudi nasistlərin işğalı altında Danimarkadan onun üzəri ilə İsveçə doğru hərəkət edirdilər.

11 sentyabr muzeyinin layihəsini təklif edən şəxs yəhudi memar Daniel Libeskind oldu. Bu muzey dünya ticarət mərkəzində tikilməyə başladı. Ekiz qüllələrin təməli qoyulduğu məkanda iki böyük kvadrat formasında olan hovuz tikildi. Hovuzun dörd tərəfindən fantanlar onun mərkəzinə doğru axır. Bu hovuzun proyektindəki əsas məqsəd "yoxluq refleksiyasıdır". Sabiq ekiz qüllələrin məkanında yerləşən bu iki hovuzu bürüncdən hazırlanmış 79 səhifə əhatə edir. Bu səhifələrin üzərinə 11 sentyabr hadisəsində həyatını itirmiş 2983 şəxsin adı yazılıb. Memarlar bu üsulla 11 sentyabr hadisəsinin qurbanlarının adını hamının gözü qarşısında nümayiş etdiriblər. Hovuzları ötüb keçdikdən sonra 11 sentyabr xatirəsi üçün tikilmiş binaya daxil oluruq. Teatr salonundan əlavə mağaraya bənzər muzey zirzəmidə hazırlanıb. "Çöhrə divarı" bu muzeyin bir hissəsini təşkil edir, bu divara hadisə qurbanlarının çöhrəsi təvsir olunub. Bu divarı ötüb keçdikdən sonra "qalanlar enişi" adlı yerə çatırıq. Bu hissə baxış kecirənlərdə 11 sentyabr hadisəsi zamanı həyatda qalanların qorxu, dəhşət xatirəsini, hisslərini xatırladır. Daha sonra bayrağ otaqına çatırıq. Amerikanın yarısı yanmış bayrağı və işğalçı sionist rejimin bayrağı hər yerdə gözə dəyir. Bu bayraqlar xatirə bayrağı kimi bu məkanda yerləşdirilib. Daha sonrakı məkanda öyük bir otaq hazırlanıb, bu otaqda 11 sentyabr hadisəsini özündə əks etdirmiş müxtəlif ölkələrə aid filmlər, şəkillər, jurnal və qəzetlər toplanıb.

Psixoloji təhlükəsizliklə bağlı İsrailin ehtiyaclarını ödəmək Qərb ölkələrinə çox baha başa gəldi. Bu barədə Avropanın təcrübəsindən ibrət almaq lazımdır. Almaniya dövləti yəhudilərə dəymiş ziyana görə 150 milyard mark ödədi. Lakin yəhudilərə dəyən ziyan nə zamansa ödənib başa çatacaq kimi görsənmir. Onlar hələ də tələbkardırlar və onlara dəymiş ziyana görə daim nəsə ödənməlidir. Yəhudilər Almaniyaya etdiklərini Avstraliya, İsveç, Fransa və hətta Vatikanla da etdilər. Hamı gərək onlara dəymiş ziyan üçün nə isə ödəsinlər.