Aqafangel Krımski

Aqafangel Krımski
Doğum tarixi	3 (15) yanvar 1871
Doğum yeri	Vladimir (Ukrayna), Volın quberniyası^[d], Rusiya imperiyası[1]
Vəfat tarixi	25 yanvar 1942(1942-01-25)[1] (71 yaşında)
Vəfat yeri	Kostanay, Kostanay vilayəti, Qazaxıstan SSR, SSRİ[2]
Elm sahələri	tarix, dilçilik, şərqşünaslıq
İş yerləri	Mixaylo Drahomanov adına Ali Xalq Təhsili İnstitutu (1918–1921), Ukrayna Milli Elmlər Akademiyası (1918–)
Təhsili	Moskva Universitetinin Tarix və Filologiya fakültəsi^[d] (–1896), Lazarev Şərq Dilləri İnstitutu^[d] (1889–1892)
Tanınmış yetirmələri	Timofey Qrunin
Üzvlüyü	Ukrayna Milli Elmlər Akademiyası
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Krimski Aqafangel Yefimoviç (ukr. Агатангел Юхимович Кримський; krımtat. Agatangel Krımskiy; 3 (15) yanvar 1871, Vladimir (Ukrayna), Volın quberniyası^[d][1] – 25 yanvar 1942^[1], Kostanay^[2]) — Ukrayna yazıçısı, şərqşünas, akademik (1918). Əslən Krım tatarıdır.

Həyatı

1892-ci ildə Moskvadakı Lazarev Şərq Dilləri İnstitutunu, 1896-cı ildə Moskva Universtitetinin tarix fakultəsini bitirmişdir. Şərq xalqlarının tarix və mədəniyyətinə dair bir sıra əsərlərin müəllifidir.

60-a yaxın dil bilən Aqafangel Krımski dünyanın ən görkəmli şərqşünaslarından biri, etnoqraf və yazıçı idi. O, Ukrayna Elmlər Akademiyasının təşkilatçılarından (1918) biri və tarix-filologiya bölməsinin katibi, sədri, Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru (1921-1929), Kiyev Universitetinin professoru olmuşdur. Ərəb, türk, fars dillərini və ədəbiyyatlarını, habelə Ukrayna dili, tarixi və mədəniyyətini tədqiq etmişdir. A.Krımski “Müsəlmanlığın tarixi”, “Ərəblərin və ərəb ədəbiyyatının tarixi”, “İranın və onun ədəbiyyatının tarixi”, dördcildlik “Türkiyə və onun ədəbiyyatının tarixi” əsərlərinin müəllifi, Quranın və Ömər Xəyyam, Rudəki və digər Şərq klassiklərinin əsərlərinin Ukrayna dilinə tərcüməçisi və naşiridir.

Şərq tarixini ümumdünya tarixinin bir hissəsi kimi tədqiq edən ilk rus şərqşünasıdır. Azərbaycanşünaslığa dair qiymətli tarixi və filoloji əsərlər yazmışdır: «Nizami və müasirləri», «Şimali yaxud Qafqaz Azərbaycanı (klassik Albaniya) tarixindən səhifələr. Şəki» və s.

Biblioqrafiya

• Крымский А. Е. Очерк развития суфизма до конца III в. Хиджры. — СПб., 1895. (Тр. Восточной Комиссии Имп. Московского Археолоического Общества. — М., 1895. — Т. 2.)
• Крымский А. Е. Лекции по Корану. — М., 1902.
• Крымский А. Е. История мусульманства: В 3 ч. — М., 1903—1904.
• Крымский А. Е. История Турции и её литературы: В 2 т. — М., 1910—1916.
• Крымский А. Е. История арабов и арабской литературы светской и духовной: В 3 ч. — М., 1911—1913; В 2 т. — 1918.
• Крымский А. Е. История Персии, её литературы и дервишской теософии: В 3 т. — Изд., перераб. совместно с Н. Фрейтагом. — М., 1909—1917.
• Крымский А. Е. История новой арабской литературы. — М., 1971.
• Крымский А. Е. Низами и его современники: [К 840-летию Низами Гянджеви] / А. Е. Крымский; [Вступит. статья Г. Алиева, с. 5—20]. — Баку: Элм, 1981. — 487 с.

Mənbə

• Гринченко Б. Крымский как украинский писатель // Киевская старина. — Киев, 1903. — С. 115—136.
• Кищенко И. Последний аргумент академика Крымского. Документальный рассказ Arxivləşdirilib 2005-05-12 at the Wayback Machine // Зеркало недели. — 1995. — № 15 (28). — 15—21 апреля.  (Yoxlanılıb 30 dekabr 2008)
• Львівське філателістичне товариство імени Агатангела Кримського // Галфілвісник. — 2003. — Інтернет-випуск ч. Е3 (37).
• Сюндюков И. Посвятил себя Украине. Жизнь академика Агатангела Крымского: подвиг ученого и гражданина // День. — 2007. — № 194. — 9 ноября.

İstinadlar

1. Крымский Агафангел Ефимович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
2. Deutsche Nationalbibliothek Record #122179463 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

• «Первый украинский востоковед» Arxivləşdirilib 2007-09-28 at the Wayback Machine — статья на сайте Центра информации и документации крымских татар Arxivləşdirilib 2007-02-22 at the Wayback Machine  (Yoxlanılıb 30 dekabr 2008)
• Страница за 15 января с информацией об Агафангеле Крымском на сайте «День в истории глазами филателиста»  (Yoxlanılıb 30 dekabr 2008)