Numberoses evidencies del Neolíticu a la Edá del Fierro fueron topaes na zona costera nos montes de la provincia. Unu de los afayos más espectaculares foi la Necrópolis atopada en Chiavari, en Tigullio, faciendo suponer a los historiadores d'un asentamientu humanu na zona na yera prehistórica. La población dominante foi sobremanera la de los ligures, que s'estendieron a la franxa del noroeste d'Italia.
En redol al Sieglu II e. C. la ·República Romana empecipió'l sometimientu de los Ligures, nel intentu de crear una lexón romana. La conquista resultó pa los Romanos bien trabayosa, por causa de la fuerte tenacidá y resistencia de la población, y de la división política de los Ligures ente l'aliances ente Cartago y Roma.
El 'exércitu romanu ocupó la rexón xenovesa, con esfuerciu notable, creando la histórica IX Rexón del Imperiu Romanu.
Mientres el Medievu les ciudaes viéronse apoderaes poles families señoriales de la dómina como los Fieschi, Spinola, Doria y Malaspina les más conocíes.
Les comuñes más grandes estremar en capitaníes, entrando na escena política de la República de Xénova.
Les instituciones de la provincia
Palaciu Doria Spinola, sede de la Prefeutura de la Amministración Provincial.
La Provincia de Xénova ta constituyida, pol Real Decretu del rei Víctor Manuel II, el 1° de marzu de 1860 cola participación del presidente provincial l'abogáu Antonio Caveri. Nesi añu la Liguria taba estremada endos grandes provincies, una era Xénova y la otra la Provincia de Puertu Maurizio (comuña que se va xunir aOneglia nel añu 1908 col nome actual d'Imperia). L'área xenovesa foi estremada en cinco divisiones alministratives: l'oeste Albenga, Savona y Xénova, Chiavari y La Spezia al este. La subdivisión va corresponder aproximao a la que tendría na República de Xénova, terminada abruptamente cola intervención de Francia y el Reinu de Cerdeña. El 27 d'abril de 1875 el rei Vittorio Emanuele II, por aciu Real Decretu, oficializó'l nuevu sistema provincial. El sistema foi nuevamente modificáu nel 1933, col advenimiento del Fascismu.
Xeografía
La xeografía de Liguria ta estremada en trés partes: el mar, les sierres y el monte.
Tamién la provincia xenovesa ta estremada neses categoríes territoriales, regalando dacuando panorames como cantiles empinaos sobre'l mar o de pequeñes ciudaes so los montes.
Xénova, gran ciudá costera y avanzada del monte circundante. Na provincia ta presente ocho comunidá de monte, cuatro parques rexonales y una área marina protexida.(Reserva marina de Portofino).
La zona xeográfica ye bien rica en turismu, más allá de la ciudá de Xénova y la so contorna, tán el Golfu Paraísu y el del Tigullio.
A pesar de la diversidá qu'hai nel panorama turísticu, gracies a l'acertada publicidá nel ámbitu nacional, son munchos los italianos y tamién estranxeros qu'escueyen los pueblos pintorescos pa esfrutar de les sos vacaciones en Liguria.
Los conceyos de la provincia que tienen mariña son 16 de los 67 totales.
Dos d'ellos Arenzano y Cogoleto, na Rivera del Ponente mientres los restantes tán alcontraos na Rivera del Llevante.Xénova estrema de facto los dos riveras ligures.
Si les mariñes del poniente resulten principalmente baxes les del Llevante de Liguria son principalmente altes ya irregulares.
Les llocalidaes sobre la mariña supieron nos años desenvolver el so turismu realmente gracies al apurra del mar, tomándose'l cuidu él y del so propiu.
Nel 2005 un financiamientu de l'Asesoría del Turismu de la provincia dexó la compra de pequeños barcos pa la llimpieza braniza de les agües del Golfu del Tigullio. Nel periodu serondiegu y d'iviernu les fuertes nubes de mar afaren cada añu les mariñes, pero rápido son reconstituyíes pelos conceyos mientres la primavera.
Clima
El clima ye'l típicu del mar Mediterraneu, como nel restu de la rexón y la nidia temperatura medio ye un fuerte reclamu turísticu. Mientres la estación ivernizu la temperatura, nel centru sobre la mariña, ta en redol a los 7°-8° graos de media.
Raramente la nieve baxa sobre les ciudaes costeres, más probable ye nes ciudaes del interior como en Santu Stefano d'Aveto meta iverniza de los esquiadores ligures. Nel periodu branizu poques vegaes supera los 35° graos, pero la presencia d'una fuerte mugor contribúi a crear un clima bien húmedu que se siente nel cuerpu más graos que los que realmente hai.
Sicasí la rexón ye destín vacacional, escoyéndose la provincia y la so rivera pa "abrigase" mientres l'iviernu y enfrescase mientres el branu.
_01.JPG)
