El pazu o cenobiu de San Llorienzu de Trasouto ye un pazu y antiguu cenobiu franciscanu asitiáu a un llau del encinal de San Llorienzu, na ciudá de Santiago de Compostela. El conxuntu cunta con un recintu amuralláu qu'ocupa una superficie de más de 40.000 m²; ta incluyíu dende 1979 como Bien d'Interés Cultural - Patrimoniu Artísticu Nacional. Ye sobresaliente'l so xardín de boxes.
Historia y arquiteutura
Mandólu construyir l'obispu de Zamora Martín Arias, en 1216 (sieglu XIII), cuando fundó una capiella. Nél pasu una nuechi l'emperador Carlos V en 1520. Dende'l sieglu XV ye propiedá de los Condes d'Altamira, que lu cedieron a la Orde Franciscana. Nel sieglu XVIII construyóse'l claustru, la sacristía ya irguióse un cruceru, dempués de camudar la ilesia a cruz llatina, con una nave en cuatru tramos y bóvedes de cañón. De la ilesia románica caltiénense tres tramos de la nave y el pórticu de la entrada.
Destaca l'altar mayor con un fermosu retablu fechu en mármole de Carrara, executáu en Xénova[2] (circa 1526), probablemente polos hermanos lombardos Antonio Maria y Giovanni Antonio di Aprile, xunto a Pier Angelo della Scala di Carona[3]. Tuvo orixinalmente na capiella mayor del conventu llamáu Casa Grande de San Francisco de Sevilla (nel llugar que güei ye la Plaza Nueva), dende onde se treslladó por orde de la condesa d'Altamira, María Eugenia Osorio-de Moscoso Carvajal (1834-1892) en 1879. El conxuntu de mármole tráxose dende Sevilla hasta'l puertu de Carril, siendo instaláu polos artistes llocales Agustín Rodríguez (carpinteru) y Vicente Picón (escultor), inaugurándose la ilesia el 9 d'agostu de 1883[4]. Sicasí, el propiu retablu orixinal del cenobiu, n'estilu churriguerescu del sieglu XVIII[5], donólu la condesa a una ilesia rural de Sevilla[6].
Nel cruceru esisten otros dos retablos, tamién d'orixe sevillanu. El del Evanxeliu tien la estética del sieglu XVI, con una representación de la Virxe de la Cadeira, recordando la obra de Jerónimo Hernández, ye una copia d'un llenzu de Bartolomé Esteban Murillo, Os nenos da cuncha; mientres tanto, el de la Epístola tien traces de pertenecer al segundu terciu del sieglu XVIII, representándose a Santa Ana enseñando a lleer a la Virxe, nun estilu próximu al del escultor José Montes de Oca. Destácase tamién la imaxe de la Virxe col Neñu, obra de l'escultor Juan Martínez Montañés.
La portada llateral data de 1760; nella alcuéntrase un nichu con una imaxe de San Llorienzu. El claustru tien dos pisos, con arcos de mediu puntu. Nel llau occidental, una escalinata de piedra conduz a una fonte coronada por una escultura de la Virxe cubierta d'hiedres.
Nel sieglu XIX, dempués de la toma, los Duques de Soma y Medina de les Torres (propietarios y descendientes de los condes d'Altamira actuales), restauráronlu pal so usu como residencia.
Magar les munches restauraciones, caltién les naves del primer edificiu románicu. Dende 1993 ta rehabilitáu p'acoyer comíes de conferencies, convenciones, bodes y otros eventos sociales. El pazu ye namái d'usu priváu y ta abiertu namái pa les actividaes concertaes.
Xardinos
Tien la distinción de tratase d'un pazu-cenobiu en que'l so claustru ye unu de los exemplos más perimportantes de xardinería xeométrica de Galicia: dalgunes sebes de boxe de cuatru sieglos d'antigüedá que foron tallaes siguiendo les formes de la fe cristiana qu'aínda permanecen: la concha de vieira de Santiago, la cruz de Santu Domingu, la Orde de Calatrava, Alfa y Omega, la parrilla de San Llorienzu, etc; tállense dos vegaes al añu.
Anque'l monte de boxe ye la so carauterística principal, los xardinos axacentes tamién merez una visita, frondosos xardinos y exuberantes del sieglu XIX, au xorrecen distintes especies natives y estranxeres.
Los xardinos caltienen la tradicional traza del conventu y l'estilu románticu de la dómina del so diseñu. Destáquense tamién los boxes, camelies y magnolies ente les más de cien especies vexetales de xardinos ya árboles.
Etnografía
Rosalía de Castro fala sobro'l pazu nel so poema San Lourenzo.
Bibliografía
- Contreras López-de Ayala, Juan de (Marqués de Lozoya) (1957). Escultura de Carrara en España (en español). Madrid: Instituto Diego Velázquez / CSIC. p. 17-19. Consultáu'l 11-10-2015.
- DÍAZ LÓPEZ, J. D. (2015). El Pazo de San Lourenzo de Trasouto: de oratorio franciscano a retiro señorial. A Coruña: Guiverny. ISBN 84-939-4498-X.
Referencies
Enllaces esternos
