L'antiguu Ducáu de Normandía allugábase nel norte de Francia, y ocupaba l'área baxa'l ríu Sena, el Pays de Caux y la rexón del oeste al traviés de Pays d'Auge hasta la Península de Cotentin. Históricamente, Normandía foi una provincia de Francia.
Normandía foi'l llugar onde habitaron los Normandos a entamos de la Edá Media. Ellos foron los últimos n'invadir con éxitu Inglaterra. Yeren una meza d'indíxenes galos y viquingos invasores baxo'l mandu de Robertu I (Gange Rolf), quien sitió París ya-y foi concedida l'área de Normandía a cambéu de defendela escontra los ataques pirates, per aciu'l Tratáu de Saint-Clair-sur-Epte nel añu de 911.
La rexón foi tamién l'escenariu de la Batalla de Normandía o Operación Overlord que tevo llugar na mañana del 6 de xunu de 1944, data tamién conocida como'l “Día D”. Esi día, los algares aliaos abrieron un segundu frente escontra'l exércitu nazi.
Normandía ye una creación de la historia, nun tien una xunidá xeográfica encartichada.
Dixébrase en dos rexones naturales bien estremaes y d'orixe xeológicu desemeyáu que nun correspuenden cola dixebra ente les dos rexones normandes de Calvados y Orne que faen de llende tresversal de norte a sur.
La diversidá xeológica da como resultáu una gran variación nos paisaxes. El bocage, pequeños campos con altes barganaces, paisaxe típicu del aria del oeste, causó problemes pa les fuercies invasores na Batalla de Normandía.
Les costes marítimes presenten tamién aspeutos desemeyaos: La rexón ta bordeada pel norte pola Canal de la Mancha. Hai cantiles cretéceos qu'enanten dende Tréport hasta Le Havre.[3]
Les principales rexones naturales son: Pays de Caux, Pays de Bray, Marais Vernier, Vexin normand, Suisse Normande, Roumois, Lieuvin, Le Neubourg, Evreux, Saint-André, Pays d'Ouche, Pays d'Auge, Hiémois, Houlme, Bessin, bocage Virois, Península de Cotentin y Avranchin.
Los cursos d'augua que s'alcuentren en Normandía son el Sena y los sos tributarios Epte, Andelle, Eure y Risle asina como una riestra d'afluentes menores como Bresle, Touques, Dives, Orne, Vire, Sée, Sélune, Couesnon.
Na rexón hai dos parques naturales: el de Marais du Cotentin y de Bessin y el de Boucles de la Seine normande.
Demografía
Normandía tien 3.200.000 habitantes, con un permediu de densidá poblacional de 107 hab/km², xusto per embaxo'l permediu nacional de Francia. Les principales ciudaes son Rouen (385.000 habitantes, incluyendo los suburbios), la capital d'Alta Normandía y antiguamente de tola provincia Le Havre (247.000 habitantes); Caen (200.000 habitantes), la capital de Baxa Normandía; y Cherbourg (89.000 habitantes).
Arquiteutura: Les catedrales, abadíes (tales como l'Abadía de Bec) y castiellos son carauterísticos del ex-ducáu nel sen que reflexen los modelos de l'arquiteutura normanda n'Inglaterra.
L'arquiteutura doméstica n'Alta Normandía carauterízase por tener maderes a la vista que tamién evoquen l'arquiteutura inglesa vernácula, magar que l'averamientu de les granxes del Pays de Caux correspuende más a una necesidá socio-económica y climática.
Gran cantidá de l'herediu arquiteutónicu urbanu foi destruyíu pela Batalla de Normandía en 1944. La reconstrucción de posguerra, como en Le Havre (Padremuñu de la Humanidá[4]) y Saint-Lô puede dicise qu'amuesa tanto les virtudes como los vezos de les tendencies modernistes y brutalistes de los años 1950 y 1960.
L'arquiteutura vernacular de baxa Normandía toma la so forma dende'l granitu, el material de construcción predominante na zona. Chausey foi per munchos años el llugar d'extración, yá que posee canteres de granitu, inclusive estráxose d'ellí'l granitu que s'emplegó na construcción de Mont Saint Michel.
Lliteratura: Ente los escritores n'idioma francés arreyaos con Normandía afáyense:
Pintura: De magar 1860, los pintores “plein-air”, que trabayaben fuera de los estudios, foron atrayíos hacia Normandía pola facilidá que daben les conexones ferries ente París y esta zona. La casa y xardín de Claude Monet en Giverny ye ún de los atrautivos turísticos, yá que'l llugar sirvió d'inspiración pa la riestra de cuadros que tienen por tema nifeés y nenúfares.
Les marines d'Eugène Boudin tamién s'afayen inspiraes na rexón.
Gastronomía: Normandía tien sonadía pola so bayurosa campiña, que provee espacios afayaízos pa pastoríu y güertes frutales, especialmente de mazanes. La producción de llácteos de la rexón ye renomada: los quesos son mundialmente conocíos, ente los que s'alcuentren: el Camembert, Livarot y el Pont l'Evêque. La mantega de Normandía ye mui apreciao, al empar que la crema, dambes mui emplegaes n'especialidaes gastronómiques llariegues.
Normandía ye'l mayor productor de sidra de la rexón. Tamién se produz sidra de [[pera|peres], pero en cantidaes menos importantes y hai poca producción de vinos. La variedá de brandy de mazana más conocío ye calvados. La costume nomada trou normand ye una pausa ente'l trescursu de la comida pela cual los comensales tomen calvados, y ye entá practicada en munchos fogares y restaurantes. El Pommeau ye un aperitivu producíu per aciu la meza de zumu de mazana ensin formentar con brandy de mazana.
Les mazanes tamién son emplegaes na cocina: por exemplu, moules à la normande son moxones cocinaos con mazanes y crema, bourdelots son mazanes forneaes en bizcochuelu. Una tarta clásica de la rexón ye Flan Normand, una variante de la tarta de mazana pero con una masa foyaldrada.
Normandía ye la principal rexón de Francia nel cultivu d'ostres.
Les catedrales de Normandía exercieren gran influyencia en custiones de fe y política al traviés de los sieglos. Mont Saint Michel ye un históricu noyu de pelegrinación.
Al traviés de los sieglos, en Normandía reverenciárense a munchos santos, ente los que s'inclúin:
Teresa de Lisieux cuyu cultu en Lisieux ye'l noyu de la devoción relixosa
Xuana d'Arcu que foi martirizada en Rouen, y ye especialmente renembrada nesa ciudá.
