Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Un canyo[1] ye una cequia sotorrana. O termin tamién se fa extensible a canalizacions que se construye en zonas aridas pa aproveitar l'augua sotorrana d'os pueyos y regar as planas y que en arabe reciben a denominación de qanat.
Descripción
Tallo transversal d'un qanat.
S'encomienza fendo un pozo principal en un pueyo dica plegar a l'acuifero que se reconoix por a humidat d'o suelo. Dimpués se fa un canyo cuasi horizontal dende o piet d'o pueyo dica on ye l'augua. Este canyo ha de tener un poquet de costera, pa que baixe l'augua. Contra mes luengo siga o Qanat menos pendient ha de tener.
A mes d'o pozo principal, se fan pozos secundarios que unen o canyo horizontal con a superficie. Esto ye pa ventilar a construcción y pa mantener-la, y tamién pa permitir que i accedan os treballadors, que entre atras cosas han de quitar a tierra que puet embozar o canyo.
O caracter sotorrano previén a evaporación y permite transportar l'augua dica os 70 km de distancia. Os qanat que fan servir rasas profundas en cuenta de canyos no s'aplican que pa distancias curtas.
Fuera d'a provincia de Uesca, en a construcción d'a Font de la Vila de Calaceit facioron dos canyos en forma de V. Por a Fonnueva de Bulbuent tamién baixa augua que provién d'un canyo feito por a man de l'hombre.
