St. Johanns-Vorstadt

47.5641666666677.5840277777778Koordinate: 47° 33′ 51″ N, 7° 35′ 2,5″ O; CH1903: 610943 / 268172

Die erste bäide Hüüser linggs ligge an dr Santihansvorstadt, dr Räst am Dootedanz.

Dialäkt: Baseldütsch

Usschnitt us dr Stadtaasicht vo Basel vom Matthäus Meriaa em Eltere, 1642.^[1] D Santihansvorstadt goot vom innere Santihansdoor linggs bis zum üssere Santihansdoor (Nummere 28).
25: S Breedigerklooster
26: Dr Dootedanz
27: D Santihanskiirche.

D Santihansvorstadt (amtlig St. Johanns-Vorstadt) isch e Strooss im Baasler Vorstedtkwardier. Si goot vom Dootedanz an dr Johanniterbrugg verbii bis zum Santihansdoor. Uf dr Strooss verkeere Drämli vo de Linie 6, 11, 14, 16 und d Busline 11.^[2]

Gschicht

S Baasler Johanniterhuus, im 13. Joorhundert e baar hundert Meter dusse vor em Door zum Chrüz, em Santihannsschwibbooge wie s Door spööter ghäisse het, isch die bedütensti Niiderlassig vom Malteser Orde im Gebiet vo dr spöötere Schwiz gsi. Si het kaiserligi Briwilegie gnosse und um d Kommende, d Kapälle, dr Kiirchehof und d Nääbegeböid isch e Muure gange. Die früesti Erwäänig vom Baasler Johanniterhuus, wo dr Vorstadt spööter iire Naame gee het, isch us em Joor 1206.^[3] D Santihansvorstadt, oder d Vorstadt zum Chrüz wie si zerst ghäisse het, isch dusse vo dr Stadt entstande, am innere Santihansdoor näben em Breedigerklooster und dr Usfallstrooss uf Mülhuuse nooch, wo au s Johanniterhuus öbbe bim spöötere Santihanns-Door gstande isch. Im 14. Joorhundert, wo mä die üsseri Stadtmuure baut het, isch au d Santihansvorstadt iigschlosse gsi.

In dr Vorstadt häi e Hufe Fischer und Schiffer gwoont. E Däil von ene het sich zun ere Hümpelergsellschaft^[4] zämmegschlosse, anderi häi d Fischergsellschaft zu Santihanns bildet. In dr zwäite Helfti vom 15. Joorhundert häi si sich zämmedoo und 1517 s «Huus zur Mägd» kauft, und si vo denn aa under em Naame «Vorstadtgsellschaft zur Mägd» bekannt gsi. D Gsellschaft het sich um d Sittlikäit, Rue und Ornig kümmeret, nid nume in dr Vorstadt sälber sondern au in dr Umgääbig wie im Gebiet vo dr hütige Hebelstrooss, und het Drubbe für d Wach und d Verdäidigung vo dr Stadtmuure baraatgstellt. Für zum iiri Ufgoobe chönne erfülle, het si vom Root s Rächt überchoo, Lüt z büesse, wo zum Bischbil umvorsichdig mit Füür umgange si oder Brunnewasser verdräckt häi.

Seenswürdikäite

Under anderem si dr Erlacherhoof, dr Formonterhoof und dr St. Antonierhoof an dr Santihansvorstadt und au die Bauwärk:

• 
  Dr Riinacherhoof, Santihansvorstadt 3
• 
  S Holbäihuus, Santihansvorstadt 22
• 
  Dr Fuuli-Magd-Brunne
• 
  S Innere Klösterli, Santihansvorstadt 31
• 
  Dr ehemoolig Bolizeiboste an dr Santihansvorstadt 106
• 
  S Santihansdoor

Fuessnoote

1. 

   Uf dr Aasicht vom Merian vo 1642 gseet mä d Santihansvorstadt näben em Rhii rächts uf em Bild.
2. Haltestelle: St. Johanns-Tor uf tram-basel.ch, abgrüfdt am 15. Novämber 2014
3. Hansjörg Huck: Vor dem St. Johann-Tor, Flurnamen und Ortsbezeichnungen auf dem Lysbüchel im Davidsboden, Basel 2007
4. Hümpeler si Manne gsi, wo Schiff ooni Seegel gfüert häi - Website vom Nöitrale Kwardierveräin Santihanns uf Archivierte Kopie. Archiviert vom Original am 4. Mai 2010; abgruefen am 15. November 2014. , abgrüeft am 22 Dezämber 2012