Dr Georg Wilhelm Friedrich Hegel (* 27. Auguschd 1770 en Stuegert, † 14. Novembr 1831 en Berlin) ischt a deitscher Philosoph ond evangelischr Theolog gwäa.
Dr Hegel kommt am 27. Auguschd 1770 en Stuegert uf d Welt. Sei Vaddr ischt au hauher Beamtr em wirdabergischa Staatsdenscht. Noch dr Schuelzeit fangt’r 1788 â, a dr Eberhard-Karls-Universidet en Diibenga Theologii ond Philosophii zo studiira. Wohna duat’r em Stift, wo-nr a Zeit lang mit de andre schwäbische Studenda Helderlin ond Schelling s Zemmr doila muaß. Dia Kerle vorschdandet sich abr ganz guet mitnandr ond bleibet ihr Leaba lang en Freidnschaft vorbonda. Wia-nr 1789 mitgriagt, wia en Paris d Birgr uf d Barrikada ganget ond Revoluzioo machet, ischt’r voll ond ganz uf dera ihrer Seit.
1793 bromoviirt dr Hegel zom Magischdr vo dr Philosophii. Noh em gleicha Johr wuud’r Hauslehrer en Bern. En seira Freizeit studiirt’r d Schrifda vo de alde Philosopha, haubtsächlich dia vom Fichte ond vom Kant. Viir Johr schbätr zuit’s en wiidr noch Deitschland zruck. Mit dr Hilf vo seim Freind Helderlin, wo grad als Hauslehrer beim Bankier Gontard en Frankfurt schafft, griagt’r jetzt au a Stell als Hauslehrer en dera Stadt beim Johann Gogel. Deet entwicklet’r d Grondlaga vo seira Philosophii. Sei Freind Schelling, wo 1798 vom Goethe als Professr an d Uni Jena gholt worra ischt, holt en em Johr 1801 au deet nô. En Jena entstoht sei beriimda Schrift Phänomenologie des Geistes. En dera Stadt erleabt’r 1806 au da Eimarsch vo de franzesische Drubba, wo sei Haus blendret. Weil em dr Staat koi Honorar meh zahla kô, zuit’r em Johr druff noch Bamberg ond wuud deet Redakdeur bei-ra Tageszeidong. Wiidr a Johr schbätr wuud’r Rektr am Ägidiengymnasiom en Nürnberg. Dui Ufgab fillt en abr et aus.
1616 griagt dr Hegel a Professorastell a dr Uni Heidelberg. Em Johr druff kommt deet sei Enzyklopädie der philosophischen Wissenschaften raus. 1818 wuud’r Professr a dr Uni Berlin. Seine Vorleasonga send et bloß bei de Studenda gfrogt; au hauhe Milidär ond breisische Staatsbeamde heiret-em zua. 1831 grassiirt en Berlin d Cholera. Dui Kranket vorschont au da Hegel et. A dera ihre Folga stirbt’r am 14. Novembr 1871 em Altr vo 61 Johr.
Dr Hegel ischt neabem Fichte ond em Schelling dr wichdigschde Vortretr vom deitscha Idealismus, wo ma manchmol au als Philosophii vo dr Romantik bezeichnet hot. Noch em Hegel seim Syschdem geit’s an Weltgoischt, wo ma mit Vorbehalt au mit Gott gleichsetza kâ. Der beherrscht de ganz Gschicht vo dr Menschheit, ond älle grauße Figura, wo do dren gwirgt hend ond no wirget, send bloß deam seine Wergzeig. Dia fihret em Weltgoischt sein Willa aus, ohne dass-se dees merget. De ganz Weltgschicht lauft ab noch ma beschdimda Syschdem: A These gebiirt a Antthese ond us deane zwoi entstoht a Synthese. Dui wuud wiidr zo-ra nuia These, ond so goht’s emmr weidr, bis dr Weltgoischt an sei Ziil kommt. So ebbes hoißt mr Dialektik, ond s Ziil isch de sittlich Freiheit.
Wia dr Hegel s Zeitliche gsegnet hot, send seine Ôhenger usnandrgfalla en a reachts ond en a lenggs Lagr. Zo de Lengge hot dr Karl Marx gheert, wo em Hegel sei Syschdem weidrentwigglet hot zom dialegdischa Matrialismus.
Zammefassong vom gsamte System vom Hegel:
Aus dem Werk ergibt sich des Bild vo seim systematische Gsamtwerk:
I. Wissenschaft der Logik (1812–16, überarb. 1831)
II. Naturphilosophie
III. Philosophie des Geistes
Weitere Werk ond gloinere Schrifte send:
Georg Wilhelm Friedrich Hegel im dütschsprochige Wikisource